روزنامه ایران
1397/12/07
مسیر پیش‌روی ایرنا در روزگار تنوع پلتفرم‌ها
پدرام الوندیمعاون خبر ایرنا
سؤالی که احتمالاً همه افراد دخیل در دنیای رسانه‌های جریان اصلی، اعم از خبرنگاران، سردبیران و مدیران رسانه‌ها حتماً یک بار با آن مواجه شده‌اند، این است که در اکوسیستم جدید دنیای خبر، آینده رسانه‌های بزرگ چه خواهد شد؟ روزنامه‌ها مانند قبل خوانده می‌شوند؟ وب‌سایت‌ها هنوز مشتری خواهند داشت؟ یا شبکه‌های اجتماعی و نسل نوظهور پیام‌رسان‌های موبایلی همه وب را خواهند بلعید؟ فراتر از آن اینکه آینده محتوا چیست و برای ماندن در دنیای خبر، علاوه بر پلتفرم، درباره قالب تولید محتوا چگونه باید بیندیشیم؟
یک ارزیابی اجمالی به خوبی نشان می‌دهد که با سه تحول در هم‌آمیخته روبه‌رو هستیم. نخست اینکه مرجعیت خبر از روزنامه و مجلات به اینترنت آمده است. دوم اینکه محتوای اینترنتی از رایانه‌های شخصی و لپ‌تاپ‌ها به روی تلفن‌های همراه هوشمند آمده و سوم اینکه بین قالب‌های مختلف محتوا، ویدئو به محصول کانونی تبدیل شده است تا جایی که پژوهشی در ۶۳ کشور دنیا نشان داده است تماشای ویدئو روی موبایل از کمتر از 10 دقیقه در سال ۲۰۱۲ به حدود ۳۰ دقیقه در سال ۲۰۱۸ رسیده است.
پلتفرم‌ها نه تنها مسیر نشر محتوا، بلکه صورت‌بندی آن را نیز دچار تحول کرده‌اند. گزارشی درباره مهم‌ترین نگرانی‌های سردبیران رسانه‌های جریان اصلی در سال ۲۰۱۸ نشان داد که آنها بیش از هرچیز نگران سلطه روزافزون پلتفرم‌ها به جای رسانه‌ها هستند. مخاطبان در سراسر دنیا خبرهایشان را نه از رسانه‌ها بلکه از پلتفرم‌ها می‌گیرند و رسانه‌ها جایگاه سنتی‌شان برای دروازه‌بانی اخبار را از دست داده‌اند. خبر جعلی یا آنچه می‌توانیم ضد خبر بنامیم، با اعتبارزدایی از هسته اصلی خبر، کار را برای همه رسانه‌ها دشوار کرده است.
اکوسیستم خبر برخلاف سال‌های گذشته، بازیگران جدیدی پیدا کرده است و مسیرهای نشر و بازنشر محتوا متحول شده‌اند و رسانه‌های جریان اصلی نیز خواسته یا ناخواسته وارد ساز و کارهای این دنیای جدید شده‌اند. تحول مصرف رسانه‌ای در ایران نیز از این مسیر جدا نیست. سلطه پلتفرم شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های موبایلی، از اینستاگرام و توئیتر تا تلگرام، مسیرهای دسترسی به مخاطبان را نسبت به گذشته متفاوت کرده است. پیش از این بخش مهمی از تلاش رسانه‌ها برای مخاطب‌یابی برای کشاندن مخاطب به خرید و اشتراک روزنامه یا مجله یا اشتراک محتوای اینترنتی و در نهایت سر زدن به وب‌سایت یا دانلود و نصب اپلیکیشن‌های خود رسانه‌ها اختصاص می‌یافت. تلاشی برای «کشاندن مخاطب به محل نشر محتوا» با هدف افزایش میزان بازدید صفحات وب‌سایت، افزایش میزان مشترکان یا خریداران مجله و روزنامه یا دانلود اپلیکیشن؛ تلاشی که هنوز هم ادامه دارد و بخش مهمی از تلاش‌های مخاطب‌یابی و بازاریابی رسانه‌ها را به خود اختصاص می‌دهد.
علاوه بر این، گسترشِ دسترسی و استفاده کاربران از پلتفرم‌ها (از توئیتر و اینستاگرام تا تلگرام) حوزه فعالیت‌های جدیدی را توسعه داده است که نقطه مقابل فعالیت‌های پیشین است: «هل دادن محتوا به سوی کاربر/ مخاطبان» که بیش از هر چیز تابع یک اصل است: توجه به بسترهای حضور کاربران.
و این اصل در مورد ایران با توجه به تجربه جمعی ما به سه پلتفرم تلگرام، اینستاگرام و تا حدی توئیتر وابسته است و راهبردهای مبتنی بر دیده شدن بیشتر برای رسانه‌های جریان اصلی باید مبتنی بر حضور جدی و بهره‌گیری از این فضا برای نشر و بازنشر محتواهای تولیدی باشد و با کمی هوشمندی حتماً باید درباره قالب محتوا نیز گرایش و برنامه اصلی به سوی محتوای تصویری (ویدئوموبایل) باشد. ایرنا بر مبنای همین تحلیل در یک سال گذشته دو مسیر تازه را در پیش گرفته است. نخست به طور ویژه روی تولید محتوای ویدئویی با کیفیت رقابتی و استانداردهای بالای فنی اقدام کرده است و دوم اینکه تمرکز ویژه‌ای داشته است روی انتشار این محتواها در پلتفرم‌هایی که مخاطبان حضور دارند. برهمین اساس هم سنجش میزان بازدید محتواهای اختصاصی ایران در پلتفرم‌های هدف به عنوان یک ابزار سنجش و اعتباردهی به سازمان از تیرماه سال ۱۳۹۷ مورد توجه قرار گرفت. در کنار این باتوجه به اهمیت مدل پایه‌ای «کشاندن مخاطب به محل نشر محتوا» موضوع بازنگری در وب‌سایت خبرگزاری نیز در دستورکار قرار گرفت و ا‌ن‌شاءالله از ابتدای سال ۱۳۹۸ بستر اصلی نشر محتوای ایرنا متناسب با تحولات اکوسیستم رسانه‌ها متحول خواهد شد اما تنها نقطه تمرکز ایرنا نخواهد بود و مانند بسیاری از رسانه‌های جریان اصلی در ایران و جهان یافتن کاربر/ مخاطبان از هر دو مسیر «هل دادن محتوا به مخاطب» و «کشاندن مخاطب به محل نشر محتوا» پیش می‌رود. طبیعتاً سنجش میزان موفقیت هر کدام از اینها از دیگری متفاوت است. برای سنجش میزان موفقیت «هُل دادن» محتوا و هدایت آن به سوی مخاطب، در ایرنا به این صورت عمل شد که میزان بازدید محتواها در کانال‌های تلگرامی و صفحات اینستاگرامی کل شماری شده و بسته به میزان بازدید ویدئوها و خبرهای بازنشرداده شده میزان موفقیت در دسترسی به مخاطبان و هل دادن محتوا به سوی آنها اندازه‌گیری میشود. البته با توجه به اینکه سامانه هوشمند سنجش میزان بازدیدها در دست راه‌اندازی است، از روش‌های ساده‌تری برای این کار استفاده شد که از میزان واقعی بازدیدها عدد کمتری به دست می‌آید. به هرحال، وقتی این نظام توزیع در تیرماه ۹۷ به راه افتاد، ۸ میلیون و 500 هزار مخاطب در اکوسیستم شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های موبایلی به دست آورد. در مردادماه ۱۳ میلیون و ۵۰۹ هزار مخاطب، در شهریورماه ۱۶ میلیون و ۴۱۱ هزار، در آبان‌ماه ۲۵ میلیون مخاطب را دربر گرفت و آذرماه به رکورد ۳۱ میلیون رسید. با توجه به تحولات اکوسیستم خبر، ایرنا دو مسیر موازی را برای دیده شدن محتوا توسط کاربران در پیش گرفته است. یکی مسیر کلاسیک کشاندن کاربران به وب‌سایت ایرنا و افزایش میزان بازدید که با ارتقای سایت در دست انجام است و فعالیت‌های مکمل فنی برای بهبود جایگاه ایرنا در دسته‌بندی‌های مختلف مانند سمیلار وب و الکسا نیز انجام خواهد شد و دیگری هدایت یا هل دادن محتوا به سوی مخاطب و حضور شبکه توزیع ایرنا در پاتوق‌هایی که کاربر/مخاطبان ایرانی زمان بیشتری را آنجا سپری می‌کنند؛ اعم از شبکه‌های اجتماعی و پیام‌رسان‌های موبایلی. قاعدتاً در این فضاهای جدید در کوتاه مدت، مهم‌ترین ابزار سنجش میزان روبه‌رو شدن و مشاهده محتوا توسط مخاطبان است و در گام بعدی افزایش میزان دنبال‌کننده‌های ایرنا در شبکه‌های اجتماعی و در صورت بازگشت به تلگرام، میزان کاربران کانال تلگرامی و در نهایت افزایش میزان مراجعه به وب‌سایت معیارهای دیگر سنجش هستند که بخشی از آنها در یک سال گذشته رشد قابل توجهی داشته‌اند و بخشی دیگری نیز به یاری خداوند در سال آینده ارتقا خواهند یافت.
پربازدیدترین‌های روزنامه ها
پس از انتشار تصاویر ماهواره ای از میزان خسارت ها به پایگاه نواتیم، دیروز نیز تصاویر ماهواره‌ای پایگاه رامون ارتش صهیونیستی منتشر شد که نشان می دهد علاوه بر آشیانه ها، مراکز تجهیزات نظامی نیز توسط موشک های بالستیک ایران هدف قرار گرفته است (خراسان) امیر واحدی: این‌بار با بمب‌افکن su ۲۴ پاسخ ویرانگر می‌دهیم / سردار حاجی‌زاده: صد در صد می‌زنیم (جوان) جنگ رسانه‌ای در فضای موشکی (کيهان) پیام صریح ایران به جنگ‌طلبان صهیونیست (تجارت)
سایر اخبار این روزنامه
ولادت حضرت فاطمه زهرا (س) و روز زن مبارک باد
بشار اسد در تهران
ایران آماده مشارکت در روند بازسازی سوریه است
واگذاری بزرگ شرکت‌های شستا
ورود گردشگران به جزیره شیدور ممنوع شد
در مبارزه با فساد تعارف نداریم
وزارت اطلاعات پیگیری کند
مسیر پیش‌روی ایرنا در روزگار تنوع پلتفرم‌ها
دیدار جمعی از فعالان صلح‌طلب با ظریف
بغداد آماده ایجاد منطقه اقتصادی مشترک با ایران
استقرار سپاه برای مقابله با قاچاق کالا در مرزها
سلام ایران
رشد اشتغال، ثبات بیکاری
