مثل چمران بمیرید!

گروه یادآور: اگر امام خمینی در یکی از سخنرانی‌‌های بعد از شهادت دکتر مصطفی چمران، آنطور آتش به دل شنوندگان نمی‌زد و نمی‌گفت: «مثل چمران بمیرید»، این عالم یک حرف مهم کم داشت و آن همین جمله بود: «مثل چمران بمیرید». امام عزیز ما استاد ادا کردن حق مطلب بود، درباره آدم‌ها، گروه‌ها، پدیده‌ها و هر اتفاق و موضوعی. مثل آن جمله دیگر که اگر نبود باز عالم یک حرف مهم کم داشت: «بهشتی یک ملت بود!» و مثل تک‌تک عباراتی که در جماران برای مخاطبان عادی و معمولی و دوست‌داشتنی می‌گفت. از کارگر و بنا و نقاش و نانوا تا دیگران و دیگران.
اما چرا مثل چمران؟ پس و پیش این گزاره از امام شنیدنی‌‌‌‌‌‌تر است: «شماها چند سال دیگر نیستید در این عالم، چمران هم نیست؛ چمران با عزت و عظمت و با تعهد به اسلام جان خودش را فدا کرد و در این دنیا شرف را بیمه کرد و در آن دنیا هم رحمت خدا را بیمه کرد؛ ما و شما هم خواهیم رفت. مثل چمران بمیرید. مثل این سربازهایی که در مرزها کشته می‌شوند بمیرید. این وصیتنامه‌هایی که این عزیزان می‌نویسند مطالعه کنید. 50 سال عبادت کردید، و خدا قبول کند، یک روز هم یکی از این وصیتنامه‌ها را بگیرید و مطالعه کنید و تفکر کنید».
شخصیتی مانند شهید دکتر مصطفی چمران که از برجستگان تاریخ معاصر و از نخبگان سیاسی و علمی بود، چهره‌ای نیست که بتوان با کلمات و جملاتی که در پی یکدیگر می‌آیند، قابل توصیف باشد اما می‌توان به قدر تشنگی از آب دریای معرفت و عرفان و مجاهدت چمران چشید. از حضور در فعالیت‌‌های جوانانه در مسجد هدایت، کارهای دانشجویی در انجمن اسلامی در دانشگاه، فعالیت علمی در حد اعلایش در آمریکا و انسجام بخشیدن به تشکل‌‌های خارج از کشور در ضدیت با شاه، رفتن به لبنان و مجاهده چریکی در آنجا و بازگشت به ایران و قبول مسؤولیت در انقلاب اسلامی و دفاع‌مقدس و حل بحران‌‌های پیاپی و فتح‌الفتوح‌‌های متعدد؛ از کدام یک از اینها می‌شود حرف زد که وسیله‌ای بشود برای شناخت چمران؛ نه هیچ‌کدام به تنهایی و نه همه با هم، نمی‌توانند، توصیفی واقعی و درست از چمران به ما بدهند؛ شخصیتی که بسیار بیشتر از آنچه می‌شد از او فهمید، چیزهایی بود که نمی‌شد با چشم ظاهر به آنها رسید. چمران یک راز بود در زمان خودش و هنوز هم. چمران حتی در همان سال‌های حیات، پیش از اینکه به شهادت برسد و تبدیل به یک اسطوره شود، یک معما بود، یک راز. شاید همان رازی که به تعبیر سید شهیدان اهل قلم، جز با شهادت فاش نمی‌شود.1
و این شماره صرفا یک یادآوری است، یادآوری روحیه‌ای که چمران داشت و باید زنده نگاه داشته شود.


***
امام خمینی(ره) به مناسبت شهادت دکتر مصطفی چمران (نماینده‌ امام(ره) در شورای عالی دفاع) در تاریخ یک تیر 1360 پیامی خطاب به ملت ایران و لبنان و خانواده‌ شهید چمران صادر کردند. متن پیام به این شرح است:
«شهادت انسان‌ساز سردار پرافتخار اسلام و مجاهد بیدار و متعهد راه تعالی و پیوستن به ملا اعلی، دکتر مصطفی چمران را به پیشگاه ولیعصر- ارواحنا فداه- تسلیت و تبریک عرض می‌کنم. تسلیت از آن ‌رو که ملت شهیدپرور ما سربازی را از دست داد که در جبهه‌های نبرد با باطل، چه در لبنان و چه در ایران، حماسه می‌آفرید و سرلوحه‌ مرام او اسلام عزیز و پیروزی حق بر باطل بود.
او جنگجویی پرهیزکار و معلمی متعهد بود که کشور اسلامی ما به او و امثال او احتیاج مبرم داشت. و تبریک از آن ‌رو که اسلام بزرگ چنین فرزندانی تقدیم ملت‌ها و توده‌های مستضعف می‌کند و سردارانی همچون او در دامن تربیت خود پرورش می‌دهد. مگر چنین نیست که زندگی، عقیده و جهاد در راه آن است.
چمران عزیز با عقیده‌ پاک خالص غیروابسته به دستجات و گروه‌های سیاسی و عقیده به هدف بزرگ الهی، جهاد را در راه آن از آغاز زندگی شروع و با آن ختم کرد. او در حیات با نور معرفت و پیوستگی به خدا قدم نهاد و در راه آن به جهاد برخاست و جان خود را نثار کرد. او با سرافرازی زیست و با سرافرازی شهید شد و به حق رسید. هنر آن است که بی‌هیاهوهای سیاسی و خودنمایی‌های شیطانی برای خدا به جهاد برخیزد و خود را فدای هدف کند، نه هوا و این هنر مردان خداست. او در پیشگاه خدای بزرگ با آبرو رفت. روانش شاد و یادش به خیر. اما، ما می‌توانیم چنین هنری داشته باشیم؟ با خداست که دست‌مان را بگیرد و از ظلمات جهالت و نفسانیت برهاند.
من این ضایعه را به ملت شریف ایران و لبنان، بلکه به ملت‌های مسلمان و قوای مسلح و رزمندگان در راه حق و به خاندان این مجاهد عزیز تسلیت عرض می‌کنم و از خداوند تعالی رحمت برای او و صبر و اجر برای بازماندگان محترمش خواهانم. روح‌الله الموسوی الخمینی
***
درباره برادر شهید عزیزمان دکتر چمران، با هیچ زبان و بیانی من نمی‌توانم ستایش خودم را نسبت به این برادر شهید و عزیز و تاسف خودم را از فقدان او به عرض شما برسانم و نکته‌ای را که من درباره ایشان لازم می‌دانم بگویم این است که ایشان در طول مدت این دو سال، که ما با ایشان همکاری مستمری داشتیم یعنی از دوران دولت موقت، همکاری‌های نزدیکی ما با مرحوم دکتر چمران داشتیم، در زمینه‌‌های مختلف یک لحظه من دکتر چمران را متخطی از خط ولایت‌فقیه نیافتم. ایشان فرمان امام را، امر امام را، عشق به امام را از همه صبغه‌ها و رنگ‌هایی که در عالم سیاست و خطوط سیاسی وجود دارد مرجح می‌دانست و این خصوصیت دکتر چمران بود. (نطق آیت‌الله خامنه‌ای در جلسه علنی مجلس- اول تیر 1360- پس از شهادت شهید چمران)
پی‌نوشت:
1- در عالم رازی هست که جز به بهای خون فاش نمی‌شود. هنر آن است که بمیری، پیش از آنکه بمیراندت، مبدأ و منشأ حیات آنانند که چنین مرده‌اند. شهید سیدمرتضی آوینی
    آینده انقلاب اسلامی را در ایران و همچنین  در ارتباط با کل جهان اسلام چگونه می‌بینید؟
به نظر من بعد از ۱۴۰۰ سال شاید این اولین فرصتی است که نصیب ما شده و یک چنین انقلاب مقدسی در ایران به‌وقوع پیوسته که در هیچ کجای دنیا نظیرش دیده نمی‌شود. اینکه آینده این انقلاب به کجا خواهد کشید، امری است که با آگاهی، با گذشت، با فداکاری و با رشد مردم رابطه مستقیم دارد. اگر ما شایستگی پاسداری از این انقلاب مقدس را داشته باشیم، قادر خواهیم بود که یک مدینه فاضله‌ای بر اساس یک نمونه مقدسی که از عدل و عدالت پر شده، به ارمغان بیاوریم و اگر خدای ناکرده شایستگی در مردم ما وجود نداشت و هوای نفس بر ما مسلط شد، نه‌تنها ایران را به نابودی خواهیم کشاند، بلکه اکثر دولت‌ها و کشورهای خاورمیانه و جهان سوم هم به خاک و خون کشیده خواهند شد و بدتر از همه، رسالت اسلامی ما هم برای سال‌‌های متمادی زیر خاکستر فراموشی فرو خواهد رفت. (بخشی از مصاحبه اختصاصی کیهان با دکتر چمران، معاون نخست‌وزیر 27/05/58)