دموکراسی بهاری در سودان

ماه‌ها بعد از آنکه بحران‌های شدید اقتصادی در سایه اجرای سیاست‌های پولی و بانکی دولت، مردم سودان را به یکی از ناراضی ترین مردم قاره آفریقا تبدیل کرد، به نظر می‌رسد اکنون سودانی‌ها خواستار پایان دادن به حاکمیت چند دهه ای نظامیان دراین کشور هستند. «عمر حسن البشیر» رییس جمهوری سودان روز پنجشنبه در پی تظاهرات و اعتراضات مستمر و گسترده مردم روزپنجشنبه با کودتای نظامی توسط ارتش از سریر قدرت به زیر کشیده شد و دوران زمامداری 30 ساله وی به پایان رسید.
تظاهرات مردم سودان علیه عمر البشیر از 19دسامبر 2018 (اذر- دی 97) ابتدا به خاطر افزایش قیمت نان آغاز شد، اما به سرعت رنگ و بوی سیاسی به خود گرفت و تظاهر کنندگان خواستار سرنگونی دولت البشیر شد و سرانجام حکومت وی سرنگون شد.البشیر در سال 1989 با یک کودتای نظامی علیه دولت «صادق المهدی» دولت سودان به حکومت رسید، رئیس شورای فرماندهان «انقلاب نجات ملی» و نخست وزیری و ریاست جمهوری را همزمان در دست گرفت.از آن کودتا تاکنون، سودان تنها یک بار در سال 2010 شاهد برگزاری انتخابات بود انتخاباتی باحرف و حدیث فراوان و اما اگر که نتایج آن از پیش تعیین شده و با تحریم احزاب همراه بوده است.
عزل آقای دیکتاتور
ارتش سودان روز پنجشنبه با انتشار بیانیه ای که ارتشبد «عوض بن عوف» وزیر دفاع این کشور آن را قرائت کرد، برکناری «عمر البشیر» رئیس جمهوری این کشور را پس از 30 سال حکومت، تائید و سه ماه حالت فوق‌العاده و یک ماه محدودیت رفت و آمد در این کشور شمال آفریقا اعلام کرد.


وزیر دفاع سودان همچنین از تشکیل یک شورای انتقالی نظامی خبر داد که برای 2 سال اداره امور کشور را برعهده خواهد گرفت.
وی افزود: مردم از دسامبر گذشته در راهپیمایی‌های مسالمت آمیز با هدف بهبود اوضاع مشارکت کردند اما دولت چیزی جز وعده‌های دروغین به آنها نداد.
بن عوف با بیان اینکه عمر البشیر بازداشت و در یک مکان امن از وی حفاظت می‌شود تاکید کرد که تمامی زندانیان سیاسی به زودی آزاد و به مدت یک ماه در سراسر کشور از 10 شب تا 4 صبح محدودیت رفت و آمد برقرار خواهد بود.وزیر دفاع سودان همچنین با بیان اینکه از این پس به قانون اساسی موجود عمل نمی‌شود از انحلال شورای وزیران، شوراهای قانون گذاری ولایات و شورای ملی این کشور خبر داد.
در همین حال،حزب اپوزیسیون الامه سودان مخالفت کامل خود را با بیانیه وزیر دفاع این کشور مبنی بر عزل رئیس جمهوری اعلام کرد.این حزب در بیانیه‌ای با عنوان «پایبندی به خواسته‌های ملتمان برای داشتن نظام جدید و مخالفت با دور زدن این خواسته‌ها» تاکید کرد: ما به شدت بیانیه وزیر دفاع نظام منقرض شده که خواسته‌های ملت ما و نه خواسته‌های نیروهای مسلحی که با ما همبستگی کردند، بیان نمی‌کند، محکوم می‌کنیم‌.
بروز مشکلات اقتصادی 
سال 2011 با برگزاری یک همه‌پرسی سودان جنوبی از سودان جدا شد.ریشه این جدایی به جنگ‌های داخلی سودان بازمی‌گردد. براساس برخی گزارش‌ها، این موضوع سبب شد تا سودان 75 درصد از درآمدهای نفتی خود را از دست بدهد.
علاوه بر این، تحریم‌های واشنگتن علیه خارطوم با عنوان حامی تروریسم، وضعیت اقتصادی و معاش مردم سودان را هر چه بیشتر با بحران روبه رو کرده است.
تحریم‌های اقتصادی 500 میلیارد دلار به کشور سودان آسیب زده است.با وجودی که تحریم‌ها برداشته شده اما آثار آن درکوتاه مدت نشان داده نشد.
طبق آمار رسمی اعلام شده بیکاری در کشور سودان 21 درصد و آمار غیر رسمی میزان آن را 50 درصد نشان می‌دهد،همچنین تورم 70 درصدی گزارش شده است.
80 درصد نیروی کار سودان در بخش کشاورزی فعالیت دارد که به صورت سنتی و غیر مکانیزه انجام می‌شود.
سودان در 5 ماهه گذشته شاهد بحران‌های شدید اقتصادی بویژه در حوزه سوخت، دارو و نان در سایه اجرای سیاست‌های پولی و بانکی بوده است.سیاست‌های اقتصادی دولت خارطوم نتوانسته بحران اقتصادی را مهار و میانگین تورم در این کشور به 68.93 درصد در ماه نوامبر (آبان- آذر) گذشته افزایش یافت.
اقتصاد سودان بیشتر بر پایه کشاورزی، منابع زیر زمینی و دامداری استوار بوده و مقدار کمی هم نفت استخراج می‌کند.اما این میزان برای مصرف داخلی کافی نبوده و خارطوم برای تامین سوخت مورد نیاز با مشکل جدی روبه رو است.
روزنامه سودانی «الراکوبه» پیشتر نوشت که اقتصاد سودان به دلایل مختلف با مشکل جدی روبه رو بوده،زیرا بیش از اینکه تولید کننده باشد، مصرف کننده است.
الراکوبه یادآورشد: دولت سودان برای رفع نیازهای خود اقدام به چاپ پول بدون پشتوانه می‌کند که این سبب افزایش تورم و روند صعودی نرخ بیکاری در آن به ویژه میان جوانان و دانش آموختگان می‌شود.
سازمان ملل متحد در سال 2014میلادی اعلام کرد که نیمی از سودانی‌ها زیر خط فقر زندگی می‌کنند و بیش از 70 درصد مردم این کشور نیازهای ضروری خود را به سختی تهیه و البته اوضاع اقتصادی از این سال تاکنون دچار تحول خاصی نشده است.
اعتراض‌های مردمی
سودانی‌ها با هدف کناره‌گیری البشیر از دسامبر سال گذشته میلادی(آذر- دی 97) اعتراض‌هایی را آغاز کردند.این خیزش اجتماعی ابتدا متوجه نرخ تورم 70 درصدی و گران شدن قیمت نان و سوخت در سودان بود.دولت خارطوم در اقدامی تصمیم به دو برابر کردن بهای نان کرد.
برای مردم سودان که میانگین درآمد سرانه سالانه‌شان از چهار هزار و 500 دلار تجاوز نمی‌کند، نان بخش مهمی از سبد غذایی‌شان به شمار می‌رود.
همچنین در این کشور مشکل کمبود سوخت وجود دارد .رسانه‌های سودان نوشتند که گاهی اوقات مردم بیش از 12 ساعت در پمپ بنزین‌ها می‌مانند تا شاید بتوانند سوخت به قیمت مصوب خریداری کنند و این در حالی است که قیمت سوخت در بازار سیاه پنج برابر نرخ آن در پمپ بنزین‌ها است.
سال جدید میلادی در سودان با تشدید بحران اقتصادی و در عین حال بحران سیاسی آغاز شد.در ماه‌های نخست این سال، سودانی‌ها در اعتراض به افزایش لجام گسیخته قیمت کالاها، دست به تظاهرات زدند و نیروهای امنیتی نیز صدها معترض را بازداشت کردند.معترضان می‌گفتند که قیمت کالاها به دلیل سیاست‌های اقتصادی نادرست دولت، افزایش بسیار زیادی داشته است.
تظاهرات سودان پس از مدتی تغییر شکل داد و مردم خواستار آزادی‌های سیاسی بیشتر و ‹سرنگون شدن› حکومت البشیر شدند.
در روزهای اخیر در پی درگیر شدن نیروهای امنیتی با معترضان، ناآرامی‌ها در سودان ابعاد گسترده ‌تری به خود گرفته است.
تصاویر «الا صالح» یک زن سودانی که در تظاهرات اعتراضی روز 19 فروردین در خارطوم در میان جمعی از زنان و مردان معترض روی سقف یک خودرو ایستاده و آواز گروه موسیقی الثوره (انقلاب) را می‌خواند، به نمادی در اعتراض‌های این کشور تبدیل شده و به وی لقب ملکه را داده اند.
سه شنبه گذشته نیروهای امنیتی حکومت البشیر به روی معترضانی که در مقابل وزارت کشور در خارطوم تجمع کرده بودند، آتش گشودند.
تکیه سودانی‌ها به خارج از مرزها 
سودان برای کسب درآمد 4 هزار سرباز به یمن اعزام کرده بود و از سویی عربستان وعده کمک‌های مالی به خارطوم داده است.اما سعودی‌ها به دلیل تحمل هزینه‌های سنگین در جنگ یمن به وعده‌های خود عمل نکردند.
از طرفی دیگر نگاه سودان به سمت ترکیه و قطر برای کسب درآمد از جمله واگذاری جزیره ‹سواکن› هم نتیجه نداد و تنها سبب شد که خشم سعودی‌ها برانگیخته شود.
سعودی‌ها در جریان ناراآمی‌های سودان تنها نظاره گر بودند و اقدامی برای کمک به البشیر نکردند.
اختلاف‌های دولت سودان با عربستان به قدری زیاد شد که حتی خارطوم ناچار شد که نمایندگی العربیه را به دخالت در شورش‌ها متهم و نماینده آن را اخراج کند.
سودانی‌ها در پی دمکراسی 
تارنمای شبکه خبری سی ان ان نیز نوشت که مردم سودان دقایقی پس از اعلام شورای ارتش این کشور مبنی بر برکناری البشیر از سمت ریاست جمهوری، به خیابان‌ها آمدند.
سودانی‌ها با تغییر اوضاع این کشور و کناره گیری رئیس جمهوری، خواهان ایجاد دمکراسی و سلب قدرت از نظامیان این کشور هستند.
البشیر در صورت ادامه به کار دوره ریاست جمهوری اش سال 2020 به پایان می‌رسید.او بارها گفته بود که قصد ندارد برای دوره بعدی انتخابات ریاست جمهوری نامزد شود.اما یکی از کمیته‌های پارلمان سودان از تلاش برای تغییر قانون اساسی خبر داده بود که بر اساس آن البشیر بار دیگر می‌توانست نامزد انتخابات ریاست جمهوری شود.
البشیر در سال 1989 در زمانی که سرهنگ ارتش سودان بود با کودتایی موفق به برکناری صادق المهدی نخست وزیر وقت شد و قدرت را در دست گرفت.
در این مدت حدود 30 درصد بودجه این کشور در اختیار ارتش سودان بوده و دولت نظامی البشیر معترضان و منتقدان را سرکوب کرده است.
سودان طی زمامداری البشیر درگیر جنگ‌های داخلی خونینی بوده است.همچنین دادگاه بین المللی کیفری در سال 2009 البشیر را به خاطر نقش او در نزاع دارفور، جایی که بر اثر پاکسازی نژادی افراد غیر عرب 200 هزار نفر کشته شدند، تحت پیگرد قرار داد.
اکنون سودانی‌ها خواهان پایان یافتن حکومت نظامیان و برقراری دمکراسی در این کشور هستند.