تاسیسات نفتی در محاصره آب

آرمان: «هورالعظیم» به‌عنوان بزرگ‌ترین تالاب خوزستان به‌دلیل هم‌زیستی با میادین نفتی همواره محل مناقشه میان مسئولان صنعت نفت و فعالان محیط‌زیست بوده است. در واقع تولید و اکتشاف نفت در این منطقه باعث شده تا در مواقع بروز اتفاقات مخرب زیست‌محیطی همواره انگشت اتهام رسانه به سمت شرکت ملی نفت باشد که نمونه هر‌ساله آن را در بروز ریزگردها می‌توان مشاهده کرد. امسال نیز با جاری‌شدن سیلاب‌های بی‌سابقه در خوزستان بار دیگر اختلاف‌نظرها درباره فعالیت‌های مخرب نفتی در حاشیه هورالعظیم شدت گرفته و حتی برخی رسانه وزارت نفت را متهم به هدایت سیل به مناطق مسکونی و بیابان‌ها و مرز عراق برای جلوگیری از آسیب دیدن تاسیسات نفتی کرده‌اند. اتهامی که وزیر نفت به آن واکنش نشان و آن را دروغی بزرگ توسط دشمنان ملت خواند. بیژن نامدارزنگنه در سفری که به خوزستان داشت در جمع خبرنگاران گفت: هیچ‌انسان باشرافتی برای تولید چند‌هزار بشکه نفت به‌دنبال آن نخواهد بود تا به مردم خسارتی وارد شود. ما حتی روی مسائل زیست‌محیطی حساسیت داریم تا از این نظر نیز مشکلاتی برای محیط‌زیست به وجود نیاید. زیرا مردم قرار است پس از سیلاب نیز در مناطق هورالعظیم زندگی کنند. گفتنی است احیای هورالعظیم از ابتدای روی کارآمدن دولت حسن روحانی در دستور کار قرار دارد و گزارشی که سازمان محیط زیست ایران در نیمه خرداد سال 96 ارائه داد نشانگر آن بود که 80‌درصد این تالاب احیا شده است.
در حالی هورالعظیم یکی از بزرگ‌ترین تالاب‌های ایران شناخته می‌شود که دو سوم آن در کشور عراق قرار دارد و سیاست‌ها و اقدامات این کشور در آسیب‌دیدن و خشکی آن نقش بسزایی دارد. این کشور اقدامات ضد زیست‌محیطی خود را از دهه 1950 با ایجاد زمین‌های کشاورزی و استخراج نفت آغاز کردند که با قدرت گرفتن صدام حسین این اقدامات به بالاترین حد خود رسید. علاوه بر این، دولت او در حدود 24 سال فعالیت خود به دلایل سیاسی و فشار بر ساکنان این منطقه از هیچ‌اقدامی برای خشکاندن این تالاب دریغ نکرد. بر اساس گزارش‌ها به‌دنبال این سیاست‌ها و اقدامات حدود 90‌درصد این تالاب تا پیش از سال 2003 از بین رفت که امروزه منشا بروز بسیاری از ریزگردها همین کشور است. در ایران نیز دولت‌های مختلف همواره متهم به تخریب این تالاب‌ها بوده‌اند. ماجرایی که مربوط به امروز نیست و ریشه در دهه 60 دارد. فعالان محیط‌زیست اعتقاد دارند که اقدامات صنعتی، به‌ویژه کشف و استخراج نفت، تخلیه پسماندهای حفاری در تالاب، راه‌سازی، راه‌اندازی سد در مسیر رودخانه‌های منتهی به تالاب منجر به آسیب‌های زیست‌محیطی و خشکی هورالعظیم شده و بخشی از این تالاب به حالت مرداب درآمده است. با این حال دولت حسن روحانی از سال 92 که روی کار آمد احیای این تالاب را در دستور کار قرار داد و به آن نسبت به افزایش تولیدات نفتی اولویت بخشید که بر اساس گزارش‌های رسمی تا خرداد 96 حدود 80‌درصد آن احیا شده است. اما این هم دلیلی نمی‌شود که صدای منتقدان به گوش نرسد. پیش از این همواره طوفان ریزگردها در خوزستان سکوت این افراد را می‌‌شکست، حال این بار وقوع سیلاب باعث شده تا هجمه‌‌ رسانه‌ای علیه دولت و به‌ویژه وزارت نفت ایجاد شود. در این بین عده‌ای با سوءاستفاده از شرایط و تاثر عمومی از بروز بلایای طبیعی سعی در جریحه‌دارکردن احساسات مردم و فشار به دولت هستند و گاه با مطرح‌کردن نظرات غیرکارشناسی خود را از حامیان محیط‌زیست نشان می‌دهند. البته این سخن به معنای تبرئه‌کردن مسئولان و برداشتن بار مسئولیت از روی دوش‌ آنها نیست. طبیعتا از گذشته تاکنون کاستی‌هایی در زمینه سدسازی و مقابله با سیل وجود داشته که امروز شاهد خسارت‌های این چنینی هستیم. از سوی دیگر برای جبران خسارات وارده نیز انتظار می‌رود دولت با سرعت بیشتری به کمک سیل‌زدگان بشتابد. اما موضوعی مبنی بر هدایت سیلاب توسط شرکت ملی نفت به مناطق مسکونی که طی چند روز اخیر در برخی رسانه‌ها مطرح شده، طبیعتا سخنی کذب، غیرکارشناسی‌شده و به دور از انصاف رسانه‌ای است. به‌ویژه آنکه اکنون تاسیسات نفتی به مرز غرق‌شدن رسیده‌اند و نمی‌توان بر هجمه‌های موجود صحه گذاشت.
خسارت به مردم یا تولید نفت؟
وزیر نفت با حضور در استان خوزستان به صحبت‌های مطرح‌شده درباره اینکه مسئولان پذیرفته‌اند که به مردم خسارت وارد شود، اما به تاسیسات نفتی خیر اشاره کرد و گفت: دور تا دور همه تاسیسات نفتی ما در تالاب هورالعظیم، آب است و جایی وجود ندارد که بدون آب باشد. دولت، رئیس‌جمهوری، وزارت نفت و مدیریت استان نیز چنین نظری نداشته است. زیرا همه چیز در خدمت مردم است. بیژن نامدارزنگنه اظهار کرد: هیچ‌انسان با شرافتی برای تولید چند‌هزار بشکه نفت به‌دنبال آن نخواهد بود تا به مردم خسارتی وارد شود. ما حتی روی مسائل زیست‌محیطی حساسیت داریم تا از این نظر هم مشکلاتی برای محیط‌زیست به وجود نیاید. زیرا مردم قرار است پس از سیلاب نیز در مناطق هورالعظیم زندگی کنند. در همه جهت‌ها امکانات وزارت نفت تحت مدیریت ستاد بحران استان است تا شرایط سیلاب خوزستان را پشت سر بگذاریم. زنگنه خاطرنشان کرد: خوزستان قلب تپنده نفت ایران است و در این شرایط که به این قلب تپنده آزار رسیده است صنعت نفت کشور وظیفه دارد که با تمام قدرت برای کاهش آلام مردم کمک کند. مسئولیت‌هایی که از طرف ستاد مدیریت بحران استان بر عهده وزارت نفت گذاشته، به‌خوبی انجام شد.