یزد پایتخت کتاب ایران شد

آفتاب یزد - گروه فرهنگی: با نظر داوران پنجمین دوره معرفی و انتخاب پایتخت کتاب ایران، شهر یزد عنوان پنجمین پایتخت کتاب کشور را از آن خود کرد.آیین اختتامیه پنجمین دوره معرفی و انتخاب پایتخت کتاب ایران و جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب عصر روز گذشته (چهارم اسفندماه) با حضور اسحاق جهانگیری؛ معاون اول رئیس جمهوری، سید عباس صالحی؛ وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، محسن جوادی؛ معاون امور فرهنگی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و جمعی از مدیران فرهنگی برگزار و شهر یزد به‌عنوان پنجمین پایتخت کتاب ایران معرفی شد.رویداد انتخاب و معرفی «پایتخت کتاب ایران» یکی از چهار برنامه ترویج کتاب و کتابخوانی معاونت امور فرهنگی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی است. پیش از این شهرهای اهواز، نیشابور، بوشهر و کاشان موفق به کسب این عنوان شده بودند.
افزایش همکاری‌ و مشارکت نهادهای مختلف دولتی و غیردولتی در حوزه کتاب، جذب سرمایه‌های موجود در بخش‌خصوصی،
فرهنگی‌تر کردن فضای بخش‌های مختلف صنعتی، اقتصادی و... کشور، ترویج غیرمستقیم آینده‌نگری و برنامه‌ریزی در حوزه فرهنگ، حمایت از ایده‌های نو و ابتکاری در حوزه کتاب، تمرکززدایی از برنامه‌های حوزه فرهنگ و تقویت عدالت فرهنگی، ترویج کتاب‌خوانی، طراحی برنامه‌های جذاب و مردم‌پسند در حوزه کتاب و ارتقاء جایگاه مدیران فرهنگی در شهرستان‌ها، از جمله اهداف برگزاری رویداد معرفی و انتخاب پایتخت کتاب ایران است. مهاباد و ارومیه از استان آذربایجان غربی، شهرری از استان تهران، خورموج و برازجان از استان بوشهر، دزفول و رامهرمز از استان خوزستان، سبزوار از استان خراسان رضوی، خرم‌آباد از استان لرستان، خاش از استان سیستان و بلوچستان، رفسنجان، بم، سیرجان از استان کرمان، اسلام‌آباد غرب از استان کرمانشاه، شیراز و اوز و صدرا از استان فارس، بابل از استان مازندران، ابرکوه و یزد از استان یزد ۲۰ نامزد این عنوان بودند.



>کهن شهر یزد؛ پایتخت کتاب ایران شد
در همین راستا، مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان یزد با اشاره به اینکه شهر یزد طی چهارسال گذشته جزء فینالیست های پایتخت کتاب ایران بوده، اظهار داشت: امسال با توجه به تلاشهای زیادی که در حوزه کتاب و کتابخوانی انجام شد، یزد توانست این برند فرهنگی و ارزشمند پایتخت کتاب ایران را کسب نماید. مجید جوادیان زاده ضمن تبریک به شهروندان یزدی و به خصوص فرهیختگانی که در این خصوص تلاش وافری داشتند با بیان اینکه یزد تمام ظرفیت های لازم برای پایتخت کتاب ایران دارا می باشد، تصریح کرد: امسال در تمام برنامه های فرهنگی و هنری، پیوست کتاب دیده شد. به طوری‌که با نهادینه شدن
فرهنگ کتاب و کتابخوانی، یزد به حق شایسته خود رسید. وی ادامه داد: مردم این شهرستان از گذشته دوستدار کتاب بودند و اکنون با دایر شدن ایستگاه های مطالعه، 1833باشگاه کتابخوانی و فعال بودن چندین کتابخانه و قرائت خانه عمومی، این استان به یکی از الگوهای موفق در زمینه ترویج فرهنگ کتاب تبدیل شده است. وی در عین حال افزود: با اختصاص 50 میلیارد ریال اعتبار جدید از نهاد کتابخانه ها، ساختمان نیمه تمام کتابخانه مرکزی یزد تا پایان خرداد 98 تکمیل می شود. جوادیان زاده با بیان اینکه امسال طبق آمار مطالعه سرانه کتابخوانی، یزدی‌ها به رتبه دوم کشوری رسیده اند، اظهارداشت: کهن شهر یزد به جهت دارا بودن بسترهای مناسبی که در طول تاریخ خود داشته، شهری زنده و پویا از منظر مطالعه و شوق کتاب‌خوانی است. وی افزود: مردم این دیار انس و الفتی همیشگی با کتاب و کتاب‌خوانی دارند. گواه این مطلب دایر کردن بزرگ‌ترین فروشگاه های کتاب است. همچنین وجود بزرگانی همچون فرخی یزدی، وحشی بافقی، آیت الله حاج شیخ عبد الکریم حائری یزدی، شرف الدین علی یزدی وابوالفضل رشید الدین میبدی که در این دیار پرورش یافتتد، این شهر را واجد شرایط برگزیده شدن به عنوان پایتخت کتاب ایران کرد. وی درخصوص شرایط پایتخت کتاب ایران گفت: این برند برگرفته از تجربه بسیار ارزشمند سازمان یونسکو است که 22 آوریل هر سال، یک شهر را به عنوان پایتخت کتاب جهان معرفی می کند. مدیرکل فرهنگ و ارشاد اسلامی یزد اظهار داشت: در واقع طرح پایتخت کتاب جهان از سال ۲۰۰۱ میلادی به این‌سو هر ساله از سوی سازمان یونسکو به شهری داده می‌شود که در جهت تقویت جایگاه کتاب و خواندن آن کوشش شایانی کرده‌باشد.
به گفته جوادیان زاده، هدف یونسکو این است تا از این طریق در آن سال به اجرای برنامه‌های فرهنگی مرتبط با کتاب بپردازد و از این راه شوق مطالعه را در مردم ایجاد کند. این اتفاق سبب‌ساز این شد تا از 4 سال گذشته، کمیسیون ملی یونسکو- ایران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، وزارت کشور، کتابخانه ملی و سایر نهادهای مرتبط با موضوع کتاب و کتاب‌خوانی، طرح انتخاب پایتخت کتاب ایران و روستاها و عشایر دوستدار کتاب را برگزار کنند.

>یزد و پایتختی کتاب ایران
یزد به عنوان پایتخت کتاب ایران قصد دارد تا کتاب را به عنوان محور و پیشران صلح و پایداری معرفی کند. از طریق خوانش کتاب های
تفکر مدار و انتقادی، حل مسئله نهادینه می شود. با تزریق دانش به نهادِ تولید محصول و خدمات، پایداری محیط زیست، کارآمدی بهره گیری از منابع طبیعی با ارزش افزوده بالا، ارتقای عدالت اجتماعی و بین نسلی و شکوفایی قابلیت های انسانی به دست خواهد آمد. یزد کتاب را به عنوان وسیله ای برای با هم زیستن و در جهان زیستن در ارتباط انسان با انسان، انسان با طبیعت و انسان و کل هستی می خواهد و دستیابی به این هدف را از طرق زیر پی خواهد گرفت:
= تولید محتوا، توسعه چاپ و نشر کتاب به ویژه براساس تم اصلی برنامه.
= ارتقای سطح دسترسی ها از طریق
شبکه سازی بین مراکز کتابخانه ای و دانشی در داخل و خارج از شهر یزد.
= آموزش برای همگان و در همه عمر .
= برنامه های یادگیری مهارت های زندگی.
= ارتقای مهارت ها و دانش کسب و کار.
= احیای محله از طریق کتابخانه ها به عنوان
اتاق های پذیرایی جامعه.
= هویت بخشی و استمرار تاریخی و اتصال نسلی از طریق کتاب.
= ترکیب دانش بومی با نیازهای عصر جدید و الزامات تکنولوژیک آن با محتواسازی، چاپ و نشر کتاب.
= فرهنگسازی با پر کردن اوقات فراغت و ایجاد شادی و نشاط از طریق برنامه های مطالعه کتاب.
= ایجاد اتاق های گفتگو.
= برگزاری همایش‌ها و جشنواره ها.

>چشم انداز شهر در حوزه کتاب
یزد به شهری بدل می شود که در آن مطالعه بخشی از زندگی روزمره شهروندان خواهد شد. هر شهروند در سبد خریدش و در زندگی روزمره اش
جایی هم برای کتاب در نظر می گیرد و
حلقه های مختلف زنجیره نشر به مشاغلی پردرآمد بدل می شوند. نقش فرهنگ در ارتباطات میان یزد و سایر شهرها پررنگتر شده و اهل ادب در این
زمینه صاحب جایگاه می شوند. حلقه های ادبی و کتابخوانی در این شهر رونق یافته و اماکن عمومی به وعده گاهی برای کتابخوانان بدل می شود. کتاب در برنامه های توسعه این شهر اهمیت یافته و به یکی از محورهای ساختن یزد مطلوب تبدیل می شود و عاملی است برای هویت یابی در شهری که محل زیست انسان هایی با ملیت ها، قومیت ها، سلایق و گرایش های گوناگون می باشد. یزد از دریچه کتاب به دیگران معرفی می شود و با کتاب
شور و اشتیاق و شادی در کودکان شهر بیدار
می گردد. در چشم انداز یزد در حوزه کتاب
با اجرایی شدن طرح های ترویج کتابخوانی
پیش بینی شده با استفاده از همه ظرفیت های موجود در این شهر جهانی امید است سرانه مطالعه
5 دقیقه ای به نزدیک 20 دقیقه برسد که البته نیاز به تلاش مضاعف همه و همه قشرهای مختلف مردم تمامی ارگان های دولتی، نیمه دولتی و خصوصی در این شهر مهد فرهنگ دارد.

>راهبردها و اهداف شهر
برای توسعه کتاب و کتابخوانی
اهداف:
با توجه به اهمیت کتابخوانی تاثیری که سایر
حوزه ها از رونق این امر می پذیرند، در برنامه های پایتخت کتاب دو دسته هدف به موازات یکدیگر دنبال می شوند. نخست اهداف مستقیم و معطوف به زنجیره نشر از مولف تا خواننده و دوم اهداف اجتماعی که شاید اهمیت بیشتری هم داشته باشند و با توجه به نیازهای شهر و پتانسیل های موجود آن مد نظر قرار گرفته و برنامه های پایتخت کتاب معطوف به آنها سامان یافته اند.
اهداف مستقیم:
= رونق صنعت نشر در یزد، خصوصا توجه به ضرورت سودآوری اقتصادی نشر و فروش کتاب.
= مشارکت دادن بخش های به ظاهر غیرفرهنگی شهر خصوصا صنایع در فعالیت های مرتبط با کتاب و کتابخوانی.
= اتصال زنجیره نشر در یزد با نویسندگان، ناشران و... در سایر نقاط.
اهداف اجتماعی:
= تقویت تفکر انتقادی از طریق رونق کتابخوانی خصوصا در میان کودکان.
= استفاده از کتاب به عنوان محور ارتباط و گفتگوی بخش های مختلف جامعه در راستای تلطیف فضای روابط میان گروه های مختلف جامعه و جلوگیری از آسیب های احتمالی تنوع هویت های فرهنگی.
= استفاده از کتاب به عنوان نیرویی در جهت معرفی شهر یزد و تقویت گردشگری این شهر.
راهبردها:
= ایجاد زمینه ای برای اینکه نهادهای اقتصادی و تجاری، فعالیت در زمینه کتابخوانی را به عنوان عاملی برای کسب اعتبار و تبلیغ مثبت عملکرد خود دریابند.
= توجه به کودکانی که در سنین یادگیری و اجتماعی شدن هستند و تلاش برای
نهادینه کردن لذت کتابخوانی در میان آنها و تبدیل مطالعه به جزئی از سبک زندگیشان.
= تقویت و حمایت از بخش خصوصی فعال
در زمینه نشر کتاب و ترویج کتابخوانی.
= برقراری ارتباط با سایر شهرها با محوریت کتاب و اهل قلم.

>کافه کتاب های یزد
در چند سال اخیر بسیاری از کتابفروشی های یزد با ایجاد کافه هایی در محیط کتابفروشی خود آن را تبدیل به کافه کتاب هایی کرده اند که مراجعان بتوانند در این محیط با صرف نوشیدنی به کتاب خواندن هم مشغول شوند. مانند کتابفروشی سرزمین من و کتابسرای ملک. از طرف دیگر تعدادی از کافه های شهر با تبدیل فضای خود به محیطی برای خواندن کتاب و کتابخوانی های
دسته جمعی سعی در جذب مخاطب های فرهیخته برای کافه خود نموده اند که از این کافه کتاب های موفق می توان به کافه فوکا اشاره کرد. شهرداری یزد با هدف افزایش و تجهیز کافه کتاب های سطح شهر به متقاضیانی که در این راستا سرمایه گذاری نمایند تسهیلات و شرایط مناسبی را اختصاص
می دهد و پیش بینی می شود کسب عنوان پایتختی کتاب به تسریع این روند کمک شایانی نماید.

>جام باشگاه های کتابخوانی کودک و نوجوان
در سومین دوره جام باشگاه های کتابخوانی کودک و نوجوان، استان یزد با یک برنامه ریزی و اطلاع رسانی مناسب و همچنین مشارکت موسسه صفیر صبای یزد و در قالب 24 کارگاه آموزشی تربیت مربی بیش از 912 مربی را در سطح استان آموزش داد و توانست تا پایان زمان تعیین شده برای ثبت باشگاه ها تعداد 1833 باشگاه را ثبت کند و با توجه با ادامه ثبت باشگاه ها قطعا این تعداد از مرز 2000 باشگاه عبور خواهد کرد که در این دوره بیش از بیست هزار دانش آموز در این طرح حضور دارند و با توجه به جمعیت استان یزد
این یک رکورد در کشور محسوب می شود
و با ایجاد انگیزه و تشویق مربیان بسیاری از این باشگاه ها فعال و در حال برگزاری جلسات خود هستند. لازم به ذکر است در دوره گذشته باشگاه اکابر از استان یزد جزو ده باشگاه برگزیده کشوری از بین 5000 باشگاه ثبت شده در کشور انتخاب شد.

>جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب
در چهار دوره گذشته استان یزد حضوری چشمگیر در جشنواره روستاها و عشایر دوستدار کتاب داشته و از نظر کمی و کیفی در سطح قابل قبولی بوده است. بطوری که در هر چهار دوره گذشته همیشه حداقل یک نماینده در بین ده روستای برگزیده کشوری داشته است و اوج موفقیت یزد مربوط به سومین دوره جشنواره بوده که از بین ده روستای برگزیده کشور4 روستا مربوط به استان یزد بود که برگزیده برگزیدگان هم روستای شمسی از این
استان انتخاب شد. در دوره گذشته روستای
شرف آباد موفق به حضور در بین روستاهای برگزیده کشوری شد. و اما در پنجمین دوره جشنواره پس از دریافت فراخوان دبیرخانه استانی تشکیل و ستاد هماهنگی برای تمامی شهرهای استان برگزار شد و امید است از لحاظ کمی و کیفی این دوره نسبت به دوره های قبل رشد قابل توجهی داشته باشد ضمنا برای دومین دوره پیاپی با هماهنگی های انجام شده قرار بر این است که جدای از مرحله کشوری در مرحله استانی هم روستاهای برگزیده انتخاب و تجلیل شوند.

>جشنواره تقدیر از مروجان برتر کتابخوانی
یزد همزمان با پنجمین دوره جشنواره تقدیر از مروجان کتابخوانی کشور، برگزاری نخستین جشنواره استانی آن را پایه ریزی نمود و با
اطلاع رسانی مناسب بیش از 70 مروج کتابخوانی با 314 طرح در آن شرکت کردند که اختتامیه آن در بخش برنامه های جنبی نمایشگاه بزرگ کتاب یزد در بهمن ماه برگزار خواهد شد. لازم به ذکر است در سومین دوره جشنواره خانم مرضیه مصطفوی پور در بخش مربیان و در پنجمین دوره خانم هما دهقان منشادی در بخش مدیران مهدکودک جزو برگزیده های کشوری معرفی و تجلیل شدند.

>نمایشگاه بزرگ کتاب یزد
تا کنون ده دوره نمایشگاه بزرگ کتاب سالانه در یزد برگزار شده است که هر سال نسبت به سال قبل با رشد قابل توجهی چه ازنظر کمی و چه کیفی روبرو بوده است. در دهمین دوره آن که در اسفندماه سال گذشته برگزار شد تعداد 322 غرفه و 555 ناشر و نماینده ناشر حضور داشتند که تعداد 96010 عنوان کتاب با 79300 عنوان مربوط به ناشران داخلی و 16800 عنوان هم مربوط به ناشران خارجی عرضه شد. این نمایشگاه با تخفیف 40 درصدی فروش انجام گرفت که 10 درصد آنرا خود ناشران و 30 درصد دیگر را بانک شهر برعهده داشت. در این نمایشگاه یک میلیارد بن خرید کتاب نیز عرضه شد. لازم به ذکر است آمار مربوطه گواهی بر فروش دومیلیارد و سیصد میلیونی در دهمین دوره نمایشگاه بزرگ کتاب یزد می دهند. یازدهمین دوره نمایشگاه بزرگ کتاب یزد از 27 بهمن تا 3 اسفندماه برگزار شد که با توجه به خیزش یزد برای پایتختی کتاب در سال 98 با پویایی و انرژی مضاعفی برپا شد که انشاالله یزد بتواند جشن پایتختی کتاب خود را در اسفندماه برپا کند. از ویژگی های یازدهمین دوره برگزاری بخش برنامه های جنبی متفاوت و پرشورتر نسبت به دوره های گذشته است که برنامه ریزی ویژه ای در برگزاری آن لحاظ شده است.

>پایتخت کتاب ایران
شهر یزد در هر چهار دوره گذشته انتخاب و معرفی پایتخت کتاب ایران حضور جدی و با برنامه ای داشته است همچنین در استان یزد نیز علاوه بر شهر یزد شهر تفت در سومین دوره و شهرستان های اردکان،
ابرکوه و تفت در چهارمین دوره نیز شرکت
داشته اند. در چهار دوره برگزارشده یزد دو دوره موفق به کسب بعنوان شهر خلاق شده است بطوریکه در سال گذشته توانسته به همراه کاشان(پایتخت کتاب ایران در سال جاری)
جزو دو شهر راه یافته به مرحله نهایی باشد. لازم به ذکر است شهر تفت در سومین دوره نیز جزو بیست شهر راه یافته به مرحله نیمه نهایی بوده است.در پنجمین دوره پایتخت کتاب ایران یزد با بکارگیری تجربه شرکت در دوره های گذشته و آسیب شناسی نواقص خود و همچنین مشارکت بیشتر بخش خصوصی و استفاده از ظرفیت های علمی از جمله دانشگاه یزد بعنوان حامی علمی پایتخت کتاب و بنیاد نخبگان سعی بر حضوری موثر و قدرتمند در این دوره داشته و مصمم به کسب این برند برای سال 1398 می باشد.لازم به ذکر است در پنجمین دوره تمامی شهرهای استان یزد با برنامه ریزی و تدوین طرح های خود در این جشنواره فرهنگی شرکت خواهند نمود.

>پایتخت جهانی کتاب(پَجَک)
یزد را به عنوان اولین شهر ثبت جهانی شده ایران می شناسند که دارای ظرفیت های زیرساختی و فرهنگی مناسبی برای کسب عناوین بین المللی دارد. از جمله این عناوین که یزد در یک برنامه سه ساله تدوین شده قصد دستیابی به آن را دارد عنوان پایتخت جهانی کتاب است. با اینکه از سال 2001 میلادی این عنوان هر ساله به یکی از شهرهای جهان تعلق می گیرد و با توجه به
تلاش های انجام شده تا کنون هیچ شهری از ایران موفق به کسب این برند بین المللی نشده است. شاید خیلی از دلایل از جمله موضوع کپی رایت از دلایل عدم موفقیت شهرهای ایرانی باشد. یزد با مطالعه و کار پژوهشی در حال انجام، قصد بر آسیب شناسی و مهیا کردن شرایط حضور موثر و قدرتمند برای سال 2022 دارد. از آن جمله اجرای طرح حق کپی رایت داوطلبانه در طرح های پایتخت کتاب است. لازم به ذکر است یزد در سال 2017 برای شرکت در پایتخت جهانی کتاب اقدام کرده و
طرح های خود را به سازمان یونسکو ارسال نمود.