روزنامه ابتکار
1397/12/18
همزمان با تشدید بحران سیاسی در ونزوئلا، برق بخش وسیعی از این کشور قطع شد روزگار دشوار بولیوارها
محمدرضا ستاریهمزمان با اوج‌گیری التهابات سیاسی در ونزوئلا و بازگشت خوان گوآیدو رهبر مخالفان به کشور، در تازه‌ترین تحولات صورت گرفته برق مناطق وسیعی از کشور قطع شد. در ابتدای این قطعی گسترده و متعاقب آن خاموشی بخش بزرگی از مناطق شهری به اختلال برق در سد گوری نسبت داده شد، اما رفته رفته نیکلاس مادورو رئیس‌جمهوری ونزوئلا این اتفاق را نوعی خراب‌کاری از سوی مخالفان و با همدستی آمریکا عنوان کرد.
این مسئله همزمان با بحران سیاسی و اقتصادی کشور باعث بروز هرج و مرج وسیعی شد به طوریکه طبق گزارش خبرگزاری دویچه‌وله آلمان، سیستم حمل و نقل شهری در اثر قطع برق مختل، متروها و همچنین چراغ‌های راهنمایی شهر کاراکاس نیز از کار افتادند. حتی فرودگاه سیمون بولیوار واقع در پایتخت ونزوئلا نیز با مشکلات بسیاری روبه‌رو شده بود. هر چند با اوج‌گیری بحران اقتصادی در سال 2014 میلادی قطعی برق امری تعجب‌برانگیز نبوده، اما این بار وسعت خاموشی و پیوند خوردن آن با التهابات سیاسی باعث شده تا فشارها بر روی دولت کاراکاس بیش از گذشته متمرکز شود.
طبق آمارهای موجود سد گوری بزرگترین نیروگاه برق آبی جهان است که در حدود 70 درصد از برق ونزوئلا از آن تامین میشود و خاموشی گسترده در اثر ایجاد خلل در این نیروگاه سبب شده تا دولت انگشت اتهام را به سمت آمریکا و مخالفان دولت، مادورو را به واسطه عدم سرمایه‌گذاری در شبکه برق مقصر قلمداد کنند.
نگرانی از بحران انسانی در ونزوئلا
در این میان تشدید تحریم‌های بین‌المللی علیه دولت مادورو و فشار آمریکا برای قطع درآمدهای نفتی ونزوئلا سبب شده، کمبود سوخت نیز به دیگر چالش‌های دولت اضافه شود، به طوریکه اکنون علاوه بر مایحتاج روزانه مردم، موضوع سوخت و قطعی برق زندگی در ونزوئلا را بیش از پیش دشوار کرده است. هر چند، طی روزهای گذشته بسیاری از ناظران و از جمله نهادهای حقوق بشری از اثرات تحریم‌ها بر روی مردم ونزوئلا ابراز نگرانی کرده‌‌اند، جان بولتون مشاور امنیت ملی رئیس‌جمهوری آمریکا در تازه‌ترین سخنان خود به بانک‌هایی که با دولت کاراکاس وارد معامله شوند هشدار داده که مشمول تحریم‌های آمریکا قرار خواهند گرفت.
از سوی مقابل خوان گوآیدو رهبر مخالفان ونزوئلا که چند روز پیش علیرغم تهدیدهای دولت مبنی بر دستگیری به کشور بازگشته است، در یک گفت و گوی اختصاصی با یورونیوز مدعی شده که برای نجات کشور و پیروزی بر مادورو حاضر است جانش را فدا کند. او با بیان اینکه مادورو روز به روز منزوی‌تر میشود به خبرنگار یورونیوز گفته که ارتش ونزوئلا به دستور رئیس جمهوری مانع از ورود کامیون‌های حامل کمک‌های آمریکا از طریق مرز کلمبیا شده است. در نتیجه موضوع کمک‌های بشردوستانه محک خوبی برای ارتش است که نشان دهد طرف مردم ایستاده یا طرف کسی که باعث گرسنگی شده است.
طی یک هفته گذشته با بسته شدن مرزهای ونزوئلا به خصوص در مرزهای برزیل و کلمبیا دولت مادورو با بیان اینکه این نوع کمک‌های بشردوستانه در واقع پوششی از سوی آمریکا برای دخالت در امور داخلی کشور است، مانع ورود اقلام غذایی و دارویی به ونزوئلا شده است. امری که هفته گذشته به درگیری میان مردم و نیروهای امنیتی منجر شد. در این میان دولت مادورو اواخر هفته پیش نیز ضمن فراخوان عمومی خواستار یک تظاهرات مردمی در حمایت از دولت شده است.
چند چالش بزرگ مادورو
اکنون بنا بر شرایط کنونی مادورو با چند چالش بزرگ دسته و پنجه نرم می‌کند. نخستین چالش مسئله بحران اقتصادی و نرخ تورم بی‌سابقه در این کشور است، به طوریکه طبق آمارهای بین‌المللی نرخ تورم در این کشور در سال 2018 به بالای یک میلیون درصد رسیده و حتی پیش‌بینی شده که این میزان در سال جاری میلادی به ده میلیون درصد نیز برسد. متعاقب این مسئله مادورو از سوی همسایگان خود نیز منزوی شده است. 13 کشور عضو گروه لیما در حدود یک ماه قبل روابط دیپلماتیک خود با کاراکاس را قطع کرده و تنها در این میان بولیوی، مکزیک و نیکاراگوئه در آمریکای لاتین جزو حامیان مادورو محسوب می‌شوند.
در همین راستا، خوان گوآیدو رهبر مخالفان و رئیس‌جمهوری خودخوانده این کشور از سوی آمریکا و اروپا به رسمیت شناخته شده و یکی از اهرم های مهم قدرت مادورو یعنی ارتش این کشور به واسطه فرار سربازان اکنون با یک چالش عمده روبه‌رو شده است.
با این حال مادورو به صراحت اعلام کرده که مخالفان برای برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری باید تا سال 2025 صبر کنند و او هرگز حاضر به تسلیم در برابر خواست‌های آمریکا نخواهد شد. البته طبق اعلام رسانه‌های خارجی مادورو به صورت مخفیانه با دیپلمات‌های آمریکایی وارد مذاکره شده و خود او حتی چندی قبل به صورت علنی اعلام کرد که حاضر است با واشنگتن در خصوص مسائل مختلف گفت و گو و رایزنی کند. در این میان روسیه و چین نیز به عنوان دو کشور حامی دولت مادورو هر گونه دخالت خارجی در این کشور را محکوم کرده و اخیرا وزیر خارجه چین تصریح کرده که دخالت خارجی و تحریم‌ها تنها وضعیت تنش را تشدید کرده و موجب میشود تا قانون جنگل حاکم شود.
طبق آمارهای موجود پکن با اعطای وام در برابر نفت در حدود 50 میلیارد دلار در اختیار دولت ونزوئلا قرار داده و مسکو نیز چندین میلیارد دلار در طرح‌های نفت و انرژی، صادرات اسلحه و نیز اعطای وام‌های کلان، سرمایه‌گذاری چشمگیری را در این کشور داشته است. به عقیده کارشناسان یکی از مهمترین عوامل حمایت چین و روسیه از دولت مادورو نگرانی گسترده از این حجم بالای سرمایه‌گذاری است که مشخص نیست در صورت روی کار آمدن یک دولت همسو با آمریکا، قراردادهای نفتی و وام‌های کلان چه سرنوشتی خواهند داشت.
از سوی دیگر، آمریکا نیز خواستار بازگشت به حیات خلوت خود در آمریکای لاتین است؛ جایی که با وقوع انقلاب بولیواری توسط هوگو چاوز رهبر فقید ونزوئلا، دست ایالات متحده را از این کشور کوتاه کرده است. از همان زمان تاکنون ونزوئلا دائما تحت فشارهای فزاینده ایالات متحده قرار داشته و اکنون با ایجاد شکاف عمیق سیاسی در این کشور، واشنگتن فرصت را برای بازگشت دوباره به منطقه به دست آورده است.
آیا روسیه در حمایت از مادورو
دچار تردید شده است؟
در این میان هر چند روس‌ها حمایت زیادی از دولت مادورو صورت داده‌اند اما اخیرا شبکه خبری بلومبرگ در گزارشی از بروز تردیدهایی در مسکو برای بقای نیکلاس مادورو خبر داده و به نقل از دو مقام روسی اعلام کرد: گرچه مسکو حمایت علنی از مادورو صورت داده، اما به واسطه وضعیت اقتصادی و بروز شکاف در میان نیروهای امنیتی ونزوئلا، مسکو می‌داند که هر آن ممکن است مادورو بدنه اجتماعی باقی مانده خود را از دست بدهد.
در همین رابطه سرمایه‌گذاری‌های هنگفت شرکت روس‌نفت در ونزوئلا سبب شده تا مسکو همزمان با افزایش فشارهای آمریکا در صدد محافظت از این سرمایه‌گذاری‌ها بر بیاید، اما نشانه‌های جدید حاکی از آن است که روسیه به تازگی از اعطای تسهیلات جدید به مادورو خودداری کرده است.
از دیگر نشانه‌های تردید مسکو در حمایت از مادورو می‌توان به این نمونه‌ها در طول روزها و هفته‌های گذشته اشاره کرد: نخست اینکه پوتین از زمان شدت‌گیری بحران سیاسی تنها یکبار با همتای ونزوئلایی خود صحبت کرده و علیرغم حمایت‌های علنی سرگئی لاوروف از مادورو در محافل بین‌المللی، گفته میشود که مذاکراتی در پشت پرده با مخالفان دولت صورت گرفته است.
همچنین ژئوپلتیک ونزوئلا هر چند برای روس‌ها مهم بوده و حتی مسکو چندی قبل دو هواپیمای استراتژیک خود را به ونزوئلا گسیل کرده است، اما این ژئوپلتیک برای روس‌ها حیاتی نبوده و به واسطه فاصله زیاد جغرافیایی، انگیزه کمی برای ورود نظامی به این کشور را ایجاد می‌کند. در این میان گفت و گوی برخی از کارشناسان و مقامات روسیه با شبکه بلومبرگ ابعاد دیگری از سیاست احتمالی روسیه در قبال مادورو را آشکار می‌کند. در همین راستا، ولادیمیر دژباروف معاون رئیس کمیته بین‌المللی پارلمان روسیه با بیان اینکه متاسفانه زمان به سود مادورو رقم نمی‌‌خورد اظهار کرد که با تشدید بحران اقتصادی میزان حمایت مردمی از مادورو نیز به سرعت در حال کاهش یافتن است.
از سوی دیگر در حالی که برخی مقامات روسی با بیان اینکه از نزدیک میزان فقر مردم در خیابان را دیده و از آن شوکه شده‌اند، ایوان کنووالوف مدیر موسسه مطالعات استراتژیک ترند مسکو گفته که با وجود تصمیم جامعه جهانی برای عدم حمایت از مادورو، روسیه نمی‌تواند تمامی هزینه‌های حمایت از او را به جان بخرد.
با این حال به گفته تحلیلگران در صورت تضمین سرمایه‌گذاری‌های روسیه و چین توسط مخالفان و مذاکراتی که میان روسیه و واشنگتن صورت می‌گیرد، امکان مقاومت برای مادورو بسیار دشوار خواهد بود. در چنین شرایطی او به عقیده این تحلیلگران دو راه بیشتر پیش رو ندارد. نخست اینکه با تمام قوا مقاومت کرده و سعی در شکست مخالفان و نیز متقاعد کردن جامعه جهانی داشته باشد که در صورت شکست این راهبرد، خودش و تمامی میراث انقلاب بولیواری صحنه قدرت در ونزوئلا را با هزینه‌هایی گزاف ترک خواهند کرد.
راه دوم اینکه با تن دادن به خواست مخالفان و برگزاری انتخابات زودهنگام که به احتمال زیاد منجر به شکست مادورو خواهد شد، حداقل با رایزنی‌های صورت گرفته بخشی از حزب بولیواری مادورو در صحنه قدرت باقی مانده و در مجلس و سایر نهادهای کشور ادامه حیات داشته باشند.
سایر اخبار این روزنامه
علی فرامرزی در گفت‌وگو با «ابتکار» از تشابه‌های استیج اسکار 2019 به «هجوم کویر»ش می‌گوید
محمدعلی وکیلی
الزام دوری سایه سیاست از دستگاه قضا
گزارش «ابتکار» از تلاش‌ها برای قانونی‌شدن بودجه 98
ایراداتی که حاد نیست!
تجارت ایران و عراق در مسیر اطمینان قرار دارد
دیپلماسی رحمانی برای افزایش تراز تجاری ایران و عراق
همزمان با تشدید بحران سیاسی در ونزوئلا، برق بخش وسیعی از این کشور قطع شد
روزگار دشوار بولیوارها
«ابتکار» از حمله مخالفان دولت از تریبون‌های مختلف گزارش می‌دهد
مخالفت با «FATF» یا دولت؟
سازمان حفاظت محیط زیست نجات دریاچه نمک قم را غیرممکن می‌داند
قطع امید از «ثروت سفید» ایران
حکم حجت‌الاسلام سیدابراهیم رئیسی برای ریاست قوه قضاییه صادرشد
رهبرانقلاب:همکاری با قوای مجریه و مقننه را در نظر داشته باشید
وزیر اطلاعات خبر داد
دستگیری ۳ تیم تروریستی در غرب کشور
جشن سوری، آغاز یک تحوّل یا تکرار تحجر؟
آیت پیمان
آموزش و آگاهی فرهنگ‌محور؛ بهترین گزینه حفظ محیط‌زیست
موسویان مطرح کرد
تغییر در روابط ایران و آمریکا امکان‌پذیر است
