«ابتکار» سفر حسن روحانی رئیس‌جمهوری اسلامی ایران به عراق را بررسی می‌کند پیوند استراتژیک در روز روشن

گروه سیاسی- حسن روحانی رئیس‌جمهوری کشورمان روز گذشته برای نخستین‌بار از دوران ریاست‌جمهوری‌اش در سال 92 به عراق سفر کرد. این سفر که در مقطع خاص زمانی صورت گرفته از همان ابتدا مورد توجه بسیاری از رسانه‌های خارجی قرار گرفت، به طوری که در مقایسه‌ای با سفر چند ماه گذشته دونالد ترامپ به عراق که مخفیانه صورت گرفته بود، برخی رسانه‌ها با پوشش وسیع این سفر و تاکید بر اهمیت آن، گزارش دادند: روحانی در روز روشن به عراق رفت تا بار دیگر پیوندهای راهبردی میان تهران و بغداد را به رخ آمریکا و متحدانش در منطقه بکشاند.
در همین راستا و در حالی که تحلیلگران این سفر را عمق استراتژیک مضاعف توصیف کرده و آن را مقدمه‌ای برای تسهیل همکاری‌های منطقه‌ای، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی دانسته‌اند، حسن روحانی روز گذشته در دیدار با برهم صالح همتای عراقی خود اظهار امیدواری کرد که این سفر گام بزرگی در راستای توسعه و تعمیق روابط و همکاری‌های دو کشور باشد.
رئیس‌جمهوری با بیان اینکه دو دولت و دو ملت ایران و عراق برادری و حسن همجواری را همواره در عرصه‌های گوناگون برای یکدیگر به اثبات رسانده‌اند، افزود: اراده تمامی ارکان نظام جمهوری اسلامی ایران بر توسعه و استحکام هرچه بیشتر روابط با عراق است. روحانی با اشاره به اینکه روابط دولت‌های ایران و عراق ریشه‌های قلبی در تاریخ و فرهنگ مشترک دو ملت دارد، اظهار کرد: مناسبات و همکاری نزدیک تهران-بغداد خواسته مشترک ملت‌های ما است.
رئیس‌جمهوری تصریح کرد: دانشمندان و علمای ایران و عراق نیز همواره در کنار یکدیگر بوده‌اند و حوزه‌های علمیه نجف و قم پرورشگاه علما و فضلای بزرگ بوده است.


روحانی توسعه روابط بانکی را پشتوانه محکمی برای توسعه همکاری‌های تجاری و اقتصادی ایران و عراق دانست، گفت: تقویت بانک‌های مرکزی دو کشور و توسعه همکاری‌های تجاری با استفاده از پول‌های ملی، ما را از ارزهای خارجی بی‌نیاز خواهد کرد.
رئیس‌جمهوری با اشاره به ضرورت تلاش برای ایجاد تسهیلات لازم در روابط گمرکی، مرزی و استانداردهای کیفی برای توسعه مناسبات اقتصادی و تجاری دو کشور، خاطرنشان کرد: ایران و عراق می‌توانند روابط و همکاری‌های خود در بخش‌های مختلف ازجمله انرژی، حمل و نقل، ترانزیت کالا، استفاده بهتر از منابع اروند‌رود، اتصال راه‌آهن دو کشور به هم برای تسهیل در تردد زائران به ویژه در ایام اربعین حسینی(ع) را گسترش دهند. روحانی تقویت بازارچه‌های مرزی و ایجاد شهرک‌های صنعتی در مرزهای دو کشور را در توسعه روابط فی‌مابین تاثیر‌گذار دانست و گفت:‌ آماده انتقال تجربیات و ارائه خدمات فنی و مهندسی به عراق و تشویق بخش خصوصی ایران برای سرمایه‌گذاری در عراق هستیم.
رئیس‌جمهوری با تاکید بر اینکه ایران همواره خواستار عراقی امن، مستقل و توسعه یافته است و در این مسیر صادقانه در کنار دولت و ملت عراق ایستاده است، افزود: مبارزه با تروریست‌ها باید تا ریشه‌کن شدن کامل آنها ادامه یابد و ایران آماده مشارکت فعالانه در بازسازی مناطق آسیب‌دیده عراق است.
روحانی خاطرنشان کرد: پیام این سفر این است که هیچ بوروکراسی و کشور ثالثی نمی‌تواند در روابط دوستانه و برادرانه ایران و عراق تاثیر داشته و مانع اراده رهبران دو کشور برای توسعه و تعمیق مناسبات شود.
ایران را کشور دوم خود می‌دانیم
‌برهم صالح، رئیس‌جمهوری عراق نیز در این دیدار روابط و همکاری‌های ایران و عراق را تاریخی و مستحکم دانست و گفت: ملت ایران را خانواده خود و ایران را کشور دوم خود می‌دانیم.
رئیس‌جمهوری عراق با بیان اینکه ایران در مقاطع حساس میزبان بسیاری از مردم عراق بوده و در مسیر مبارزه با تروریسم داعش کمک‌ها و حمایت‌های فراوانی داشته است، افزود: ایران نقش بسیار برجسته‌ای در شکست داعش داشته و این نشان دهنده روابط عمیق و دوستانه دو کشور است. ایران و عراق هیچ انتخابی جز روابط خوب و گسترده ندارند.
برهم صالح با تاکید بر اینکه اراده عراق توسعه روابط و همکاری‌های همه جانبه با جمهوری اسلامی ایران است، خواستار تلاش مسئولان دو کشور برای گسترش مناسبات تهران-بغداد در زمینه‌های گوناگون از‌جمله راه‌آهن، گردشگری، محیط زیست، صنعت، معدن و همکاری‌های علمی و فرهنگی شد. رئیس‌جمهوری عراق با بیان اینکه امنیت باید در منطقه مورد توجه همگان بوده و همه کشورها برای ریشه‌کن کردن تروریسم تلاش کنند، اظهار کرد: هرگز حمایت‌های دولت و ملت ایران از مردم عراق در روزهای سخت را فراموش نخواهیم کرد.
می‌خواهیم با عراق متحد و نزدیک باشیم نه علیه دیگری
گفتنی است روحانی روز گذشته پس از پایان مذاکرات دوجانبه خود با برهم صالح، به خبرنگاران گفت: این مذاکرات بسیار سازنده بود. در جریان مذاکرات با رئیس‌جمهوری عراق هیچ نقطه اختلافی را ندیدم. رابطه دو کشور به نفع دو ملت و دو دولت است و همه تلاش خود را برای تقویت این روابط به کار می‌گیریم. رئیس‌جمهوری ظرفیت همکاری‌های ایران و عراق را بسیار گسترده دانست و افزود: دو کشور در طول سال‌های گذشته با تروریسم در حال مبارزه بوده‌اند و خوشحالیم که در روزهای سخت مبارزه با تروریسم، در کنار ملت و ارتش عراق بودیم.
روحانی عراق را یک کشور مهم عربی و اسلامی منطقه دانست و اظهار کرد: عراق می‌تواند نقش بسیار مهمی در امنیت منطقه و ایجاد روابط نزدیک‌تر میان کشورهای منطقه ایفا کند. رئیس جمهوری تصریح کرد: ما می‌خواهیم با عراق متحد و نزدیک باشیم نه علیه دیگری، بلکه می‌خواهیم دیگر کشورهای منطقه را نیز در کنار خود داشته باشیم.
روحانی گفت: برای ما ثبات، امنیت و دموکراسی عراق بسیار اهمیت دارد و عراق امن و باثبات موجب ثبات و امنیت کل منطقه خواهد شد.
روادید عراق رایگان شد
مهم‌ترین خبر نشست روز گذشته حسن روحانی با رئیس‌جمهوری عراق رایگان شدن رواید میان دو کشور بود.
حسن روحانی در کنفرانس خبری مشترک با عادل عبدالمهدی نخست وزیر عراق گفت که ایران پیشنهاد کرد که روادید حذف شود اما طرف عراقی خواستار باقی ماندن روادید بود. بر این اساس توافق شد که روادید سفر میان دو کشور برقرار باشد اما مبلغی بابت آن گرفته نشود.
توافقاتی در زمینه‌های کشاورزی، تجارت و اعطای تسهیلات
در همین راستا، محمدجواد ظریف وزیر خارجه کشورمان که یک روز پیش از سفر رئیس‌جمهوری، به عراق سفر کرده و طی جلساتی کارشناسی، مهم‌ترین محورهای این دیدار مهم را با مقامات عراقی بررسی کرده بود، در نشست خبری مشترک خود با محمد الحکیم، وزیر خارجه عراق با بیان اینکه مذاکرات خوبی پیش از سفر رئیس‌جمهوری روحانی به عراق با طرف عراقی داشتیم، اظهار کرد: مذاکرات ما بر توافقاتی در زمینه‌های کشاورزی، تجارت و اعطای تسهیلات که به نفع دو کشور است، تمرکز داشتند. امیدواریم این توافقات به ملت ایران و عراق به ویژه پس از پیروزی بر داعش کمک شایانی کند. ما به مواضع خود در حمایت از عراق در جنگ با داعش افتخار می‌کنیم چراکه دو کشور هر دو از ارکان مهم امنیت در منطقه هستند.
وزیر خارجه کشورمان همچنین گفت که با طرف عراقی درباره مسئله سوریه نیز گفت‌وگو کرده است. او گفت: در این مذاکرات بر لزوم حمایت از وحدت اراضی سوریه و پایان دادن به وجود داعش تاکید شد. ایران از بازگشت سوریه به نهادهای عربی و بین‌المللی استقبال می‌کند و از آن خرسند است.
وزیر خارجه عراق نیز در این کنفرانس مطبوعاتی گفت: هیئت همراه وزیر خارجه ایران متشکل از یک تیم فنی و متخصص از مجموعه‌ای از وزارتخانه‌های ایران است تا بتوانیم به توافق‌های دوجانبه‌ای در زمینه‌های زراعت، بهداشت و تجارت دست یابیم. وی افزود: در زمینه تسهیل ورود تجار و صاحبان صنایع به کشور مقابل و نیز همکاری‌های تجاری و صنعتی نیز گفت‌وگوهای خوبی انجام شد. برخی تفاهم‌نامه‌های موجود میان دو کشور در زمینه صنعت و تجارت نیز در این گفت‌وگوها اصلاح شد. طرف عراقی به همتایان ایرانی‌اش پیشنهاد داد تا همانند منطقه صنعتی مشترک عراق و اردن، یک منطقه صنعتی میان ایران و عراق نیز تشکیل شود. الحکیم همچنین نقش ایران در جنگ علیه گروه تروریستی داعش و کمک به عراق برای خلاصی از دست این گروه را حائز اهمیت دانست و از آن قدردانی کرد.
نمایش قدرت ایران به واشنگتن و کشورهای منطقه
در همین رابطه و در حالی که روحانی طی روز گذشته دیدارهایی نیز با برخی دیگر از مقامات عراقی به خصوص عادل عبدالمهدی نخست وزیر این کشور داشت، بسیاری از مقامات و رسانه‌های خارجی با پوشش این سفر، از آن اهمیت آن گزارش دادند، به طوری که کارل بیلت، نخست وزیر اسبق سوئد و رئیس شورای روابط خارجی اروپا در توئیتی نوشت: درحالی که ترامپ تنها با نیروهای آمریکایی در پایگاه هوایی دور افتاده‌ای دیدار کرد و با مقامات عراقی دیداری نداشت، حسن روحانی، رئیس‌جمهوری ایران سه روز را صرف بازدید از این کشور می‌کند.
به گزارش ایسنا، روزنامه العربی الجدید که دفتر آن در لندن است، در یادداشتی تحت عنوان «سفر امروز روحانی به بغداد؛ پیام به واشنگتن» نوشت: حسن روحانی، رئیس جمهوری ایران در راس هیئتی دولتی و سیاسی در سفری بی‌سابقه عازم بغداد شد، این مسئله باعث شده است که دولت بغداد تمام توان خود را برای استقبال از روحانی به کار گیرد. در ادامه این گزارش آمده است: این سفر در وهله اول به منظور نمایش دادن قدرت ایران در عراق به واشنگتن و برخی کشورهای منطقه است. اعلان تهران برای سفر روحانی به بغداد پیش از سه هفته و رفتن برخی مسئولان ایرانی به عراق برای تدارک این سفر و نوع توافقاتی که قرار است در این سفر امضا شوند همگی نشان می‌دهد که ایران به کشورهای مختلف می‌خواهد این پیام را برساند که این کشور قوی‌ترین طرف در عراق است و نفوذ سیاسی، اقتصادی و نظامی در عراق دارد.
این در حالی است که خبرگزاری رویترز نیز طی گزارشی نوشت: سفر روحانی به عراق پیامی محکم به واشنگتن و متحدان منطقه‌ای‌اش مبنی بر این ارسال می‌کند که باوجود تحریم‌های آمریکا، ایران همچنان نقشی کلیدی در سیاست‌های عراق ایفا می‌کند. شبکه خبری الجزیره نیز با بیان اینکه سفر روحانی به عراق یک پیام قوی و مهم برای آمریکا و متحدان منطقه‌ای‌اش است به این معنی که ایران کماکان در عراق نفوذ دارد، گزارش داد: کشوری که در دوران حمله داعش بخش‌هایی از آن به میزان زیادی به کمک‌های ایران وابسته بود تا با این گروه تروریستی مبارزه کند.