مخا‌طرات اقدام علیه سپاه برای آمریکا‌یی‌ها

خروج تاجر کاخ سفید از توافق بین‌المللی با ایران سیلی بود که نهال تازه و ضعیف اعتماد میان دو کشور را شست و از میان برد. قرار گرفتن نهادهای نظامی ایران در فهرست سلیقه‌ای تروریسم آمریکا اما کورسوی کاشتن دوباره این نهال را دست کم تا زمان حضور دارودسته دونالد ترامپ در کاخ سفید مسدود می‌کند.
به گزارش خبرنگار سیاسی ایرنا، اعلام قوت یافتن احتمال قرار گیری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در فهرست تروریستی آمریکا، نشان از پیروزی تندورهای اطراف ترامپ در اقناع وی برای این اقدام دارد. بامداد روز شنبه رونامه وال استریت ژورنال به نقل از منابع آگاهی خبر داد که کاخ سفید به احتمال زیاد روز دوشنبه هفته جاری سپاه پاسداران انقلاب اسلامی را در فهرست گروه‌های تروریستی خود قرار می‌دهد.
وال استریت ژورنال در ادامه نوشت: «جان بولتون مشاور امنیت ملی و مایک پامپئو وزیر خارجه (آمریکا) از حامیان جدی این اقدام هستند؛ اما مقامات وزارت دفاع شامل ژنرال جوزف دانفورد، رییس ستاد مشترک نیروهای مسلح نگران هستند که این گام منجر به عکس‌العمل شدید علیه نیروهای آمریکایی در منطقه شود، بدون آنکه آسیب موردنظر به اقتصاد ایران وارد شود. مقامات سازمان مرکزی اطلاعات (سیا) نیز ملاحظاتی درباره عواقب این تصمیم بیان کرده‌اند... همچنین فرماندهی مرکزی آمریکا، که مسئول نظارت بر نیروهای آمریکایی در خاورمیانه است، قصد دارد طی روزهای آتی هشدار منطقه‌ای صادر کند.»
این خبر که با واکنش‌هایی هم روبرو شد برای هر دو کشور تبعاتی نیز به دنبال خواهد داشت. در صورت قرار گرفتن قطعی سپاه پاسداران انقلاب اسلامی ایران در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا؛ این نخستین بار خواهد بود که واشنگتن، نهاد نظامی از کشور مستقل و دولتی قانونی را در چنین فهرستی قرار داده است.


واکنش‌های داخلی و خارجی 
در نخستین واکنش‌ها به احتمال قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریسیتی آمریکا، 255 نفر از نمایندگان مجلس روز گذشته - یکشنبه - در بیانیه ای ضمن محکوم کردن این اقدام آمریکا و حمایت از سپاه تاکید کردند: هر اقدامی علیه این نیرو را با اقدام متقابل پاسخ می‌دهیم.
سردار سرلشکر پاسدار محمدعلی جعفری گفت: «اگر آمریکایی‌ها دست به چنین حماقتی بزنند و امنیت ملی ما را به مخاطره بیندازند، مطابق سیاست‌های نظام جمهوری اسلامی ایران اقدامات مقابله به مثل را عملیاتی و در دستور کار قرار خواهیم داد.»
وی تصریح کرد: «در چنین شرایطی دیگر ارتش و نیروهای امنیتی آمریکا در منطقه غرب آسیا از آرامش امروز برخوردار نخواهند بود.قرار دادن نام سپاه در فهرست تروریستی در داخل آمریکا با استقبال نمایندگان تندورو و برخی هیات‌های ضد ایرانی روبرو شد. محافل صهیونیستی هم از این موضوع ابراز خوشحالی کردند.»
نکته جالب اینجاست که در واشنگتن برخی نگران رویکرد ترامپ هستند. «بن ساس» سناتور جمهوری‌خواه آمریکایی ضمن ادعاهای نادرست درباره سپاه، به عواقب این قرارگیری هم اشاره کرد. «مایک گالاگر» عضو مجلس نمایندگان آمریکا و «مارک دوبوویتز» رییس اجرایی مرکز دفاع از دموکراسی‌ها هم از تندرو ترین مخالفان ایران هستند که درباره این اقدام آمریکا به زبان تحسین سخن گفته اند.
پیش از این اما «وندی شرمن» معاون سابق وزیر خارجه آمریکا و مذاکره کننده برجسته آمریکا در برجام درباره زمزمه‌های ناتمام قرار گرفتن نام سپاه در فهرست تروریستی گفته بود، درباره تبعات این اقدام برای نیرو‌های آمریکایی در منطقه نگران است. شرمن معتقد بود اگر رییس‌ جمهوری آمریکا دنبال نزاع نیستنمی توان این تصمیم را به نفع آمریکا دانست. شرمن تاکید کرده بود: «سپاه پاسداران از قبل کاملا تحت تحریم است و این تشدید تنش قطعا نیروهایمان در منطقه را به خطر می‌اندازد.»
گرچه مقامات و فرماندهان سپاه تاکنون به این موضوع واکنش نشان نداده اند اما سردار «محمدعلی جعفری» فرمانده سپاه سال گذشته درباره قرار گیری نام سپاه در فهرست تروریستی آمریکا گفته بود: تهران در صورت اضافه شدن نام سپاه پاسداران به فهرست گروه‌های «تروریستی» از سوی آمریکا، ارتش ایالات متحده را «همسنگ داعش» در نظر خواهد گرفت. روزهای آینده و به ویژه با قطعی شدن این اقدام واکنش‌ها به آن هم بیشتر خواهد شد و باید منتظر ماند و دید قطار تند تقابل و تحریم جمهوری اسلامی برای آمریکا در کدام ایستگاه متوقف خواهد شد.
دلایل و تبعات 
بسیاری از ناظران بین‌المللی قرار گرفتن نام سپاه پاسداران در فهرست گروه‌های تروریستی آمریکا را نمادین می‌دانند حتی نهادهای اطلاعاتی آمریکا هم درباره موفقیت آمیز بودن چنین اقدامی ابراز تردید جدی کرده‌اند. آمریکا پیش از این تمام نهادهای بین‌المللی و شرکت‌های تجاری را از هرگونه مراوده مالی با ایران و سپاه پاسداران منع کرده است. بسیاری از اعضا و فرماندهان ارشد سپاه و نیز زیرمجموعه این نهاد تحریم شده اند اما شدت این تحریم‌ها گویا کاخ سفید را راضی نکرده و ترامپ درصدد بازی تازه در عرصه تقابل با ایران است.
اما تجربه نشان داده است در بیشینه بازی‌هایی که آمریکا علیه ایران آغاز کرده است، شاید آغازگر واشنگتن بوده اما پایان آن هرگز در اختیار کاخ سفید قرار نگرفته است. اهداف آمریکا از این اقدام را می‌توان به چند دسته تقسیم کرد. شاید نخستین و مهم ترین آن هدف اقتصادی باشد. با توجه به نقش ویژه و سازنده سپاه در اقتصاد ایران، محدودسازی هرچه بیشتر این نهاد می‌تواند شرایط اقتصادی در ایران را دشوارتر کند.
هدف دیگر می‌تواند محدودسازی فعالیت‌های نظامی و مستشاری سپاه پاسداران در خارج از مرزهای ایران باشد. سپاه بخش‌های وسیعی از خاک خاورمیانه را از چنگال تروریسم داعشی آزاد کرد و پذیرش این موضوع برای آمریکایی که مدعی قدرت است چندان آسان نبود.
هدف سوم می‌تواند راضی نگه داشتن تندروهای داخلی آمریکا، رژیم صهیونیستی و عربستان سعودی در منطقه باشد، سپاه جنگ با تروریسم را از مرزهای ایران دور کرد بی آنکه خلاف قوانین بین‌المللی کاری انجام دهد. بر همین اساس پروژه‌های ایران هراسانه با شکست مواجه شدند و قرار گرفتن نام سپاه در فهرست تروریست‌ها بار دیگر می‌تواند این شکست را جبران کند.
تهدیدی به وسعت خاورمیانه
نشریه تایم، در صورت قرار گرفتن نام سپاه پاسداران این اولین باری خواهد بود که دولتی در آمریکا یک نهاد دولتی خارجی را تروریستی اعلام می‌کند که در صورت انجام، تحریم‌هایی را نیز در پی خواهد داشت، از جمله مسدود کردن دارایی‌های احتمالی سپاه در آمریکا و ممنوعیت تجارت با این نهاد یا هرگونه حمایت از فعالیت‌های سپاه.
باتوجه به جایگاهی که سپاه برای ایران دارد، این اقدامات تنبیهی از سوی آمریکا می‌تواند تأثیرات محدودی (برای ایران) داشته باشد اما تروریستی اعلام کردن سپاه ممکن است به‌طور قابل توجهی فعالیت نظامی و دیپلماتیک آمریکا را، به ویژه در عراق پیچیده کند. جایی که نیروهای شیعی عراقی و احزاب سیاسی آن روابط نزدیکی با سپاه دارند.
این اقدام در لبنان می‌تواند محدودیت‌های بیشتری را به ویژه با افرادی که مقامات آمریکایی با آنها تعامل دارند، در پی داشته باشد. سپاه پاسداران روابط نزدیکی با حزب‌الله دارد که بخشی از دولت لبنان است. حزب‌الله در حال حاضر نیز از سوی آمریکا یک سازمان تروریستی خارجی شناخته می‌شود. حضور آن در پارلمان لبنان و شاخه اجرایی آن سبب شده است تا آمریکا نتواند هیچ گونه ارتباطی با اعضای حزب‌الله داشته باشد، هرچند که واشنگتن به همکاری و کمک به ارتش لبنان ادامه می‌دهد.
بدون در نظر گرفتن استثنا یا معافیت از این تروریستی اعلام کردن، نیروها و دیپلمات‌های آمریکایی می‌توانند از تعامل با مقامات لبنانی و عراقی که با مقامات سپاه و جانشین‌های آنها تعامل دارند، منع شوند. پنتاگون و آژانس‌های اطلاعاتی نسبت به تأثیرات این اقدام که باعث می‌شود نتوانند با آن دسته مقام‌های خارجی ارتباط برقرار کنند که با اعضای سپاه ملاقات کرده یا تعامل دارند، ابراز نگرانی کرده‌اند. همین نگرانی‌ها بود که موجب شد دولت آمریکا پیش از این نیز از چنین اقدامی منصرف شود، کاری که بیش از یک دهه است در دولت مطرح است.
هنوز مشخص نیست که تروریستی اعلام کردن سپاه شامل این محدودیت‌ها می‌شود یا نه. علاوه‌بر این پیچیدگی‌ها، فرماندهان نظامی آمریکا نگرانند که این کار ایران را به سمت اقدامات تلافی جویانه علیه نیروهای آمریکایی علیه منطقه سوق دهد. به گفته یک مقام آمریکایی که خواست نامش فاش نشود، این فرماندهان قصد دارند به نیروهای باقیمانده کشورشان در عراق، سوریه و نقاط دیگر درباره احتمال چنین اقداماتی هشدار دهند.
علاوه بر عراق که حدود پنج هزار و ۲۰۰ نیروی آمریکایی در آن حضور دارند و سوریه که تقریباً دو هزار نیرو در آنجا باقی مانده‌اند، پنجمین ناو آمریکایی در خلیج فارس است و پایگاه هوایی آمریکا در قطر نیز در معرض خطر است.
دو مقام آمریکایی دیگر گفته‌اند که انتظار می‌رود وزارت امورخارجه آمریکا هم نسبت به اقدامات تلافی جویانه ایران علیه سفارت‌خانه‌ها و کنسولگری‌ها و همچنین اعتراضات ضد آمریکایی هشدار دهند. در ابتدای جنگ علیه عراق و تصمیم دولت ترامپ برای منتقل کردن سفارت واشنگتن در اراضی اشغالی به قدس نیز هشدارهای مشابهی منتشر شد.