قرار بود طرح آسان‌سازی سفر بعد از تعطیلات نوروز 98 اجرا شود، اما پیش از تولد، منتفی شد

رویای سفرِ قسطی
همدلی- وقتی می خواهند سطح رفاه جامعه را بسنجند، شاخص هایی تعریف می کنند برای سنجش کیفیت زندگی خانواده ها. سبدهایی می بافند مثل سبد خانوار و سبد مصرف خانواده؛ از المان هایی مثل مقدار مصرف لبنیات و سبزیجات گرفته تا درآمد سرپرست خانواده و میزان مطالعه کتاب. کالاهای فرهنگی شاید مظلوم ترین بخش سبد خانوار حداقل در ایران باشد؛ پارامترهایی مثل رفتن به سالن های سینما، تئاتر، کنسرت و ... در ماه یا سال. سفر هم یکی از مواردی است که در فهرست قرار می گیرد ولی با توجه به رشد بی رویه تورم و کوچک و کوچک‌تر شدن سفره خانواده های ایرانی، مسافرت خانواده ها در طول سال به یک بار، آن هم سفر به زادگاه های پدری کاهش یافته است.
قرار بود طرح «سفرهای اقساطی» یا «آسان‌سازی سفر» بعد از تعطیلات نوروز ۹۸ به شکل رسمی اجرا شود اما نه تنها از آن خبری نشده، بلکه طراح و مجری آن از گفته که احتمال دارد طرح «سفر قسطی» را اجرا نشده، به صورت کامل متوقف کند. به گزارش ایسنا، دی‌ماه سال گذشته بود که معاون گردشگری در یک مصاحبه رادیویی از عبارت «سفر ارزان» استفاده کرد و بدون تعیین زمانی قطعی، اجرای آن را وعده داد. او گفته بود: «پکیج‌های سفر ارزان آماده و پیش‌پرداختی برای سفر درنظر گرفته شده و مابقی هزینه‌ها نیز در قالب اقساط پرداخت می‌شود.» او چند روز بعد در مصاحبه ای با یکی از روزنامه ها، عنوان طرح را اصلاح کرد و گفت که «این بسته به معنای ارزان‌سازی سفر نیست». ولی تیموری این سفرها را «قسطی» نامید و ساز و کار آن را این‌طور شرح داد: «دفاتر مسافرتی با یکی دو بانک صحبت کرده‌اند تا مسافر مجبور نباشد تمام هزینه را یک‌جا پرداخت کند. مثلاً یک خانواده سه‌نفره این بسته سفر را از یک آژانس می‌گیرد، پیش‌پرداختی را می‌پردازد و برای پرداخت بقیه هزینه، به صورت قسطی به توافق می‌رسند. این ویژگی بسته سفر ما است.»
معضلی به نام چادرخوابی


عده زیادی معتقدند اقامت در چادر و صرف غذاهای ارزان خانگی و صرف تماشای بی‌هزینه طبیعت در سفر به معنای مسافرت نیست و در چنین شرایطی اصلا نباید به سفر رفت ولی از طرفی نمی توان مردم را از مسافرت منع کرد و با توجیه بی‌پولی، در شهر محل زندگی‌شان، حبس‌شان کرد. معاون گردشگری درباره هدف این طرح گفته بود: «مردم ما فقیر نیستند. نمی‌توانیم بگوییم مردم چون پول ندارند داخل پارک می‌خوابند. واقعیت این نیست. ما می‌خواهیم فرهنگ سفر را عوض کنیم. "چادرخوابی" از بی‌برنامگی اتفاق می‌افتد. تمام تلاش ما این است که در مرحله آغازین این طرح، طوری برنامه‌ریزی شود که خانواده‌ها به این نتیجه برسند استفاده از بسته سفر به نفع آنهاست؛ هم از نظر هزینه‌ها و بیشتر از نظر جاذبه‌ها.»
بسته ارزانی در کار نیست
این صحبت‌ها گویای آن بود که برخلاف اظهارات اولیه، دیگر قرار نیست «بسته سفر ارزان» عرضه شود. حالا هم که طبق وعده معاون گردشگری موعد اجرای این طرح رسیده، ایده‌پرداز آن روایت دیگری از این طرح دارد. نادر عادلی‌نیا سخت مخالف آن است که این سفرها را ارزان بنامند. به گفته او، خدمات لاکچری با کیفیت بالا مهم‌ترین فاکتوری است که این طرح روی آن تاکید کرده. او معتقد است: «واژه ارزانی، معنی و واکنش منفی در افکار عمومی دارد.» برای همین تمرکز روی سفرهای باکیفیت اما قسطی است، آن هم برای قشری که قبلا و پیش از این گرانی‌ها، سفر می‌رفته، نه گروهی که هیچ وقت توان اقتصادی برای سفر نداشته است.»
90 درصد طرح آماده است.
نادر عادلی‌نیا که می‌گوید ۱۴ سال است آژانس مسافرتی دارد، اواخر سال گذشته از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری به عنوان طراح و مجری اصلی «طرح آسان‌سازی سفر» یا «گردشگری سلام» معرفی شده است. او درباره ابهام‌های این طرح و علت به تعویق افتادن زمان اجرای آن به ایسنا گفت: «۹۰ درصد این طرح آماده است ولی ما با مشکل دارایی و مالیات مواجه شده‌ایم که اگر حل نشود، طرح «سفر آسان» کلا متوقف می‌شود و اجرا نخواهد شد.»
او درباره تفاوت این سفرهای قسطی با مدل مشابهی که هم‌اکنون در برخی آژانس‌های توریستی اجرا می‌شود، توضیح داد: «این سفرها بدون درنظر گرفتن سود یا بهره، قیمت‌گذاری و تقسیط شده است، در حالی که نمونه‌های دیگر که اکنون در برخی آژانس‌ها اجرا می‌شود، پرداخت اقساط به اضافه هزینه‌ای مازاد با عنوان بهره یا در نمونه کارت‌های اعتباری، کارمزد است.»
سفر یک خانواده 4 نفره، 4 میلیون تومان
عادلی‌نیا هدف اصلی این طرح را آسان‌سازی و در دسترس قرار دادن امکانات سفر ذکر کرد و گفت: «در شرایط اقتصادی حال حاضر یک خانواده‌ چهارنفره برای سفر دست‌کم باید چهار میلیون تومان هزینه کند که با در نظر گرفتن مخارج جانبی هزینه سفر آن‌ها ممکن است به هفت میلیون تومان برسد. قطعا این رقم درشت باعث عقب‌نشینی و انصراف از سفر می‌شود. ما شرایط را آسان می‌کنیم که این اتفاق رخ ندهد.»
او ادامه داد: «پیش از عید برای تعیین اقامتگاه‌ها، مذاکراتی را با بومگردی‌ها و تعدادی از هتل‌ها انجام دادیم. برای استفاده از اتوبوس‌های VIP هم صحبت‌هایی شده بود. مذاکره برای قطار و هواپیما هم موکول شد به بعد از تعطیلات نوروز که با سیل روبرو شدیم و بخشی از مسیر و زیرساخت‌ها را از دست دادیم. قضیه اتوبوس هم فعلا منتفی شده تا آموزش راننده‌های اتوبوس‌های درنظر گرفته شده، تکمیل شود. اولویت در حمل و نقل این تورها، فعلا هواپیما است. اصلی‌ترین دلیل این جابجایی‌ها هم نتیجه نظرسنجی‌ها بود که نشان می‌داد کیفیت در این تورها، حرف نخست را باید بزند.»
نگویید سفر «ارزان»
او که مخالف استفاده از نام سفر ارزان در این طرح است، گفت: «عبارت ارزان، واکنش منفی را در افکار عمومی نسبت به کیفیت خدمات ایجاد می‌کند و حتی ممکن است تصور شود هتل‌هایی که برای این تورها درنظر گرفته شده، بی‌ستاره هستند و از خدمات کاسته شده تا قیمت پایین آید. در حالی که وقتی از آسان‌سازی حرف می‌زنیم، یعنی بیشتر تنوع و کیفیت تور را مدنظر قرار داده‌ایم. در این طرح سعی شده از هتل‌های یک تا پنج‌ستاره استفاده شود و انتخاب با مسافر باشد، نه این‌که یک بسته سفر با خدماتی بی‌کیفیت به مسافر تحمیل شود و او محکوم شود فقط یک انتخاب داشته باشد. ما از هتل‌های مناسب، اتوبوس VIP و راهنماهای دارای کارت از سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در این تورها استفاده می‌کنیم، درحالی‌که تورهای ارزان این خدمات را حذف می‌کنند.»
عادلی‌نیا در ادامه گفت: »تمام مسیرهای داخل ایران برای این طرح در نظر گرفته شده است، قیمت حدودی تورها نیز برای هر نفر از ۴۰۰ هزار تا ۲ میلیون و ۲۰۰ هزار تومان است. ما دنبال تورهای ۲۰۰، ۳۰۰ هزار تومانی که هر کسی می‌تواند اجرا کند، نیستیم.»
او درباره مشکلی که اجرای این پروژه را متوقف کرد، توضیح داد: «با توجه به گردش مالی این طرح که حدود هزار میلیار تومان تخمین زده شده، قطعا با مشکل دارایی و مالیات روبرو خواهیم شد. این طرح قرار است بدون در نظر گرفتن سود (در 6 ماه نخست سال) اجرا شود و برآورد شده یک میلیون نفر به ظرفیت مسافران کشور اضافه کند، اما به هر حال اداره مالیات و دارایی با منافع ملی این طرح کاری ندارد، به وظایف خود عمل می کند و قطعا گردش مالی بالا، مشکلاتی را برای آژانس‌هایی که قرار است طرح را اجرا کنند، به وجود می‌آورد.»