کیانوش غریب‌پور از «بهارستان» 98 به «ابتکار» می‌گوید یک نمایشگاه هنری به وسعت تهران

فاطمه امین‌الرعایا
تخم‌مرغ‌های غول‌پیکر سفید و هنرمندانی که با لباسی رنگی مشغول طراحی روی آن‌ها هستند، کم‌کم در گوشه و کنار شهر به چشم می‌خورند. دیوارهای شهر دوباره لباسی نو به تن می‌کنند تا همگام با آغاز بهار، به استقبال شروعی تازه بروند. طرح «بهارستان» در تلاش است تا چشمان مردم شهر را با آثار هنری شهری دوباره زیبا کند و آن‌ها را به نمایشگاهی از آثار هنری در مقیاس شهر تهران دعوت کند.
طرح «بهارستان»، طرحی است که سازمان زیباسازی شهرداری تهران از سال 94 آن را آغاز کرده و حالا با شروع سال 98 چهارمین دوره آن نیز برگزار می‌شود. در «بهارستان» 98، استفاده از رنگ در شهر بیش از موارد دیگر مورد اهمیت قرار گرفته است تا با جلوگیری از بروز ناهنجاری در شهر حس آرامش را در شهروندان به‌وجود آورد. با کیانوش غریب‌پور، دبیر این رویداد، گفت‌وگویی داشتیم که در ادامه آن را می‌خوانید:
کم‌کم شاهد حضور بعضی المان‌های طرح «بهارستان» در شهر هستیم. در حال حاضر این طرح در چه مرحله‌ای قرار دارد؟


در حال حاضر نقاشی‌های دیواری‌ها به ترتیب انجام می‌شود. آثار بخش حجم نیز در حال نصب هستند. کار تخم‌مرغ‌های نوروزی هم از روز سه‌شنبه آغاز شده و پیش می‌رود. در مجموع فکر می‌کنم، هفته آینده با شهر دیگری روبه‌رو شویم.
رویکرد «بهارستان» 98 به نسبت به سال‌های گذشته چه تفاوتی داشته و موضوعات آثار امسال بیشتر در چه رابطه‌ای هستند؟
در سال‌‌های اخیر، هنرمندان از سازمان زیباسازی شهرداری به یک توافق نانوشته رسیده‌اند که به نوعی لحن مختص به خودمان از هنرهای شهری است. پلتفرم شهر، بومی‌سازی آن، ابزار و متریال، امکانات، محدودیت‌ها و ناگزیرهایی که در شهر تهران وجود دارد، قطعا بر آثار اثر گذاشته است بنابراین پیدا کردن خصیصه‌ای که بتوانیم آن را یک وحدت تصویری و یک هماهنگی و مکتب هنری مشخص بنامیم دشوار است اما این طرح در حال طی کردن مسیری برای دستیابی به این هدف است. رویکردی که امسال در همه بخش‌ها داشتیم، تاکیدمان بر رنگ بود بنابراین هنرمندان بسیار به سمت به کار بردن رنگ در آثارشان رفتند. رنگ و دیده شدن بسیار مهم است و هنرمندان‌مان هم به این سو حرکت کردند. می‌شود گفت امسال از برخی جهات از لحاظ بالا بردن قدرت دیده شدن از طریق عناصر تصویری و مقداری هم جا‌نمایی مدیریت بهتری صورت می‌گیرد و آثار بیشتر در معرض دید عموم قرار دارند. به لحاظ سبک هم در داوری‌ها تلاش کردیم برخی آثاری را که سال‌های گذشته آثار موفقی به شمار می‌رفتند به دلیل رویکردهای تکراری و نداشتن لحن جدید نپذیریم و به روش‌هایی که به‌طور طبیعی و بدون اینکه درباره‌شان تصمیم گرفته باشیم به ما تحمیل می‌شوند، عادت نکنیم. از این جهت هم می‌توانیم بگوییم در بخش نقاشی دیواری به سختی نزدیک به 80 اثر را برگزیدیم که اگر رویکرد سال‌های گذشته حاکم بود، می‌شد بیشتر از 20 اثر دیگر را هم پذیرفت اما تجربه به ما نشان داده که آن آثار در شهر و در مقیاس دیواری منظر زیبایی ندارد. این هوشیار شدن هیئت داوری و برگزاری و ادامه داشتن این رویداد در کیفیت آن موثر است و تصور من این است که اگر 4-5 سال دیگر بتوانیم با همین رویکرد این سیاستگذاری را ادامه دهیم، می‌توانیم پس از یک دهه فعالیت در این زمینه به منطقی خاص و سازماندهی روشنی برسیم که هم هنرمند و هم مدیریت شهری و هم شهروندان به عنوان مخاطب بتوانند به یک درک از هنر شهری برسند.
کیفیت آثار نسبت به سه دوره گذشته چقدر افزایش پیدا کرده و چقدر این طرح از سوی هنرمندان شناخته‌شده مورد استقبال قرار گرفته است؟
من با اینکه عضو هیئت داوری مشترک بودم اما به دلیل گرفتاری‌های شخصی نتوانستم در بخش آثار محیطی حضور داشته باشم اما در بخش نقاشی دیواری می‌توانم بگویم، باوجود آنکه کیفیت جهش عجیبی نداشته اما رشد کرده است. باید در این میان از هنرمندان حرفه‌ای هم تشکر کرد چون بدون هیچ نوع پرهیز و تفاخری از «بهارستان» خیلی استقبال می‌کنند و شاید دلیل، شور و هیجان، دیده‌ شدن و سلامتی باشد که در کل روند کار با وجود برخی گلایه‌ها وجود دارد. هنرمندان شاخص بسیاری شرکت کردند اما نگاه‌مان در داوری و سیاستگذاری این بود که با تمام احترام به هنرمندان شاخص و قدیمی، درگیر احترام اسم نشویم. تلاش ما بر این بود که بهترین آثار را به زعم خودمان انتخاب کنیم تا این تصور ایجاد نشود که عده‌ای در هنرهای شهری، مالک این رشته شده‌اند.
در هر دوره، آثار رویداد «بهارستان» تا اواخر فروردین در سطح شهر دیده می‌شد و پس از آن جمع‌آوری می‌شدند. این آثار چه سرنوشتی داشته‌اند؟ آیا بهترین آثار در جایی نگهداری می‌شوند تا در آینده در نمایشگاهی به نمایش درآیند؟
این قسمت کمی به سیاستگذاری مدیریتی بازمی‌گردد. چگونگی بخشی از این آثار به دلیل پروسه تولید، قیمت و ساختارشان اساسا بر عدم ماندگاری تعریف شده‌اند. از طریق دو روش این آثار ثبت می‌شوند، اولین روش ویدئو و عکس‌هایی است که از طریق مردم در شبکه‌های اجتماعی رد و بدل می‌شود و روش دیگر تولید کتاب است. ما کتاب بهارستان اول را به دلیل برخی مشکلات چاپ نکردیم اما به نظر من با توجه به گران بودن کاغذ، گزیده‌ای از چهار دوره و تمام آثاری که تولید شده‌اند را به عنوان سندی مکتوب چاپ کنیم. طبیعتا این اتفاق می‌تواند به نمایشگاهی هم منجر شود و می‌توان به نمایشگاهی هم از این آثار فکر کرد تا کسانی که نتوانسته‌اند آن‌ها را در سطح شهر ببینند، بتوانند از گزیده آثار دیدن کنند. چنین نمایشگاهی از این جنبه هم اتفاق خوبی است که می‌توانند رشد آثار در چند دوره را مشاهده کنند و با این روش آثاری با ویژگی‌های خاص را هم ماندگار می‌کنیم.
سه دوره از عمر طرح «بهارستان» می‌گذرد، چقدر در این سال‌ها این طرح به تکامل رسیده است و ادامه‌دار بودن این طرح چقدر می‌تواند در آینده بر هوش تصویری مردم تاثیر بگذارد؟
به نظر من این طرح در این سال‌ها رشد بسیار خوبی داشته است و مهم‌ترین رشد آن هم این است که چون ما تعریف مشخص و لایتغیری از هنرهای شهری نداریم و بیشتر یک نوع تفاهم و فرهنگ مشترک داریم، توانسته‌ایم به این فرهنگ مشترک بسیار نزدیک شویم. اما هرچه ما تلاش کنیم خوراک تصویری بهتری به مردم بدهیم، هم برای تربیت چشم همه شهروندان اتفاق خوبی است و هم اینکه ما را به سمت استانداردی می‌برد که نمی‌توانیم از آن کمتر کار کنیم. به شرط آنکه دچار تنش‌های مدیریتی نشویم، فکر می‌کنم این روند، روند مثبت و رو به رشدی است. تنش‌های مدیریتی هم دو بخش دارد؛ تغییر مدیران شایسته که معمولا در فضای کشور ما مرسوم است و بخش دیگر دخالت‌های مدیران ناآگاهی که در مراکز اصلی تصمیم‌گیری نیستند. بخشی از اتفاقاتی که در شهر می‌افتد از توانایی مدیریت و نظارت سازمان زیباسازی مرکزی خارج است و این گاهی اتفاقات ناخواسته‌ای رخ می‌دهد. اگر بشود این‌ها را یکپارچه کرد، فکر می‌کنم در یک دهه هنری به شدت به عناصر مشخص، روشن و تغییر‌ناپذیر خواهیم رسید به علاوه اینکه سطح سلیقه تصویری ما افزایش پیدا خواهد کرد.
سایر اخبار این روزنامه
در آخرین روز سفر رئیس‌جمهوری به عراق رقم خورد دیدار شیخ دیپلمات با مرجع اعتدال و گفت‌وگو محمدرضا ستاری ونزوئلا؛ ماجرای تکراری جهان سوم دارندگان چک برگشتی از ارائه تسهیلات بانکی محروم می‌شوند کدرهگیری برای چک‌های برگشتی «ابتکار» از تاخیر در تعیین میزان دستمزد کارگران در سال 98و نگرانی‌ها از وضعیت آنها گزارش می‌دهد «ابتکار» از حمله‌های تندروهای جریان اصولگرایی نسبت به برادران لاریجانی گزارش می‌دهد با مخالفت مجدد پارلمان با توافق خروج از اتحادیه اروپا، دولت انگلیس وارد بزرگترین چالش خود پس از جنگ جهانی دوم شد آیا انتقال آب خزر به خشکی تالاب انزلی می‌انجامد خطر در کمین زیستگاه لاله‌های مردابی با حکم رهبر انقلاب اسلامی حجت‌الاسلام شعبانی‌موثقی نماینده ولی‌فقیه و امام‌جمعه همدان شد کیانوش غریب‌پور از «بهارستان» 98 به «ابتکار» می‌گوید یک نمایشگاه هنری به وسعت تهران افزایش حضور زنان در دولت روحانی اپیدمی قاچاق دام زنده و چالش‏های پیش روی کشور