حوزه می‌تواند همه نیازهای نظام و جامعه اسلامی را برآورده کند

رهبر معظم انقلاب تأکید کردند: طلبه‌ ما، استاد ما، فاضل ما، عالِم ما، مرجع ما اگر چنانچه معتقد به این تحول عظیمی که اسمش انقلاب است، بود، به درد این کشور خواهد خورد و اگر معتقد به این نبود، به درد کشور و جمهوری اسلامی نمی‌خورد. پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای، متن سخنان رهبر معظم انقلاب در دیدار اعضای مؤسسه عالی فقه و علوم اسلامی را که روز 13 اسفندماه برگزار شده به شرح زیر منتشر کرده است؛
بسم الله الرّحمن الرّحیم
و الحمدلله ربّ العالمین والصّلاة والسّلام علی سیّدنا و نبیّنا ابی القاسم المصطفی محمّد و علی آله الاطیبین الاطهرین المنتجبین سیّما بقیّة الله فی الارضین.
خیلی خوش‌آمدید آقایان محترم، برادران عزیز، جناب آقای صدر، آقایان اساتید، آقایان طلاب و خانم‌ها که تشریف آوردید. این جلسه، جلسه‌ بسیار خوب و با نشاطی است؛ هم فرمایشات آقای صدر، فرمایشات مفیدی بود و سنجیده و حساب‌شده بود، هم بیانات خیلی خوبی که این برادر عزیزمان، فرزند عزیزمان، [این] طلبه‌ محترم از قول طلاب بیان کردند، فرمایشات خوبی بود. البته سؤالات را بنده لازم نیست جواب بدهم، اینها را از خود آقایانی که مسئولین مؤسسه هستند باید سؤال کنید، بنشینند پاسخگویی کنند، بگویند. بله، دعا خواستید، حتماً دعا می‌کنم، یقیناً ان‌شاءالله دعا می‌کنم.در مورد خانواده‌ها -که هم در بیانات آقای صدر بود، هم این جوان عزیز بیان کردند- بله بنده هم به این نکته توجه دارم که نقش همسران و خانواده‌ها در موفقیت‌های مردان خیلی زیاد است؛ این را ما به تجربه هم دریافته‌ایم و اگر چنانچه همسر انسان، همراه و همگام و هم‌هدف و هم‌سنگر باشد، پیشرفت خیلی سرعت خواهد گرفت، این [نقش] هست؛ لکن همه‌ مسائل خانواده و خانوادگی مسائل عقلانی نیست که حالا با این استدلال همه‌ قانع بشوند، همه قبول کنند؛ یک مقداری از آن مسائل عاطفی است، مسائل واقعی است، مسائل زندگی است. اینکه آقای صدر فرمودند «طلبه ساعت 6 صبح از خانه بیرون می‌آید، ساعت 9 شب برمی‌گردد»، خب بنده اصلاً با یک چنین چیزی مخالفم. چرا 6 صبح؟ 10 ساعت شما برای طلبه یا استاد وقت گذاشتید که کار کنند که البته زمان زیادی است [این] 10 ساعت؛ حالا بالاخره برنامه‌ شما این است، بنده هم که طبعاً در جزئیات برنامه دخالتی نمی‌کنم اما از 6 صبح تا 9 شب 15 ساعت است، نه 10 ساعت! چرا؟ آقایان می‌آیند درس‌شان را می‌خوانند، کارشان را می‌کنند، احیاناً یک ذره گعده‌شان را می‌کنند، بعد یک مجلس روضه‌ای هست می‌روند؛ لزومی ندارد، نه. به خانواده‌ها باید برسید؛ همسر شما نیاز به حضور شما دارد؛ این مهم است. البته حضور به معنای این نیست که همه‌اش بروید در خانه بنشینید؛ آن [جور] هم همسرتان قطعاً راضی نیست و دلزده می‌شود، می‌گوید چرا سرِ کار نمی‌روند؛ اما اینکه پیدا نباشید، نه، این خوب نیست، این مناسب نیست. البته برهه‌ای از زندگی خود بنده که دارم این را به شما عرض می کنم، با همان شکلی گذشته که حالا می‌گویم مخالفم با آن! یعنی این جوری بوده. اوایل انقلاب بنده صبح از خانه می‌رفتم بیرون در حالی که همه‌ بچه‌ها خواب بودند؛ شب هم برمی‌گشتم خانه، در حالی که همه‌ بچه‌ها خواب بودند. یعنی واقعاً جوری بود [که نمی‌شد]؛ منتها آنجا غیر از این نمی‌شد، اصلاً‌ امکان نداشت، به قول معروف فرصت سر خاراندن هم واقعاً نداشتیم؛ لکن شما که حالا در وضع عادی الحمدلله زندگی می‌کنید و استقرار دارید، به خانواده‌ها برسید.خانم‌ها هم البته باید اشتغالات داشته باشند؛ بهترین اشتغال هم اشتغال علمی است. شنیدم که بعضی از خانم‌ها، دختران، در مجموعه‌های طلبگی بانوان شرکت دارند؛ خوب است که بالاخره مشغول کار و علم و بحث و مانند اینها باشند؛ خیلی خوب است.


راجع به مسأله‌ این مؤسسه‌‌ عالی فقه، خب ما ادعا نداریم که این تنها نقطه‌ای است که در قم دارد فعالیت می‌کند، نه؛ الحمدلله همان طور که اشاره کردید، نقاط گوناگونی هستند که همه مشغول کارند؛ شروع این کار هم ناشی از یک احساس [مسئولیت بود]؛ خب الحمدلله جناب آقای صدر با شایستگی کامل، شانه‌شان را زیر این بار داده‌اند و به‌ طور جدی مشغول به این کار شده‌اند؛ انگیزه‌ این کار به خاطر نگاه و توجه به اهمیت حوزه و ظرفیت‌های فراوان و بی‌شمار استفاده ‌نشده‌ از حوزه و اقتضای نظام جمهوری اسلامی نسبت به استفاده‌ از این ظرفیت‌ها بود.
یک طرف قضیه‌ یک نظام اسلامی است که اقتصاد هست -حالا اقتصاد را مثال زدند- حکومت هست، فرهنگ هست، دانش روز هست، فناوری‌های جدید عالَم هست، ارتباطات گوناگون اجتماعی هست، سبک زندگی هست؛ دائم تفکرات و نظرهای جدیدی که در زندگی اثر می‌گذارند، دارد در دنیا به وجود می‌آید و صادر می‌شود؛ اینها هست. ما یک نظامی داریم با این پدیده‌ها و با این حوادثی که پیرامونش و در درونش وجود دارد؛ این [نظام] باید اداره بشود با اسلام، با فکر اسلامی. فکر اسلامی در جنبه‌ عملی، همان فقه اسلام است؛ البته بنده با فلسفه‌ خواندن، نه فقط مخالف نیستم بلکه کاملاً تأیید می‌کنم، فلسفه هم لازم است؛ حالا چه‌ جوری داخل برنامه‌های شما بشود، آنها به برنامه‌ریزی مدیران محترم آنجا بستگی دارد؛ لکن فلسفه خوب است، لازم است، نه اینکه فقط خوب است؛ لازم است؛ در این تردیدی نیست؛ لکن آنچه زندگی را اداره می‌کند، عملاً فقه ما است؛ علت هم این است که فلسفه‌ اسلامی در طول زمان امتداد عملی نداشته؛ یعنی این حکمت نظری ما به حکمت عملی امتداد پیدا نکرده؛ در حالی که فلسفه‌های غربی که از لحاظ نفْسِ فلسفه بودن خیلی کم محتواتر و ضعیف‌تر از فلسفه‌ اسلامی هستند، امتداد عملیاتی دارند؛ یعنی اگر چنانچه شماها مثلاً فرض کنید که فلسفه‌ کانت یا هگل یا مارکس را معتقد باشید، در مورد حکومت نظر دارید، در مورد فرد نظر دارید، در مورد ارتباطات اجتماعی نظر دارید؛ اما [اینکه] اقتضای فلسفه‌ ملاصدرا یا فلسفه‌ فرض بفرمایید که ابن‌سینا یا دیگری در حکومت یا در فلان [مسأله] چیست، چیزی برای ما روشن نشده؛ نه اینکه ندارد،‌ قطعاً دارد؛ سفارش من به متفلسفین و فعالان فلسفه همیشه این بوده که این امتداد را پیدا کنند؛ چون معتقدم اثر دارد؛ این امتداد وجود دارد اما خب روی آن کار نشده؛ بنابراین فعلاً آنچه می‌تواند جامعه را اداره کند، فقه ما است؛ خب پس این اقتضای بیرونی و نیاز بیرونی، این هم حوزه.
عرض کردیم، حوزه‌ علمیه یک ظرفیت‌های بی‌شماری دارد؛ حقیقتاً ظرفیت‌های بی‌شماری دارد. این دقت‌هایی که انسان در مباحث فقهی و در مسائل کم‌اهمیت در بین فقها مشاهده می‌کند -که از لحاظ عملی و از لحاظ جایگاهش در مجموعه‌ احکام اسلامی خیلی چیز مهمی نیست- واقعاً شگفت‌آور است؛ یعنی این‌ جور [دقت‌های] عمیق و ریزبین و ژرف‌نگر، در کارهای فقهی ما و در علمای ما وجود دارد؛ خب این خیلی ظرفیت مهمی است، این خیلی چیز مهمی است.