«همدلی» ناکارآمدی‌های ناشی از تلفات جانی و مالی بلای طبیعی نوروز 98 را بررسی می‌کند

سواری‌ها بر موج سیل
همدلی| گروه سیاسی- هرمز شریفیان: بلای طبیعی یک بار دیگر گریبان ایرانیان را گرفت و این بار در آستانه نوروز کام بسیاری از مردم را آنچنان تلخ کرد که این تلخکامی شاید طی چند دهه اخیر بی‌سابقه بود.
بلایای طبیعی در تمام دنیا گاه‌ و بی‌گاه روی می‌دهد و نشانگر آن است که انسان در هر جایگاهی هم که باشد هنوز و تا حد بسیار در برابر طبیعت آسیب‌پذیر است.
اما این آسیب‌پذیری دلیل بر آن نمی‌شود که بنشینیم و دست روی دست بگذاریم و بگوییم بلایای طبیعی همه نعمت است و برای رویارویی با آن چاره‌ای نیندیشیم.


ایران از دیرباز یکی از کانون‌های بلایای طبیعی بوده، هست و به احتمال زیاد خواهد بود. زلزله‌های بوئین‌زهرا، طبس، رودبار، بم، آذربایجان، سرپل ذهاب و سیل‌های چندباره در تاریخ ایران همه و همه رخ داده و جان عزیزان بسیاری را ستانده است.
اما نکته تاسف‌آور آنجاست که از این بلایای طبیعی درس گرفته نشده و برای مقابله با آن هیچ تمهید موثری اندیشیده نمی‌شود.
ساخت و سازهای غیر علمی و ناکارشناسانه در مسیر رودها، عدم مدیریت درست پیش از وقوع سیل که برخلاف زمین‌لرزه می‌توان آن را پیش‌بینی کرد. عدم شناخت کافی از بحران و راه‌های برخورد با آن همه و همه دست به دست هم می‌دهند تا پیامدها و خسارت‌های جانی و مالی بلایای طبیعی در کشور ما
بیش از سایر کشورهای جهان شود و پرسش اصلی مردم از مسئولان این است که: چرا باید چنین باشد؟
چرا یک کار کارشناسی دقیق در مورد زلزله، سیل و سایر بلایای طبیعی صورت نمی‌گیرد و چرا پس از وقوع سیل یا چنین بلایایی، اتفاقات و واکنش‌هایی عجیب و ناهماهنگ و گاه تاسف‌آور از مسئولان دیده می‌شود؟
دلیل اصلی این است که ناکارآمدی آنچنان در تمام لایه‌های مسئولان کشور رسوخ کرده که یک استاندار در زمان وقوع سیل در خارج از کشور به‌سر می‌برد و به‌دلیل نبودنش، عزل می‌شود ویا کار بین مسئولان کشوری و لشکری به دلیل یک جاده و تخریب شدن یا نشدن آن به جدل و مناقشه می‌انجامد و در بین این خودنمایی‌ها تنها چیزی که درست انجام نمی‌شود، کمک و امدادرسانی به مردم مصیبت‌زده از سیل است.
یک مسئول در جایی می‌گوید به فلان منطقه نمی‌توان قایق و هلی‌کوپتر رساند و مردم باید تا صبح جایی امن برای ماندن پیدا کنند! آیا کسی که خانه و کاشانه‌اش در اثر سیل به زیر آب رفته جایی امن دارد که پیدا کند؟
اما از همه مشمئزکننده‌تر، عوامفریبی‌ها و «شوآف»هایی است که پس از وقوع سیل شاهد آن بودیم. از گزارشگری که برای ارسال خبر تا کمر در آب می‌رود و مسئولانی که برای کمک! به سیل‌زدگان با عکاس و فیلمبردار و گاه «بادی‌گارد» در میان مردم ظاهر می‌شوند که نه‌تنها دردی از درد‌های آنان نمی‌کاهند بلکه بر دردهایشان می‌افزایند تا آنجا که رئیس جمهور ضرب‌المثل معروف «نمک بر زخم پاشیدن» را برعکس به زبان آورد!
حال که سیل آمده و خانه و کاشانه بسیاری از هموطنان‌مان را در این شرایط اسفبار اقتصادی- معیشتی با خود برده؛ اکنون زمان آن است که فارغ از دعواها و جنجال‌های گروهی- محفلی، به فکر یاری رسانی به هم وطنان سیل‌زده باشیم.
در چنین شرایطی، خاموش ماندنِ اذهان ناآگاه، یکی از بهترین روش‌های کمک به مردم سیل‌زده و کارشناسان آگاه است. بگذاریم در خصوص سیل، سدسازی، حوزه رودخانه‌ها و ...آگاهان و کارشناسان این حوزه نظر دهند. حالا که مردم درحال تحمل رنج و مشقت‌اند، بهتر است برخی از سیل استفاده ابزاری نکنند و سوار بر موج سیل نشوند.
اما آنچه بیش از پیش اهمیت دارد این است که این سیل، برخی مسئولان را از خواب بی‌مسئولیتی، بی‌کفایتی و ناکارآمدی بیدار کند تا با استفاده از تجارب پیشین، از نظرات کارشناسان داخلی و خارجی استفاده کنند و جلوی وقوع تلفات جانی و مالی و فاجعه‌های در پیش را بگیرند. به گفته برخی از این کارشناسان، موج بارش‌هایی که از امروز و امشب وارد کشور می‌شود، شرایط را در استان‌های جنوبی به‌ویژه خوزستان، به‌شدت بحرانی می‌کند.
در چنین شرایطی، مدیری را می‌توان مسئولیت‌پذیر دانست که در صورت نداشتن توان و تخصص در مواجهه با حوزه تحت مدیریت خود، دست از کار بکشد و با کناره‌گیری، اجازه دهد تا نیروی لایق‌تری جایش را بگیرد و مدیران بالادستی نیز بهتر است با کنار گذاشتن دل بستگی‌های جناحی و سیاسی، تیم مدیران تحت مدیریت خود را از آگاهان و متخصصان تشکیل دهند و امتحان پس داده‌ها و ناکارآمدان را برکنار کنند.
تحمل بلایای طبیعی به خودی خود مشقت‌بار و طاقت فرسا است و در چنین شرایطی بهتر است کسانی که تخصص ندارند در خانه بمانند و خاموشی گزینند تا اجازه دهند تا کاربلدان وارد میدان شوند تا با مدیریتی درست به کمک هم‌وطنان سیل‌زده بشتابند تا در این نوروز تلخ بتوانند دردی از دردها و آلام آنان کم کنند تا میزان تلفات جانی و مالی، فاجعه‌بارتر از چیزی که هست، نشود.