آخرین حواشی پیرامون تجاوز به عرصه و حریم یک میراث جهانی بررسی شد عزل‌ صادرکنندگان مجوز ساخت و ساز در حریم کاخ گلستان

گروه ایرانشهر: صدور مجوز ساخت و ساز با ارتفاع 5/10 متر از سوی شورای فنی میراث فرهنگی استان تهران در سال 95 در عرصه ثبت جهانی کاخ گلستان و در محدوده ناصر خسرو از پرحاشیه‌ترین اتفاقات حوزه میراث فرهنگی بود که سال گذشته بیشترین جنجال‌های خبری را از آن خود کرد. جنجالی که پایش حتی به توئیتر معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی کشیده شد. توئیتی که خبر از پیگیری صدور مجوزهای ساخت و ساز در حریم این کاخ جهانی از سوی این مقام ارشد سازمان میراث داشت و در آخرین روزهای سال 97 بود که خبر از راهی شدن شورای فنی تهران به دایره رسیدگی به تخلفات اداری سازمان میراث فرهنگی داشت. خبری که حالا با اعلام تغییر اعضایی از شورای فنی اداره کل میراث تهران که در سال ۹۵ مجوز ساخت‌وسازها را داده‌اند، به دستور رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری تکمیل شده است.
دریافت مجوز برای تخریب سرای قجری «دلگشا» از سوی مالکش یکی از جنجالی‌ترین پرونده‌های میراث فرهنگی در سال‌های ابتدای دهه 90 بود. تا سال 89 بقایای حجره‌های این سرا که در محدوده قجری بازار تهران قرار داشت دیده می‌شد تا اینکه یکی از سرمایه‌گذاران بازاری تهران آن را خرید تا به جایش برج تجاری بسازد. مالک این بنا از سازمان میراث فرهنگی به علت ثبت کردن آن در فهرست میراث ملی شکایت کرد و موفق شد تا از دیوان عدالت اداری مجوز تخریب بگیرد. منتها مجوزی که سازمان میراث فرهنگی برای نه تنها او بلکه مالکان آن محدوده معین کرده بود، هفت و نیم متر بوده است. ولی مالک این سرا توانست نظر کارشناسان میراث فرهنگی و شهرداری را برای ده و نیم متر و دوباره برای 17 متر کسب کند ولی در شکایت دیگرش او توانست مجوز ساخت تا ارتفاع 27 متر را نیز از کمیسیون ماده 5 و مدیرکل میراث فرهنگی استان تهران و کارشناسان طرح تفصیلی بگیرد. این موضوع همچنان مورد مناقشه است ولی مالک این بنا بدون توجه به این موضوع با سرعت برج خود را می‌سازد تا ارتفاع غیرمجازی که او در نظر گرفته خطری شود برای خروج این اثر جهانی از فهرست میراث یونسکو.
البته تخریب سرای دلگشا تنها اتفاقی ناخوشایندی نبود که حریم کاخ جهانی گلستان را به خطر انداخت. در سال‌های 92 همزمان با روزهایی که مالک سرای دیگری به نام سرای «افشار» در پی دریافت مجوز ساخت و ساز بود خبر شکسته شدن دوباره حریم کاخ تاریخی تهران به رسانه‌ها درز کرد. طبق آنچه که در خبرها آمده: مالک سرای افشار در تیرماه90 از شهرداری درخواست تخریب و نوسازی کرده و پیرو این درخواست، علیرضا بزرگوار شهردار وقت منطقه 12 در تاریخ 14 تیر 90 خطاب به لاریجانی مدیرکل وقت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران نامه‌ای مبنی بر استعلام در زمینه ملک فوق‌الذکر، ارسال می‌کند. در 17 شهریور سال90، لاریجانی طی نامه‌ای به شهرداری منطقه 12 خواستار ارسال مستندات این ملک می‌شود. پس از ارسال مستندات، کمیته فنی استان تهران نسبت به مجوز این ملک جلسه‌ای تشکیل می‌دهد و در این جلسه کارشناسان بنا به دلایل نامعلوم ارتفاع هفت متر و نیم سرای افشار را 12 متر اعلام می‌کنند‌. بر اساس این صحبت، کمیته فنی نیز اعلام می‌کند که بر اساس وضع موجود و با توجه به قرار‌گیری ملک در عرصه کاخ گلستان، به ارتفاع 12 متر مجوز داده می‌شود. پس از تغییر مدیریت اداره کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران، نامه‌ای در تاریخ 18 آبان 91 از سوی محمد حسین فراهانی مدیرکل اسبق میراث فرهنگی استان تهران خطاب به بزرگوار شهردار سابق منطقه 12 ارسال و اشاره می‌کرد «با رعایت حد ارتفاعی وضع موجود، حداکثر به ارتفاع 12 متر به این ملک (سرای افشار) مجوز داده می‌شود.»
با وجود چنین اتفاقاتی در حریم کاخ جهانی گلستان، مهرماه سال گذشته نیز خبرهایی مبنی بر صدور مجوز تخریب سرای تاریخی «منیرالسلطنه» یا «سیگارچی» منتشر شد که بر آن اساس شورای فنی تهران مجوز تخریب و نوسازی سرای ۱۲۵ ساله سیگارچی را آن هم در حریم کاخ جهانی گلستان و در محدوده بازار ثبت ملی تهران در شهریور ۹۷ صادر کرده بود. بر آن اساس ساخت دو طبقه زیرزمین و ایجاد یک کریدور شبه‌تجاری با ۱۰/۵ متر ارتفاع صادر شده که به طور واضح به زیرزمین اشاره نکرده و اعلام شده تا از زیر این بنا راهی به ایستگاه مترو متصل و یک کریدور ایجاد شود. البته بعد از انتشار این خبر، دلاور بزرگ‌نیا، مدیر کل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان تهران به نقل از علی‌اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی اعلام کرد که «موقوفه منیرالسلطنه (سرای سیگارچی) که در ضلع جنوب شرقی چهارراه گلوبندک تهران قرار دارد، با ساختار گذشته و بدون هیچ عملیات عمرانی در جای خود باقی است.»


با این حال اما خبرها درباره ساخت و سازها در حریم کاخ گلستان تا روزهای آخر سال 97 ادامه داشت و فقط چند روز به پایان سال گذشته مانده بود که خبر رسید در نامه‌ای که از معاونت حقوقی سازمان میراث فرهنگی به دفتر رسیدگی به تخلفات اداری ارسال شده، اعضای شورای فنی تهران در سال ۹۵، مدیر و معاون میراث فرهنگی وقت استان تهران و مدیر وقت حفظ و احیای بناها، بافت‌ها و محوطه‌های تاریخی وقت سازمان میراث فرهنگی باید در دفتر رسیدگی به تخلفات اداری حاضر و به پرسش‌ها پاسخ دهند و از خود دفاع کنند. و حالا بعد از گذشت کمتر از یک ماه خبر می‌رسد که علی‌‌اصغر مونسان، معاون رئیس جمهوری و رئیس سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در پایین این نامه درخواست تغییر اعضای شورای فنی استان تهران در سال ۱۳۹۵ را داده است.
ابراهیم شقاقی، مدیر کل حقوقی سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در گفت‌وگو با ایسنا، در این زمینه گفت: بر اساس بررسی‌های انجام شده توسط اداره کل حقوقی سازمان میراث فرهنگی و به دست آمدن اسنادی مبنی بر تخلف‌های محرز و گرفتن اسناد از اداره کل میراث فرهنگی استان تهران، افرادی که تخلف آن‌ها درباره‌ پرونده‌ ساخت در حریم کاخ گلستان محرز بود، به شورای تخلفات سازمان میراث فرهنگی معرفی شدند. او با اشاره به توئیت قاطع علی‌اصغر مونسان در زمان مطرح شدن ساخت ‌و ساز غیرمجاز در کنار کاخ گلستان در یکشنبه ۱۳ آبان ۹۷ که نوشته بود: «قاطعانه اعلام می‌کنم هرگونه اقدامی در محدوده عرصه، حریم و حریم منظری اثر جهانی کاخ گلستان و پهنه بازار نباید بدون رعایت ضوابط ملی و جهانی این اثر انجام شود»، بیان کرد: به دنبال آن تاکید و قولی که آقای مونسان داده بود، عطف به آن نامه که برای اداره تخلفات رفته است، اکنون دستور تغییر اعضای شورای فنی در سال ۱۳۹۵ داده شده است. وی با بیا اینکه مسئولان وقت اداره میراث فرهنگی در آن زمان به اداره تخلفات معرفی می‌شوند و دیگر اعضای شورا در آن زمان تغییر می‌کنند، توضیح داد: طبق قانون دایره رسیدگی به تخلفات اداری از پرسنل اداری استعلام می‌کند، اکنون باید منتظر بمانیم که چه اتفاقی می‌افتد. اگر مرکز رسیدگی صالح نباشد، مراجع صالح دیگر هم وجود دارند.
سایر اخبار این روزنامه