ورود روزنامه خراسان به 111 سالگی

جواد نوائیان رودسری -27 اسفند ماه سال 1287، درست 110 سال پیش، چشم مردم مشهد، به جمال جریده معظّم «خراسان» روشن شد؛ جریده‌ای که قرار بود هفته‌ای دوبار، آن هم به صورت مخفیانه، به همت میرمرتضی موسوی، در دارالطباعه طوسِ بالاخیابان منتشر شود و محلی باشد برای انتشار اخبار و اخلاق آزادی خواهی در عصر اختناق محمدعلی‌شاهی. این‌که چرا سید حسین اردبیلی، مؤسس جریده، نام «خراسان» را برای آن برگزید، به تحقیق معلوم نیست؛ اما می‌دانیم که خراسان، از همان روز نخست، فریادگر صدای فروخفته ملتی بود که از بیداد استبداد به جان آمده بودند. «خراسان» نور امید را در دل مردم روشن نگه می‌داشت که بخت، به امید خدا، بیدار است و زوال استبداد صغیر نزدیک. قلم تند و تیز سید حسین اردبیلی و اشعار نغز ملک‌الشعرا بهار، خراسان را به یکی از جراید پرطرفدار مشهد در آن دوره تبدیل کرد. با چاپ شعر مستزاد «کار ایران با خداست»، اثر بهار، خراسان آتشی در شمال شرق کشور به پا کرد. این شعر که در بهار سال 1288، در شماره هفتم خراسان به چاپ رسید، حاوی پیش بینی‌هایی بود که بعدها در میان آزادی خواهان مشهور شد و ادوارد براون، شرق شناس معروف انگلیسی نیز، در کتاب «انقلاب مشروطیت ایران»، آن را یکی از اشعار بسیار تأثیرگذار در جنبش مشروطه دوم دانسته است. خراسان پس از انتشار 24 شماره، جای خود را به طوس داد؛ روزنامه‌ای فاخر که برخی از دست‌اندرکاران آن، مانند شیخ احمد بهار، پیشتر در خراسان نیز قلم زده بودند. اما طوس را نیز، دوامی نبود و پس از پایان دوره دوم مشروطه، اواسط دهه 1290 خورشیدی، شیخ احمد بهار و دوستانش، نوبهار را که میراث‌دار روزنامه‌نگاری ملک‌الشعرا در خراسانِ طوس بود، راه‌اندازی کردند و در کنار آن، چاپخانه‌ای ساختند که به یاد ستاره پرفروغ و امیدبخش در تاریکی عصر اختناق، «چاپخانه خراسان» نامیده شد.