اقتصاد را مردمی کنید

 
 
اقتصاد ایران و اقتصاد ونزوئلا فقط به لحاظ بحث نفت مشترک است و در باقی ویژگی‌ها و خصوصیات، اقتصاد ایران با ونزوئلا تفاوت ماهوی دارد. اقتصاد ما از یک ظرفیت تولیدی نسبتا بالایی به لحاظ نفت و فرآورده‌های نفتی و واحدهای متعدد پتروشیمی و حتی مشتقات دیگر نفتی برخوردار است. در کنارش صنایع بزرگی به لحاظ تولید زیربنایی مورد نیاز کشور نظیر ذوب آهن، فولاد و مس را داراست و همچنین تولید کالاهای مصرفی و صنایع تبدیلی متعدد از جمله ویژگی‌هایی است که این تفاوت را رقم می‌زند. در صورتی که واحدهای ونزوئلا اصولا در زمینه تولید صنعت با واحدهای ما قابل قیاس نیست. اما توقع و انتظاری که از دولت و مجلس داریم این است که با توجه به شرایطی که به‌لحاظ تحریم‌ها در آن قرار داریم، برنامه اقتصادی ویژه این دوران را رقم زده و برنامه‌های خود را ارائه دهند. شاهدیم در چند سال گذشته و به‌خصوص از سال 97 تا الان که مرتبا تهدیدهای تحریمی و حتی اجرایی بر اقتصاد ما صورت گرفته، دولت مرتبا بسته‌های اقتصادی اعلام کرده که بنا به هر موقعیتی ارائه دهد. بسته‌هایی که شاید وجود دارد و ولی هنوز در آن باز نشده و شرایطی که انتظار داریم را دولت هنوز نتوانسته رقم بزند. به طور کلی دولت و مجلس حرف و سخن در تقابل با تحریم‌ها را مطرح می‌کنند اما قدم اجرایی که چشمگیر و قابل ملاحظه و تحلیل باشد برداشته نمی‌شود. اگر دولت در سال 98 چند ظرافت کاری را برای برنامه اقتصادی در نظر بگیرد، قطعا می‌تواند بهتر از سال 97 عمل کند. سال 97 سال سخت و مشکلی بود که پایه‌های بسیاری از ساختارهای اقتصادی را تحت تاثیر قرار داد و کاهش ارزش پول ملی، عدم ارائه برنامه درست اقتصادی، متضرر شدن بنیان‌های اقتصادی و ساختارهای تولید یا فعالیت‌هایی که در قالب خدمات با ارزش افزوده نام‌گذاری می‌شود را رقم زد و به افزایش نرخ ارز، تورم و گرانی کالاها انجامید. در نهایت وضعیت رکود تورمی که در اواخر سال بدان مبتلا شدیم از جمله دستاوردهای دولت در سال 97 بود. اگر دولت در سال 98 با علم به این موضوع که شرایطی که برای سال 97 ترسیم کرده را کنار بگذارد و ویژگی‌های جدیدی را تحت عنوان حذف همه محدودیت‌های فضای کسب و کار مطرح کند تا مردم را به صحنه اقتصاد بکشاند و اقتصاد مردمی و بخش خصوصی را مورد توجه ویژه نه در حرف بلکه در عمل قرار دهد و حوزه‌های اقتصادی را به این بخش بسپارد که عرضه فروش نفت خام در بورس یکی از آن زوایا می‌تواند باشد. یا بورس کالا را از باب کالاهای تولیدی و کشاورزی مثل مرکبات و برنج را بسیار فعال کند. با سیلی که اخیرا رخ داد، کشاورزان نیاز به حمایت و کمک دارند و بورس کالا می‌تواند این بستر را فراهم کند و دولت از زمینه‌ای که در اختیار دارد نهایت بهره‌برداری را ببرد که منجر به حذف واسطه‌ها می‌شود و در نتیجه قیمت محصولات کشاورزی برای عرضه در بازار با تعدیل قیمت رو به پایین حرکت می‌کند که از طریق بورس کالا امکان‌پذیر است. بنابراین با فضای کسب و کار و اصلاح ساختاری که در بورس کالا و انرژی می‌تواند انجام دهد و در کنارش نقدینگی پایان سال که هنوز بانک مرکزی اعلام نکرده ولی پیش‌بینی می‌شود به حدود 20 هزار هزار میلیارد تومان در پایان سال 97 رسیده باشد. از این مقدار حدود 10درصد افراد جامعه 90 درصد این نقدینگی را دراختیار دارند و در نقطه مقابلش فقط حدود 10 درصد این نقدینگی در اختیار 90 درصد آحاد مردم است، بانک مرکزی و دولت مصر باشند که اصلاح توزیع تسهیلات را سرلوحه کار خود قرار دهند. درحقیقت با کارهای اینچنینی شرایط اقتصاد در سال 98 بهتر از سال 97 خواهد شد. سالی که مورد تأیید نبود و مردم تحت فشار قرار گرفتند اما با اصلاحاتی اینچنینی می‌توان اقتصاد را مردمی کرد و در اختیار مردم قرار داد. در کنار ساختاری که دولت از پیمان‌های منطقه‌ای دارد، با کشورهای دوست همسایه مثل ترکیه، عراق و افغانستان می‌تواند پیمان‌های منطقه‌ای که دربرگیرنده پیمان‌های پولی و کالایی است را انجام دهد بدون اینکه نیاز به ارز دلار یا حتی یورو باشد. دولت بدین صورت می‌تواند سال 98 را با تحریم‌هایی که هست و احتمالا اضافه هم می‌شود، مدیریت کند و به ارز کمتری نیاز داشته باشد تا بتواند این فرایند را به خوبی از سر بگذراند.
* اقتصاددان