روزنامه آفتاب یزد
1397/12/14
ظریف پس ازاستعفا؛ قدرتمندتر یا ضعیفتر ؟!
آفتاب یزد- گروه سیاسی: «ماجراهای پس از استعفای اخیر ظریف، موقعیت او را در فضای سیاسی ایران تحکیم کرد و زمان بیشتری برای بقای "برجام" خرید.»این گزارشی است که سی ان ان آن را منتشر کرده است، البته یک نکته مهم را نباید فراموش کرد و آن اینکه نویسنده این گزارش کسی نیست جز «تریتا پارسی» همان ایرانی- پارسی زاده اهواز. تریتا پارسی را در آمریکا برخی به عنوان یکی از مدافعان سرسخت برجام میدانند، پارسی در گزارشی که در سی ان ان نوشته است معتقد است که ظریف با استعفای خود دست به یک قمار سیاسی با ریسک بالا زد و نتیجه آن را هم گرفت.
آن طور که عصر ایران نوشتههای تریتا پارسی را با عنوان تحلیل سی ان ان منتشر کرده است دراین گزارش آمده که تقویت ظریف در شرایطی که موجودیت "برجام" طی ماههای اخیر و آتی با چالشهای موجود و بیشتری مواجه میشود، میتواند برای بقای برجام فرصت و زمان بیشتری بخرد.
در این گزارش حتی به مقایسه استعفای ظریف با محمد مصدق پرداخته شده و چنین آمده است: «مصدق در عرض پنج روز از زمان استعفای خود، به شدت تقویت شد و محبوبتر از همیشه بود.....این دیپلمات ایرانی فرصت را مناسب دید تا قمار سیاسی خود را آغاز کند. او مثل مصدق اعلام استعفایش را به عموم مردم اطلاع داد تا واکنش افکار عمومی را برانگیزد.»
دراین گزارش آمده است :«در واقع کمتر از 24ساعت پس از اعلام استعفای ظریف، شاخص بورس تهران رو به کاهش گذاشت و 150 نفر از اعضای پارلمان ایران با نگارش نامهای به حسن روحانی، از او خواستند با استعفای ظریف، موافقت نکند. همه فرستادگانی که - طی ساعات پی از استعفای ظریف - پیش ظریف فرستاده شده بودند، به او پیام داده بودند که به سر کار خود بازگردد چون استعفای او "علیه منافع ملی" ایران است. حتی چهرههای کلیدی اصولگرایان نیز پس از استعفای ظریف، زبان به ستایش او گشودند. همچنین ژنرال "قاسم سلیمانی" فرمانده نیروی قدس سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، با صدور بیانیهای ظریف را فردی دانست که "همواره مورد اعتماد و حمایت مقامات عالی ایران از جمله رهبری نظام بوده است. حمایتهای ارائه شده از ظریف پس از ماجرای استعفایش، موقعیت او را در عرصه سیاسی ایران تقویت کرده و سپری شده است تا او را از حملات تندروهای مخالف دیپلماسی در ایران، محافظت کند.»
«تریتا» در سی ان ان مینویسد در چنین شرایطی تقویت موضع ظریف از دوجنبه دیگر دارای اهمیت است: «نخست اینکه حضور ظریف این پیام را به دولت ترامپ میدهد که تلاش آنها برای ناامید کردن ایرانیها از برجام و گشودن دریچه جنگ به سوی این کشور، محکوم به شکست خواهد بود. به بیان دیگر حضور ظریف در جایگاه وزارت امور خارجه ایران جنگ طلبان جهانی را، از خواسته اصلیشان یعنی مقابله نظامی با ایران، محروم میکند. دوم اینکه حضور ظریف در سمت وزارت خارجه هشداری به دولت احتمالی – دموکرات- آمریکاست؛ دولت دموکرات آتی آمریکا باید آن قدر عاقل باشد که دوباره – بی چک و چانه - به توافق برجام بازگردد بدون اینکه وسوسه شود تا پیش شرطهای جدیدی برای عمل به تعهدات برجامی ایالات متحده آمریکا، تعیین کند.»
اکنون این پرسش مطرح است آیا ظریف به واقع با استعفای خود توانسته است همان طور که تریتا میگوید از قدرت بیشتری برخوردار شود؟ در این گزارش به نکات خوبی نیز اشاره شده است؛ به اینکه با استعفای وی برای نخستین بار، هم مردم، هم مقامات خلا ظریف را احساس کردند و دریافتند در نبود ظریف جانشینی برای وی نمیتوان یافت - حتی به ندرت کسی که بتواند مانند او دور میز به عنوان وزیر خارجه انگلیسی صحبت کند(!) پیدا میشود- و همین موضوع کار ایران و البته سایر طرفین برجام را دچار مشکل خواهد کرد.
از سویی نباید یک نکته مهم را نیز از یاد برد و آن اینکه این نخستین باری بود که استعفای یک مقام ایرانی با واکنش شدید رسانههای خارجی و مقامات کشورهای مختلف همراه بود، بسیاری از کشورها و رسانههایشان از او با عنوان معمار برجام یاد کردند که رفتنش ضربه بزرگی هم به مذاکرات و هم به صلح میتواند بزند. حتی مقامات اروپایی با تاکید بر خط و مشی اعتدال گرایانه وزیر خارجه ایران رفتن او را از این بابت که ممکن است باعث تسلط دیدگاههای رادیکال در سیاستهای ایران شود را خطرناک توصیف کردند. این نخستین بار بود که حتی سخت ترین مخالفان ظریف و حتی روزنامههایی مثل کیهان نیز خواستار بازگشت وزیر خارجه ایران بر سر جایگاهش شدند و گفتند الان وقت استعفا نبود. همسویی مخالفان ظریف و موافقانش درداخل کشور و تقاضا برای بازگشت وی باعث شد تا همه به اهمیت شخص او در معادلات داخلی و بین المللی پی ببرند اما آیا علم به این اهمیت، درک این موضوع که ظریف اگر برود جایگزینی برای او نیست و اذعان مقامات خارج از کشور به نگاههای منطقی و اعتدالی او میتواند به معنای قدرتمندتر شدن ظریف پس از استعفا با قبل از استعفای او باشد؟
>قوی تر شده است اگر...
علی اکبر فرازی دیپلمات ایرانی با بیان اینکه ترجیح میدهد به جای لفظ استعفا برای اقدام ظریف از واژه واکنش صریح و سریع وزیرخارجه ایران استفاده کند به آفتاب یزد گفت: « دلیل اقدام ظریف بی اعتنایی به وزارت خارجه بود که البته به درستی و در مدت کوتاهی این موضوع جمع شد. اما اگر بخواهیم درباره نتایج این استعفا بگوییم باید گفت این اتفاق نتایج مثبت و منفی کوتاه و بلندمدتی در آینده به صورت توامان خواهد داشت که تعیینکننده قویتر یا ضعیفتر شدن ظریف است.»
وی ادامه میدهد: « اگر این اقدام توانسته باشد بخشی از افراد و ارگانها را متوجه این قضیه بکند که دیپلماسی یک امر واحد است که حتما باید متولی خاص خودش را داشته باشد، باید گفت ظریف به هدف مهمی رسیده است و این موضوع وزیرخارجه را تقویت میکند، اما در غیر این صورت او تضعیف تر از قبل خواهد شد. از سویی عدهای که فکر میکردند رفتن ظریف به معنای موفقیت برای خودشان و جناحشان است اما خیلی سریع فهمیدند که این رفتن موجب تضعیف دیپلماسی نظام میشود. موضوعی که نشان میدهد نفس اقدام ظریف، مفید بود اما این گروه نیز باید متوجه این شده باشند که وزارت خارجه سخنگو و مجری واحد میخواهد. وگرنه جایگاه وزارت خارجه تضعیف تر از این میشود.»
این دیپلمات سابق میافزاید:«در تمام کشورها جایگاه وزارت خارجه را جایگاه بالایی میدانند. این موضوع خیلی مهم است که نگذاریم شان و جایگاه وزارت خارجه تضعیف نشود. تضعیف آن به زیان نظام است.»
او در باره بعد بین المللی این استعفا و بازگشت ظریف و تاثیر آن درقدرت ظریف بااندکی تامل میگوید:«به نظر میآید دوگانه داخلی قویتر یا ضعیفتر شدن ظریف بیشتر درداخل کشور مطرح باشد. چون به هر حال ممکن است در سایر کشورها نیز یک وزیر خارجه درزمانی دریابد که نمیتواند به اهدافش برسد و کنار رود. اما در مجموع این استعفا و بازگشت آن در بین مقامات خارجی این موضوع را مشخص میکند که اختلاف سلیقهها وجود دارد و حساب ظریف نیز از برخی گروههای خاص جداست. برای همین نمیتوان گفت که این موضوع برای شخص ظریف و وزارت خارجه تبعات منفی در بعد بینالمللی داشته است.»
>چرا ظریف به این نتیجه رسید؟
حسین کنعانی مقدم فعال سیاسی با اشاره به اینکه در پاسخ به تضعیف یا قدرت ظریف باید تمام سناریوهایی که درباره استعفای ظریف گفته شد را درنظر بگیریم و بعد از آن پیش بینیهایی درباره آینده داشته باشیم به آفتاب یزد میگوید: «این استعفا به این معنا بود که شرایط ظریف به گونهای است که حاضر شده از دولت دل بکند، چند علت برای آن برشمرده شد. عدهای گفتند این استعفا به دلیل رفتار شخص حسن روحانی با ظریف است، یا سیاستی که در هیئت دولت پیرامون او وزارت خارجه اتخاذ میشود، عدهای هم آن را ناشی از محدودیت سیاست خارجه در امور دانسته و اتفاقاتی که در خارج از دولت بر ظریف طی این سالها تحمیل شده است را دلیل این موضوع دانستند، گروهی هم معتقدندکه ظریف متوجه شده تمام سیاستهایی که تا به امروز دنبال میشده با شکست روبهرو شده است یا در آینده قرار است اتفاقاتی بیفتد که چارهای جز استعفا نیست، برخی هم گفتند وزیر در شرایط خستگی و بازنشستگی تصمیم به این استعفا گرفته است یا اینکه میخواهد امتیازی بگیرد و در ادامه راه از آن امتیاز استفاده بکند و بتواند از این طریق حرف خودش را به کرسی بنشاند. به نظر میرسد که تمام این موارد باهم جمع شده بودند و در نهایت آقای ظریف به این نتیجه رسید که استعفا بدهد.»
این فعال سیاسی ادامه داد :« باتمامی این احوال معتقدم که ظریف قبل از استعفا دیگر نمیتواند ظریف بعد از استعفا بشود. به خاطر آنکه او با این استعفا از بعضی خطوط عبور کرد که ممکن است دیگر راه بازگشتی از آنها نتوانیم متصور باشیم. ممکن است در مباحث داخلی برخی با اصرار ایشان را بازگردانده باشد و برخی با ایشان همراهی کرده باشند اما نحوه برخورد آقای ظریف به گونهای شد که افراد زیادی دیگر حمایت خودشان را از این شخصیت کم میکنند.»
اما در صحنه سیاست خارجه چه طور ؟ آیا ظریف قدرتمندتر شده یا ضعیفتر. برخلاف فرازی دراین بخش هم کنعانی مقدم چندان خوش بین نیست و اظهار میدارد: «وقتی وزیری به مرحلهای از کار میرسد که استعفا میدهد و بعد هم استعفایش قبول نمیشود در صحنه بینالمللی ممکن است نگاهها نسبت به ثبات سیاست خارجی ایران تغییر پیدا کند، یعنی آقای ظریف ممکن است آن بردی که قبل از استعفا داشت را دیگر در بعد دیپلماسی نداشته باشد.»
این فعال سیاسی درباره گزارش سی ان ان و این تحلیل که ظریف بعد از استعفا را صاحب قدرت بیشتر و جایگاه بالاتر میداند، میگوید: «اینکه ما پس از استعفای ظریف و در نبود او، احساس یک خلا کردیم و این خلا باعث نگرانی مردم و مسئولین و مقامات ارشد خارجی شد موضوع درستی است و اینکه به وجود و اهمیت ظریف در چنین لحظهای پی برده شد نیز همین طور. اما هیچ یک ازاینها نمیتوانند به معنای قویترشدن ظریف بعد از استعفا نسبت به قبل از او باشد. اینکه نمیشود جایگزینی برای او یافت جایگاه کلیدی او را به داخل و خارج نشان داد اما این موضوع ارتباطی با بیشتر شدن قدرت ظریف بعد از استعفا در قیاس با ظریف قبل از استعفا ندارد.»
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
ظریف پس ازاستعفا؛ قدرتمندتر یا ضعیفتر ؟!
اختلاف در گام اول
مصدق شدن امری سهل و ممتنع!
چه کار کنیم که ماهیها کمتر نابود شوند؟
به اندازه کوپن تان خرید کرده و حرف بزنید
برای داماد آقای رئیس جمهور
خبر آخر
ماجرای تمجید عبدالناصر از مصدق
نام این شهر تعطیل است
هیاتی مرتبط با اینستکس به تهران میآید
اگر نا امید هستید این مصاحبه را بخوانید
دنیا باید احساس کند حرف وزارت خارجه حرف کل حاکمیت است
مدت بازپرداخت «وام ازدواج» ۶۰ ماهه شد
توهم هدایتی: اگر بخواهم میتوانم طرفدارانم را به خیابان بیاورم!
دولت یا نماند یا مقاومت کند
تابوشکنی غیرهدفمند صدا و سیما