وداع باشکوه با زنده یاد جمشید مشایخی، چهره ماندگار هنر ایران

محمد اکبری - پس از برگزاری آیین وداع آخر دوستداران استاد مشایخی با حضور پرشمار مردم، هنرمندان و جمعی از مسئولان در تالار وحدت، پیکر این بازیگر فقید تا منزلگاه ابدی تشییع شد و در قطعه هنرمندان بهشت زهرای تهران آرام گرفت. استاد جمشید مشایخی دارنده نشان درجه یک فرهنگ و هنر کشور و برگزیده ششمین جشنواره چهره ماندگار کشور با نقش آفرینی در بیش از یکصد اثر نمایشی طی 60 سال عمر هنری خود، دارنده دو سیمرغ بلورین از جشنواره بین‌المللی فیلم فجر بود.
نصیریان: کسی جای مشایخی را نمی‌گیرد
علی نصیریان بازیگر پیش کسوت سینمای ایران در حالی که از فقدان دوست قدیمی خود منقلب بود، پیش از سخنرانی خود برای مدعوین در این مراسم با چشمانی گریان خطاب به پیکر مرحوم مشایخی گفت: «مراسم تشییع آقای انتظامی هم گفتم که انتظار نداشتم این جا بیایم. می‌خواستم این جا (تالار وحدت) بیایم تا با تو برویم روی صحنه.»
 وی با اشاره به سابقه 60 سال دوستی و همکاری خود با استاد مشایخی اظهار کرد: «یادم می‌آید سال 36 در اداره هنر دراماتیک که به تازگی سینما به واسطه یک بخش سمعی و بصری شکل گرفته بود ما تئاتر را راه انداختیم. در همان سال با مشایخی آشنا شدم یک پرسوناژ کم داشتیم و از او درخواست کردم و او چون آشنا به بازیگری بود پذیرفت و دوستی ما آغاز شد.» نصیریان خاطرنشان کرد: «در آن دوران جمشید مشایخی بسیار خوش درخشید چون هم بسیار خوش‌تیپ بود و هم نقش‌های خوبی را در نمایشنامه‌های تلویزیون آن زمان که هنوز خصوصی بود و به صورت زنده اجرا می‌شد ایفا می‌کرد.» وی افزود: «دوره دیگر تئاترهای سنگلج بود که تا زمان انقلاب ادامه داشت و دوره آخر حضور در سینما و تلویزیون بود. در هر دورانی او را پخته‌تر و شکوفاتر دیدیم و با آن تجربه در سینما درخشید.»


نصیریان با اشاره به نقش جمشید مشایخی در فیلم «گاو» گفت: «استاد مشایخی نقش کوتاه فیلم «گاو» را بسیار زیبا و ظریف تصویر کرد. در کنار برجستگی نقش مرحوم انتظامی نباید از این نقش در فیلم «گاو» غافل شد. بزرگ‌ترین درخشش او هم در نقش کمال‌الملک بود. «کمال‌الملک» نیز اثری دیگر بود که شاید نام این هنرمند بزرگ را دوباره زنده کرد.» پیش کسوت سینمای ایران با بیان این که مشایخی عزیز یکی از ستون‌های اساسی هنر نمایشی کشور بود، افزود: «با رفتن این هنرمندان، به نظرم این بنا سست می‌شود، هر چند مطمئنم هر نسلی هنرمندان با استعداد و خلاق خود را دارد اما هر کسی جای خود را دارد و کسی جای جمشید مشایخی را نمی‌گیرد.»
درخواست نام گذاری کوی مشایخی
ایرج راد رئیس هیئت‌مدیره خانه تئاتر در این مراسم با تاکید بر این که نام زنده‌یاد مشایخی همواره در تاریخ هنرهای نمایشی این مملکت باقی می‌ماند، گفت: «باید مکان‌هایی مانند سالن‌های تئاتر و سینما را به نام چنین هنرمندانی نام گذاری کنیم. هرچند امیدوارم بحث‌هایی که برای نام گذاری کوچه محل زندگی‌ این هنرمند شده، عملی شود تا کوچه «جیم» به اسم جمشید مشایخی ثبت شود.»
جعفری جلوه: پهلوانان هرگز نمی‌میرند
محمدرضا جعفری جلوه مدیر شبکه دو سیما با اشاره به کارنامه بازیگری این هنرمند فقید در تلویزیون و سینما اظهار کرد: «خلیل پهلوان مصداق بارز شخصیت استاد مشایخی بود. این هنرمند پهلوانی را نه بازی که زندگی کرد. پهلوانان هرگز نمی‌میرند.» منوچهر شاهسواری مدیرعامل خانه سینما هم طی سخنانی گفت: «جمشید مشایخی از جمله هنرمندانی بود که نان به نرخ روز نخورد و نان به خون جگر خورد و ماندگاری هنر نیز جز به خون دل امکان‌پذیر نیست. جمعیت حاضر هم محصول دل پاک و آداب و منش اوست.»
سام مشایخی فرزند این مرحوم نیز طی سخنانی در این مراسم اظهار کرد: «پدرم همیشه می‌گفت که خاک پای مردم است، هرچند به این حرف وی ایراد می‌گرفتند.» وی یادآور شد: «برخی دوست دارند بگویند جمشید مشایخی کمال‌الملک سینمای ایران است، اما جمشید مشایخی، جمشید مشایخی سینمای ایران است، زیرا ما در عرصه هنر کمال‌الملک داشتیم و الان جمشید مشایخی سینمای ایران را از دست داده‌ایم.»
حاشیه‌های مراسم
* آغاز مراسم وداع با استاد مشایخی در تالار وحدت با بارش کوتاه‌مدت باران همراه بود؛ از این رو برگزارکنندگان مراسم با توجه به این وضعیت در پی تمهیداتی بودند تا برنامه فشرده‌شود و در زمان کوتاه‌تری ادامه یابد اما با قطع شدن باران شرایط برنامه به حالت عادی بازگشت.
* ازدحام جمعیت در محوطه تالار وحدت و علاقه مندی مردم برای ورود به موقعیت نزدیک به جایگاه حضور هنرمندان تا حدی بود که بعضاً درگیری‌هایی میان افرادی که قصد داشتند به جایگاه نزدیک شوند با انتظامات مراسم دیده می‌شد.
* در کنار سیدعباس صالحی وزیر ارشاد، حسین انتظامی رئیس سازمان سینمایی و برخی دیگر از مسئولان فرهنگی کشور در آیین وداع با زنده‌یاد مشایخی، برخی چهره‌ها چون حسین فریدون، پیروز حناچی، احمد مسجد جامعی و محمدجواد حق‌شناس دیده می‌شدند.
* بهمن فرمان‌آرا، داریوش اسدزاده، اکبر زنجانپور، منوچهر اسماعیلی، لیلا حاتمی،  حسن پورشیرازی، پرویز پورحسینی، قطب‌الدین صادقی، حسن فتحی،  هادی مرزبان، احترام برومند، داریوش فرهنگ، جمشید گرگین، علی دهکردی، سیاوش تهمورث، فریبا کوثری، ابوالفضل پورعرب، همایون اسعدیان، حبیب رضایی، مازیار میری، حبیب اسماعیلی و  رضا بنفشه‌خواه، از جمله چهره‌های هنرمند حاضر در این مراسم بودند.
* این مراسم با برگزاری نماز میت بر پیکر جمشید مشایخی به امامت حجت‌الاسلام سیدمحمود دعایی به پایان رسید.