بوی خون و نفت در طرابلس

گروه بین‌الملل: جامعه جهانی با نگرانی وضعیت لیبی را دنبال می‌کند. روز جمعه درگیری‌های شدیدی میان نیروهای حفتر و نیروهای وابسته به دولت توافق ملی لیبی در 50 کیلومتری طرابلس رخ داد. منابع امنیتی اعلام کردند که مناطق «سوق الخمیس»، «السائح» و «سوق السبت» و قصب بن غشیر واقع در جنوب پایتخت همچنان صحنه درگیری هستند. کما اینکه ده‌ها تن از افراد حفتر هم به اسارت درآمده و تجهیزات و ادوات آنها نیز به غنیمت گرفته شده اند.
حفتر پنجشنبه عملیات نظامی برای سیطره بر طرابلس را اعلام کرد.نیروهای حفتر علاوه بر شرق لیبی کنترل بخش‌هایی از جنوب این کشور از جمله شهر سبها و میدان نفتی الشراره را در دست دارند. خلیفه حفتر، ۷۵ ساله خود را مخالف نیروهای افراط گرا در کشورش معرفی می‌کند. این در حالی است که منتقدان او از وی به عنوان معمر قذافی جدید یاد می‌کنند.
روز گذشته، اعضای شورای امنیت در پایان جلسه فوق العاده خود درباره لیبی از نیروهای «ارتش ملی لیبی» خواستند حمله به طرابلس را متوقف کنند. آن‌ها بر لزوم محاکمه عاملان درگیری‌ها در لیبی تأکید کردند.
در همین راستا «آنتونیو گوترش» دبیرکل سازمان ملل که به لیبی سفر کرده با خلیفه حفتر در بنغازی دیدار کرد اما با سرخوردگی و عصبانیت این کشور را ترک کرد.  وی نسبت به اوضاع لیبی به شدت ابراز نگرانی کرد و گفت که امیدوار است درگیری‌های خونین در طرابلس رخ ندهد.


همچنین دیپلمات‌ها اعلام کردند، غسان سلامه، فرستاده سازمان ملل به لیبی به شورای امنیت اعلام کرد که حفتر به گوترش تأکید کرده قصد توقف حمله به طرابلس را ندارد.
در همین حال، کشورهای عضو گروه ۷ و اتحادیه اروپا مخالفت شدید خود را با حمله نیروهای موسوم به «ارتش ملی لیبی» به طرابلس اعلام کرده و نسبت به پیامدهای ادامه این عملیات هشدار دادند.
وزرای خارجه هفت کشور شامل آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، ایتالیا، ژاپن و کانادا و نیز فدریکا موگرینی، مسؤول سیاست خارجه اتحادیه اروپا در بیانیه مشترکی که پس از نشست خود در فرانسه منتشر کردند، نگرانی عمیق خود را از عملیات نظامی جاری در نزدیکی شهر طرابلس لیبی اعلام کردند.
در این بیانیه مشترک از همه طرف‌های مربوطه خواسته شد، تمامی فعالیت‌های نظامی و تحرکات به سوی طرابلس را که افق‌های روند سیاسی تحت هدایت سازمان ملل را از بین برده و غیرنظامیان را به خطر انداخته و مشکلات مردم لیبی را بیشتر می‌کند، فورا متوقف کنند.
آخرین وضعیت میدانی
سخنگوی نیروهای موسوم به «ارتش ملی لیبی» تحت فرماندهی خلیفه حفتر اعلام کرد که این نیروها با موفقیت به سمت طرابلس از سه محور در حال پیشروی هستند و کنترل فرودگاه بین‌المللی این شهر را به دست گرفتند.
به گزارش روسیا الیوم، «احمد المسماری» سخنگوی نیروهای موسم به ارتش ملی لیبی به رهبری خلیفه حفتر در کنفرانس مطبوعاتی روز جمعه تعهد داد: «عملیات نظامی که با عنوان «طوفان کرامت» آغاز شده تا دستیابی به اهدافش هرگز متوقف نخواهد شد.
المسماری با اشاره به این‌که هدف از این عملیات نظامی حفظ ثبات لیبی و جان ساکنان طرابلس است، گفت: نیروهای حفتر حرکت خود را از پایگاه الجفره آغاز کرده و تا غریان ادامه داده و کنترل العزیزیه را به دست گرفتند و در منطقه ترهونه امنیت کامل را برقرار کردند. همچنین آنها کنترل کامل فرودگاه طرابلس را به دست گرفتند.
سخنگوی نیروهای حفتر با اشاره به این‌که این نیروها در حال حاضر در ۲۰ کیلومتری جنوب طرابلس هستند، گفت: این عملیات روز شنبه در اطراف طرابلس ادامه خواهد یافت و پیشروی بعدی به سمت الکریمه خواهد بود.
وی با اشاره به تلفات نیروهای حفتر گفت: تاکنون در این عملیات پنج تن جان خود را از دست داده و تعداد دیگری از آنها زخمی شده‌اند اما این نیروها برای مقابله با هر نیرویی که به سمت پایگاه‌هایشان حرکت کنند، آمادگی کامل دارند.
المسماری همچنین با اعتراف به اسارت ۱۲۸ تن از این نیروها در منطقه البوابه نسبت به بدرفتاری با آنها و آغاز تحقیقات درباره این مساله هشدار داد.
این در حالی است که در آن سوی جبهه درگیری‌ها فایز السراج، رئیس شورای ریاستی دولت وفاق لیبی حکمی را برای تشکیل یک اتاق عملیات مشترک از فرماندهان این نیروها در منطقه غربی وابسته به رئیس ستاد مشترک ارتش لیبی صادر کرد. در این حکم فرمانده منطقه نظامی غربی به عنوان مسؤول این اتاق مشترک تعیین شد.
چشم انداز جنگ
به نوشته العالم، واقعیت این است که ژنرال حفتر گوشی شنوا برای کوتاه آمدن از فتح پایتخت ندارد و در مقابل سراج چاره‌ای جز تجمیع نیرو و استمداد از مجامع بین‌المللی برای دفع شر حفتر سراغ ندارد. نه مذاکرات ماه پیش ابوظبی و توافقات پیش از آن راهگشا است و نه نگاه به برگزاری کنفرانس صلحی که بنا بود از ۱۳ تا ۱۶ ماه جاری برگزار شود و دو طرف را بهم نزدیک کند و مقدمات برگزاری انتخابات را در سال آینده فراهم آورد می‌تواند حفتر را از تصمیمش منصرف کند.
مشاهدات و تحلیل‌ها نشان می‌دهد حمله همه جانبه حفتر به طرابلس حتی اگر به سیطره مطلق او بر پایتخت نیانجامد واحیاناپس از فتح طرابلس با دوام نباشد حداقل این امکان را برای خلیفه فراهم می‌آورد که در مذاکرات صلح و یا هر مذاکره پیش رویی از موضع برتر برخوردار باشد و کفه حضور میدانی خود در عالم سیاسی پیش روی لیبی را به نفع خود سنگین سازد.
حقیقت امروز لیبی آن است که در این کشور، این متحدان دیروز علیه قذافی یعنی حفتر و سراج نیستند که با هم وارد جنگ شده اند بلکه بیش و پیش از حفتر و سراج این فرانسه، امارات، مصر و سعودی هستند که در یک سوی خط آتش قرار گرفته اند و در مقابل آمریکا انگلیس، قطر و ترکیه به تعقیب منافع خود مشغول اند و در آب گل آلود لیبی به صید ماهیانی از جنس منافع خود مشغول هستند. در این میان بازیگرانی چون ایتالیا با ادعاهایی سنتی در لیبی ضمن تلاش جهت بهره‌گیری حداکثری از منابع گازی لیبی در هیچ یک از صف بندی‌های موجود قرار ندارد و در همین راستا با هر دو طرف مشغول بازی است.
در کنار این بازی سیاسی منفعت طلبانه پیچیده و در حالی که تلاش‌های سازمان ملل هیچ گاه به بار ننشسته است انتظار از اعمال نفوذ و یا به تعبیر بهتر میانجیگری از سوی همسایگان لیبی برای حل بحران در لیبی نیز انتظاری بیهوده است چه آنکه افزون بر مصر که در صف بندی پیش گفته پیگیر منافع خود است. الجزایر این روزها با مشکلات ناشی از خلا قدرت و در عین حال نا آرامی دست به گریبان است، سودان اگرچه درامور لیبی صاحب نفوذ قابل توجهی نیست اما شدیدتر از الجزایر دچار بحران است و بلاخره تونس ضعیف تر از آن است که بتوان از آن انتظار ایجاد تغییر در وضع لیبی داشت.
اوضاع لیبی پس از سقوط قزافی در سال 2011 هیچ گاه آرام نشده و با اقدام اخیر حفتر نیز به نظر می‌رسد بحران در این کشور وارد فاز جدیدتری از خشونت و خونریزی شود. می‌توان تصور کرد در سایه بی عملی نهادهای بین‌المللی و به ویژه سازمان ملل، لیبی از این پس به کانونی اساسی تر از پیش برای حضور و تمرکز تروریست‌های سرخورده و رانده شده از دیگر قسمت‌های جهان تبدیل گردد، منابع آن همچنان مشمول غارت کشورهای غربی قرارگیرد، میدان لیبی به عرصه ای برای جنگ‌های نیابتی و تسویه حسابهای منطقه ای تبدیل شود و در یک کلام جنگی فرسایشی بدون نتیجه و بدون برنده برای مدت زمانی نامشخص همچنان ملت لیبی را درگیر خود سازد.