شکست تاریخی چپ‌ها در انتخابات اسرائیل بی‌بی برای پنجمین بار نخست‌وزیر می‌شود

منصور براتی ‪-‬ انتخابات پارلمانی در سرزمین‌های اشغالی دیروز در حالی برگزار شد که حزب حاکم لیکود و ائتلاف آبی و سفید رقابتی شانه‌به‌شانه داشتند. بیشتر نظرسنجی‌ها حاکی از این بود که ائتلاف آبی و سفید به رهبری «بنی گانتز» در انتخابات پیشتاز خواهد بود و نتانیاهو در جایگاه دوم قرار دارد. با این حال انتخابات به گونه دیگری رقم خورد و در نهایت دو ائتلاف تا هنگام اعلام 97 درصد نتایج قطعی هریک 35 کرسی به دست آورده اند با این تفاوت که برخلاف انتظارات لیکود حدود 8 هزار رای بیشتر از ائتلاف آبی و سفید دارد.
از سوی دیگر احزاب جناح راست همانطور که انتظار می‌رفت روی هم رفته موفق به کسب ۶۵ کرسی در کنست شدند و احزاب چپ، میانه و اعراب در مجموع بیش از ۵۵ کرسی به دست نیاوردند. بدین ترتیب مسیر تشکیل پنجمین کابینه بنیامین نتانیاهو هموار به نظر می‌رسد. همچنین میزان مشارکت مردمی در این انتخابات با افتی ۴ درصدی به ۶۷.۸ درصد تنزل یافته است.
انسجام جناح راست، افتراق چپ
بیشتر اعضای ائتلاف کابینه راست‌گرای نتانیاهو در ماه‌های اخیر انسجام نسبی خود را حفظ کرده بودند و همچنان بی‌بی را بهترین گزینه برای اداره اسرائیل می‌دانستند. بدین ترتیب احزاب مذهبی شاص و اتحاد یهودیت توراه از یک ماه قبل با اعلام حمایت مجدد از نتانیاهو نشان می‌دادند که او مسیر آسان‌تری را پیش رو دارد. این دو حزب موفق شدند


16 کرسی به دست بیاورند و بی‌درنگ درخواست تشکیل یک دولت راست‌گرای مذهبی را سر دهند. همچنین ائتلاف احزاب راست‌گرا که در نظرسنجی‌ها نزدیک به 8 کرسی در اختیار داشت، تنها 5 کرسی به دست آورد، ولی اکنون خواهان دو وزارت‌خانه آموزش و دادگستری است.
«آویگدور لیبرمن»، وزیر دفاع پیشین نیز که برخلاف نظرسنجی‌ها موفق به دفاع از هر 5 کرسی خود شده و به کنست راه یافته اعلام کرده با گانتز ائتلاف نخواهد کرد. او می‌گوید یا با نتانیاهو به توافق می‌رسد یا در نقش اپوزیسیون ظاهر خواهد شد.
همچنین حزب کولانو به رهبری «موشه کلخون»، وزیر دارایی کابینه پیشین نتانیاهو نیز با وجود از دست‌دادن 6 کرسی، به سختی موفق شد از حد نصاب 3.25 درصدی بگذرد و 4 کرسی به دست بیاورد. کلخون گفته بود ائتلاف با هر یک از دو رقیب اصلی را مورد بررسی قرار می‌دهد، اما با نتایج شب گذشته اعلام کرد نتانیاهو را ترجیح می‌دهد. بدین ترتیب اگر لیبرمن وارد ائتلاف نتانیاهو شود، جناح راست 65 کرسی خواهد داشت، اما اگر او نپذیرد که با نتانیاهو ائتلاف کند دو جناح در عدد 60 برابر خواهند شد.
در نهایت اما «موشه فیلگین»، رهبر حزب هویت که گرایش لیبرتارین دارد و با هرگونه دخالت دولت در مسائل فردی مخالف است، برخلاف نظرسنجی‌ها موفق کسب 3.25 درصد کل آرا نشد و در کنار حزب «راست جدید» که توسط وزرای دفاع و دادگستری کابینه نتانیاهو یعنی «نفتالی بنت» و «آیلت شکد» که با اختلافی اندک زیر حد نصاب ماند، راست‌گرایان شکست‌خورده این انتخابات لقب گرفتند.
این در حالی است که جناح چپ شدیداً دچار چنددستگی بود و موفق به ایجاد یک ائتلاف فراگیر نشد. حزب کارگر که در سال 2015 ائتلافی قدرتمند را با حزب «هاتنوعاه» به رهبری لیونی تشکیل داده بود و موفق به کسب 24 کرسی کنست شده بود و حذف «اسحاق هرتزوگ» بیش از پیش دچار ضعف شد و اختلافات میان اعضای این ائتلاف بالا گرفت. در نتیجه «آوی گابای»، رهبر جدید حزب کارگر با این تصور که انحلال ائتلاف و ورود مستقلانه به رقابت‌ها منجر به تحریک طرفداران می‌شود در شب یکم ژانویه 2019 اعلام کرد تزپی لیونی را از ائتلاف اخراج کرده‌ایم. توهمات گابای به همین میزان بسنده نکرد و حتی وقتی ائتلاف آبی و سفید ژنرال‌ها با محوریت بنی گانتز، «گابی اشکنازی» و «موشه یعالون» با «یائیر لاپید»، رهبر حزب آینده به اصلی‌ترین ائتلاف مخالف نتانیاهو مبدل شد، هنوز جایگاه حزب کارگر را هم‌اندازه کل این ائتلاف می‌دانست! گابای اعلام کرد که حاضر به ائتلاف با گانتز نیست و در انتخابات با از دست‌دادن 13 کرسی تنها موفق به کسب 6 کرسی شد. به نظر می‌رسد در صورت تعدیل انتظارات گابای و ورود وی به ائتلاف سنتریست‌ها وضعیت بهتری در انتظار جناح چپ بود. بجز حزب کارگر دو حزب دیگر جناح چپ نیز از وضعیت خوبی برخوردار نبودند. حزب مرتص به رهبری «تامار زاندبرگ» یک کرسی از 6 کرسی خود را از دست داد و حزب گشر به رهبری «اورلی لوی» با اختلافی قابل توجه زیر حد نصاب باقی ماند. به این ترتیب جناح چپ 15 کرسی خود را از دست داد.
جناح اعراب
احزاب عرب اسرائیلی که در انتخابات ۲۰۱۵ با ائتلافی کم سابقه موفق به کسب ۱۳ کرسی و بیش از 10 درصد کل آرا شده بودند در انتخابات دیروز با دو لیست مجزا شرکت کردند. در این مورد نیز همچون گابای، رهبران احزاب عربی می‌پنداشتند این استراتژی می‌تواند شهروندان عرب اسرائیل را برای مشارکت بیشتر تحریک کنند ولی وضعیت به گونه دیگری پیش رفت. ائتلاف عربی «خداش – تعال» به رهبری «احمد طیبی» و «ایمن عوده» موفق شد با تلاش زیاد 4.6 درصد از آرا را به خود اختصاص داد و با 6 کرسی وارد کنست شود ولی ائتلاف «رعم - بلد» به رهبری «منصور عباس» برای ورود به کنست دچار مشکلات فراوانی شد و تا آخرین لحظات زیر حد نصاب باقی مانده بود. در نهایت اما این ائتلاف نیز با 3.6 درصد آرا توانست 4 کرسی خود را در کنست حفظ کند ولی 3 کرسی از دست داد. در مجموع اعراب با شانس زیاد توانستند 10 کرسی خود را حفظ کنند، زیرا مشارکت شهروندان عرب از 44 درصد فراتر نرفت. بدین ترتیب اعراب روی‌هم رفت بیش از 120 هزار رای کمتر از سال 2015 به دست آوردند که شکست قابل‌توجهی به شمار می‌آید.
پایان راهکار دو کشوری
بنامین نتانیاهو پیش از انتخابات وعده داده بود که در صورت پیروزی حاکمیت اسرائیل را تا شهرک‌هایی ایجاد شده در کرانه باختری و خود کرانه باختری نیز ادامه خواهد داد. بدین ترتیب به نظر می‌رسد پیروزی نتانیاهو به معنی پایان نهایی راهکار دو کشوری و حرکت به سوی «کشورِ واحدِ دو ملیتی» خواهد بود. اما کمتر کسی انتظار دارد این کشور واحد اساسی منصفانه داشته باشد. همچنین با افزایش کرسی‌های مذهبی و ورود احزاب راست افراطی به کابینه، انتظار می‌رود دولت آتی نتانیاهو تم مذهبی‌تری به خود بگیرد و شکاف مذهبی – سکولار یکی از اساسی‌ترین معضلات در دوره آتی خواهد بود. همچنین رویه اعلام جرم علیه نتانیاهو نیز می‌تواند آینده او را به مخاطره اندازد. اما زمان زیادی تا به نتیجه رسیدن این پرونده باقی است.