ثبت STFI در تهران

آرمان- سوسن یحیی‌پور: دونالد ترامپ رئیس‌جمهوری ایالات متحده آمریکا اردیبهشت‌ماه سال جاری طی سخنانی خروج کشورش از توافق هسته‌ای برجام را اعلام کرد و به دنبال آن واکنش‌های بین‌المللی به این تصمیم در سطح گسترده‌ای آغاز شد. در این میان، فدریکا موگرینی مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا در کنفرانس خبری که بلافاصله بعد از سخنرانی ترامپ برگزار شد، اظهار کرد که برجام یکی از دستاوردهای بزرگ دیپلماسی بین‌المللی است. اینگونه اظهارات مسئولان اروپایی نشان می‌داد که تصمیم ترامپ یک تصمیم یکجانبه است که همراهی تعداد زیادی از کشورها را به دنبال نخواهد داشت. این واکنش مثبت اروپایی‌ها درنهایت به راه‌اندازی کانال ویژه مالی(INSTEX) در اواسط بهمن‌ماه منجر شد. INSTEX در فرانسه به ثبت رسید و از سوی پر فیشر ۶۹ ساله، بانکدار برجسته آلمانی و رئیس پیشین کامرتس بانک هدایت می‌شود. همچنین، سه کشور فرانسه، انگلیس و آلمان از جمله سهامداران این سازوکار مالی معرفی شدند. در بیانیه سه کشور اروپایی در این باره آمده است که INSTEX از تجارت مشروع اروپا با ایران حمایت می‌کند و در ابتدا بر بخش‌هایی که برای مردم ایران ضروری‌تر هستند تمرکز دارد، همچون اقلام دارویی، تجهیزات پزشکی و غذا و کشاورزی. هدف INSTEX در بلندمدت این است که برای اپراتورهای اقتصادی کشورهای دیگر که خواهان تجارت با ایران هستند، باز باشد و این سه کشور اروپایی نیز به تلاش خود برای کشف چگونگی دست‌یافتن به این اهداف ادامه می‌دهند. راه‌اندازی این کانال با واکنش‌هایی در داخل و خارج کشور همراه شد و عده‌ای تاخیر اروپایی‌ها در راه‌اندازی این کانال مالی را دستاویزی برای تخریب دولت قرار دادند. با این حال، یکی از خواسته‌های ایران درباره INSTEX این است که این کانال صرفا محدود به غذا و دارو نباشد. در همین زمینه، وحید شقاقی‌شهری اقتصاددان در این باره گفته است که همانطور که قبلا هم پیش‌بینی می‌شد این کانال ویژه مالی به صورت حداقلی تصویب شده و در آن تنها به دارو و مواد غذایی اشاره شده است، در حالی که درباره صادرات مواد اولیه، قطعات و تجهیزات تولید و صنعتی که اهمیت بسیار بیشتری دارند صحبتی به میان نیامده است. محمدباقر نوبخت رئیس سازمان برنامه و بودجه از جمله کسانی بود که به راه‌اندازی این کانال مالی واکنش نشان داد و گفت که اینستکس مبادله نفت با کالا نیست، البته این کانال یک سیستم کامل نبوده و گشایش موقتی است، اما مقدمه‌ای برای اقدامات بعدی توسط اروپایی‌هاست. پس از چندی، روابط عمومی بانک مرکزی نیز در اطلاعیه‌ای اعلام کرد که با اینکه ابزار اعلام‌شده از طرف سه کشور اروپایی برای تجارت و کانال مالی با ایران بسیار کمتر از تعهد اروپایی‌ها برای جلوگیری از شکست برجام است، لیکن برای نشان‌دادن تعامل به‌زودی شرکت متناظر با آن را که در جریان تاسیس است، جهت شروع همکاری با اروپا معرفی می‌شود. درنهایت، در روزهای اخیر مذاکرات کارشناسی ایران و اروپا بر سر اینستکس آغاز شد. آنطور که خبرگزاری ایسنا گزارش داده در این نشست آخرین وضعیت اینستکس و نهاد متناظر آن در ایران، نحوه تعامل و همکاری این دو نهاد، نحوه استفاده فعالان اقتصادی و تجاری از این مکانیزم، مروری بر گام‌های بعدی با هدف گسترش حوزه فعالیت اینستکس به سایر حوزه‌های تجاری و دیگر موضوعات مرتبط به این فرآیند با حضور نمایندگان وزارت امور خارجه و سایر وزارتخانه‌ها و دستگاه‌های ذی‌ربط از کشورمان با نمایندگان بخش‌های سیاسی و اقتصادی طرف اروپایی و نیز مدیر اینستکس مورد بحث و بررسی قرار گرفت.‏ در این جلسات، انتظارات طرف ایرانی مشخصا از اینستکس در حوزه‌های تخصصی به تفصیل برای طرف مقابل تشریح شد و طرفین روی راهکارهای ممکن برای رفع مشکلات ناشی از تحریم‌های آمریکا در این حوزه به بحث‌های فنی و کارشناسی پرداختند. این دور از نشست‌ها بر موضوع مشخص نحوه عملیاتی‌کردن اس پی وی اروپایی موسوم به اینستکس و چگونگی همکاری آن با نهاد متناظر ایرانی که در شرف تأسیس است، متمرکز بود و طبعا بررسی میزان پیشرفت کار و گام‌های بعدی در حوزه سایر تعهداتی که گروه چهار به‌علاوه یک برای جبران اثرات تحریم‌های غیرقانونی آمریکا علیه کشورمان داده‌اند و آخرین بار در نشست کمیسیون مشترک برجام در وین بدان پرداخته شد، به نحو مقتضی مورد پیگیری قرار داشته و خواهد داشت. بعد از برگزاری این مذاکرات، درنهایت عبدالناصر همتی رئیس کل بانک مرکزی خبر داده که سازوکار ایرانی متناسب با INSTEX­ در آینده نزدیک ثبت خواهد شد.
ثبت STFI؛ به‌زودی
رئیس کل بانک مرکزی از ثبت سازوکار ایرانی متناسب با INSTEX­ در آینده نزدیک خبر داد. به گزارش ­بانک مرکزی، عبدالناصر همتی­ گفت: ​­­سازوکار متناسب با کانال معرفی‌شده از طرف سه کشور اروپایی با نام سازوکار ویژه تامین مالی و تجارت(STFI) به‌زودی در تهران ثبت می‌شود. او تاکید کرد: ثبت این شرکت به‌هیچ‌وجه به معنای معطل‌شدن ایران برای عملیاتی‌شدن سازوکار ­اروپا نیست و ما استراتژی اتخاذشده خود برای نحوه تامین مالی و تجارت کشور در شرایط تحریم از طرق­­ ویژه‌ای که طراحی کرده‌ایم، به‌ویژه از طریق همسایگان و سایر شرکای تجاری ادامه می‌دهیم. همتی افزود: ­­با مذاکراتی ­که همکاران ­من با نمایندگان سه کشور اروپایی و مدیر INSTEX در بانک مرکزی در تهران داشتند، توضیحات کامل در مورد سازوکار ایرانی متناسب با سازوکار اروپایی داده‌اند و ما منتظر اقدامات عملی از طرف اروپا هستیم.