خداحافظی با صف گوشت

آرمان- امیر داداشی: اتفاقاتی که در بازار گوشت سفید و قرمز طی سال جاری رقم خورد، باعث شد تا گوشت قرمز تا پایان بهمن تورم حدود 98 درصدی را نسبت به ماه مشابه سال قبل تجربه کند و در این روزها به بیش از 100 هزار تومان برسد. مرغ نیز به‌رغم هشدارهایی که مسئولان وزارت صمت درباره تخلف فروش این محصول با قیمتی بالاتر از 11 هزار و 500 تومان داده‌اند، طی چند روز اخیر به مرز 17 هزار تومان رسیده است تا مردم برای تامین این کالای اساسی با مشکل مواجه شوند. با این حال دولت در طول سال جاری با توجه به رشد تقاضا و کمبود تولید به افزایش واردات گوشت روی آورده است. اما در این مدت به جمع‌بندی نهایی درباره توزیع آن نرسیده است. یک روز سامانه‌های نظیر «مستر قصاب» راه‌اندازی می‌شود و روز دیگر توزیع گوشت را به قصابی‌ها می‌سپارند. اما تا امروز هیچ یک از این برنامه‌ها کارساز نبوده‌اند. سامانه‌های اینترنتی که بیش از یک روز نتوانستند دوام بیاورند، توزیع گوشت در قصابی‌ها نیز منجر به ایجاد صف‌های طولانی شد. این صف‌ها علاوه بر اینکه منجر به تلف‌شدن اوقات شهروندان، ازجمله نیروی کار کشور می‌شود، شان و کرامت انسانی افراد را هم زیرسوال می‌برد. از این رو سهمیه قصابی‌ها هم برای توزیع گوشت تنظیم بازاری هم از سوی وزارت صمت حذف شده است. از این رو در چند روز اخیر برخی قصابان با تجمع مقابل وزارتخانه مورد اشاره دست به اعتراضاتی زده‌اند. در حالی که چند ماه بیشتر از سهمیه‌بندی این گوشت‌ها بین قصابی‌ها نمی‌گذرد، برخی از آنها معتقدند که از سال 89 این سهمیه را دریافت می‌کنند و نباید دولت به یکباره آن را قطع کند. در این بلبشو برخی از مسئولان فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم سعی دارند از موقعیت سوءاستفاده کنند و برای جذب بیشتر مشتریان به تبلیغات دروغین درباره انحصار توزیع گوشت گوسفندی و مرغ در فروشگاه خود بپردازند! اما بر خلاف اظهارات مطرح‌شده ستاد تنظیم بازار مصوب کرد که دیگر به هیچ‌کدام از فروشگاه‌های زنجیره‌ای و قصابی‌ها گوشت تنظیم بازاری داده نشود و این گوشت فقط در فروشگاه اتکا به فروش برسد. البته سازمان‌ها و ادارات دولتی و ارگان‌های نظامی هم می‌توانند برای اعضا و پرسنل خود اقدام به تامین گوشت کنند.
توزیع گوشت تنظیم‌‌بازاری و قیمت پایین‌تر آن نسبت به قیمت بازار باعث شده است علاوه بر شهروندان، عده‌ای از مراکز توزیع گوشت هم سراسیمه در پی دستیابی به این کالا باشند. در اینکه نیت عده زیادی از واحدهای فروش خدمت به مردم است شکی نیست؛ اما بعضی از گزارش‌ها حاکی از این است که در این بین عده‌ای در کنار خدمت درصدد سوءاستفاده از نظام چندنرخی بازار گوشت هستند و گاهی گوشت‌های تنظیم‌بازاری را با قیمت بازار آزاد به فروش می‌رسانند. عده‌ای از شهروندان هم به عنوان مصرف‌کننده اقدام به خرید گوشت می‌کنند، به جای مصرف به یک واسطه برای فروش آن تبدیل شده‌اند. چنین اتفاقاتی باعث شده است تا طی مدت اخیر بازار دلالی در بخش گوشت و مرغ هم داغ شود. پیش از این معمولا سودجویان در بازار کالاهای سرمایه‌ای کمین کرده بودند و با هر تغییر قیمتی سر و کله‌شان در بازار پیدا می‌شد، اما این روزها بازارهای مصرفی هم شاهد حضور دلالان هستند. چنان‌که با توزیع گوشت‌های تنظیم‌بازاری عده‌ای ساعت‌ها در صف می‌ایستند تا سهمیه ده‌ها نفر را با قیمت مصوب بخرند و آن را با قیمت بالاتری به مصرف‌کنندگان واقعی بفروشند. اما باید توجه داشت که امروز کشور در شرایط تحریم قرار دارد و تامین برخی کالاها به سختی انجام می‌پذیرد. از این رو از شهروندان هم انتظار می‌رود رفتارهای سودجویانه خود را کنار بگذارند و به خاطر سودی ناچیز به عامل برهم‌زننده بازار و رشد قیمت‌ها تبدیل نشوند. متاسفانه در سال جاری قیمت‌ کالاهای عمده مصرفی از جمله گوشت و مرغ چنان افزایش یافته‌اند که دولت برای تامین نیاز اقشار ضعیف جامعه چاره‌ای جز تعیین قیمت مصوب برای بخشی از گوشت‌های وارداتی ندارد. حال چنین رفتارهای سودجویانه‌ای باعث می‌شود در ابتدای امر این کالاها به دست گروه هدف نرسد و از سوی دیگر به رشد قیمت‌ها کمک کند. انتظار از مسئولان ستاد تنظیم بازار نیز این است که برنامه‌های کارآمدتری را برای نحوه توزیع در نظر بگیرند. امروزه نظام توزیع کشور نیازمند اصلاحی ساختاری است. مشخصا زمانی که دو نرخ در بازار وجود داشته باشد راه برای رواج دلالی گشوده می‌شود و برخی اصناف برای اینکه با نرخ پایین‌تری بتوانند کالا تامین کنند و آن را با قیمت‌های چند برابری بفروشند اقدام به تجمع می‌کنند. از سوی دیگر پرسش این است چرا زمانی که ستاد تنظیم بازار توانایی نظارت ندارد از تصویب نرخ 11 هزار و 500 تومانی برای مرغ سخن می‌گوید؟ حال که تعداد زیادی از خرده‌فروشی‌ها هر کیلوگرم گوشت مرغ را 17 هزار تومان می‌فروشند چرا برخوردی با آنها نمی‌شود؟ با این حال روز گذشته دبیر ستاد تنظیم بازار از اقدامات جدید این ستاد خبر داد که از جمله آن می‌توان به توزیع 10 هزار تن گوشت مرغ 11 هزار و 500 تومانی به بازار و تصمیم‌گیری برای جمع‌آوری صف‌های گوشت اشاره کرد. همچنین تجمع قصابان نتیجه‌بخش نبوده و به گفته عباس قبادی قصابانی که تا چند روز پیش از سهمیه‌های دولتی استفاده می‌کردند، می‌توانند مانند دیگر هم‌صنفان خود، گوشت قرمز را از بازار آزاد تامین کرده و بفروشند. حال با توزیع این گوشت در فروشگاه اتکا، بازنشستگان، خبرنگاران، کارمندان، کارگران و همه فعالان صنفی به عنوان جامعه هدف می‌توانند از گوشت تنظیم بازاری استفاده کنند. کارگران کارخانه‌ها نیز می‌توانند با مراجعه به اتاق تعاون یا سازمان تامین اجتماعی از طریق تعاونی اسکات سهمیه خود را دریافت کنند.