راهبـرد شرقي

يكي از شعارهاي اصلي انقلاب ايران، نه شرقي و نه غربي بود؛ شعاري كه همچنان بر سر در ورودي‌هاي وزارت‌خارجه ايران نيز خودنمايي مي‌كند ولي به نظر اين شعار براي هيجانات انقلابي بوده و مناسبات سياسي و راهبردي با اين شعار همخواني نداشته‌است. در همين حال ما شاهد آن‌ هستيم كه سال‌هاست برخي از كشورهايي كه زماني به دليل ايدئولوژي‌هاي كمونيستي و ماركسيستي انگشت اتهام به سمت آن‌ها بود به شركاي راهبردي تبديل شده‌اند كه مودت و همگرايي با آن‌ها به عنوان يكي از اصول مبنايي سياست‌مداران ما پيگيري مي‌شود. چين‌، روسيه و برخي از كشورهاي آسياي شرقي از اين دست هم‌پيمانان هستند كه گاهي انتقاد به آن‌ها هزينه‌هايي نيز براي منتقدان به همراه دارد. در همين حال بعد از آنكه كشورهاي اروپايي و آمريكا در عهد‌هاي خود كارشكني كردند و هزينه‌هاي فراواني براي كشورمان به وجود آوردند، گرايش ايران به سمت كشورهاي شرقي بيشتر از پيش شده‌است. اين رويه به ويژه بعد از برجام افزايش چشمگيري داشت و امروز شاهد آن هستيم كه مسئولان و سياستمداران ما هفته‌اي يك‌بار براي رايزني با مقامات كشورهاي شرقي به اين كشورها سفر و بر تحكيم وتقويت روابط تاكيد مي‌كنند.
رايزني‌هايي براي دوران جنگ اقتصادي
در همين راستا علي‌لاريجاني، رييس مجلس شوراي اسلامي كه اين روزها در زمينه ديپلماسي پارلماني فعاليت‌هاي گسترده‌اي را در دستور كار قرار داده است به چين سفر كرده تا بامسئولان اين كشور قدرتمند آسيايي رايزني كند. علی لاریجانی، ريیس مجلس شورای اسلامی ظهردوشنبه 29بهمن پیش از عزیمت به کشور چین در پاویون فرودگاه مهرآباد در جمع خبرنگاران درباره اهداف این سفر، گفت: ایران و چین دو کشوری هستند که از تمدن تاریخی برخوردار بوده و همیشه ارتباطات نزدیکی با یکدیگر داشته‌اند که جاده ابریشم تجلی این ارتباطات تمدنی بین دو کشور است. وی با بیان اینکه در دهه‌های اخیر همیشه رایزنی سیاسی بین دو کشور در سطوح عالی وجود داشته است، افزود: همچنین همکاری‌های اقتصادی و پارلمانی بین دو کشور در دهه‌های اخیر وجود داشته که در سفری که ريیس جمهور چین به ایران داشت، مذاکرات خوبی برای همکاری‌های همه جانبه با وی صورت گرفت.
ريیس مجلس با اشاره به اینکه همکاری‌های پارلمانی بین دو کشور ایران و چین همیشه در سطوح خوبی بوده است، ادامه داد: روابط بین دو پارلمان ایران و چین بین خود و در مجامع بین‌المللی همیشه مناسب بوده و از پشتیبانی‌های یکدیگر استفاده می‌کرده‌اند که گفت‌وگوهای سازنده‌ای نیز با ريیس پارلمان چین صورت گرفته است. ريیس قوه مقننه کشورمان با بیان اینکه این سفر به دعوت ريیس پارلمان چین انجام می‌شود، تصریح کرد: در این سفر مذاکرات پارلمانی و سایر مذاکرات در زمینه‌های مختلف برای بالا بردن سطح روابط سیاسی، فرهنگی، علمی و اقتصادی صورت می‌گیرد. در همين حال، علی لاریجانی در سفر به چین با لی جان شو، رييس پارلمان خلق این کشور دیدار و گفت‌وگو کرد.در این دیدار، ريیس پارلمان خلق چین با تاکید بر روابط دیرینه دو کشور، گفت: در طول دو هزار سال رابطه بین دو کشور هرگز نزاع و اختلافی وجود نداشته است. ريیس پارلمان خلق چین افزود: سفر ريیس‌جمهور خلق چین به ایران نقطه عطفی در روابط دو کشور بود که توافق‌های راهبردی امضا شده در این سفر نشان از عزم دو کشور برای همکاری‌های طولانی مدت دارد.وی، سفر علی لاریجانی ريیس مجلس شورای اسلامی و هیات همراه به کشور چین را حاوی پیامی روشن برای همکاری درازمدت بین دو کشور دانست. لاریجانی نیز در این دیدار با قدردانی از میزبانی شایسته پارلمان خلق چین، گفت: روابط دو کشور و ملت ایران و چین همواره بر پایه دوستی بوده است. ريیس مجلس هدف از سفر به چین را گسترش همکاری‌های دو کشور برشمرد و اظهار داشت: ایران آماده تقویت روابط در زمینه‌های مختلف با کشور چین است.


پيشينه رايزني با شرق
گفتني است هفته گذشته علی لاریجانی سفري دو روزه به ژاپن كرد و این سفر دستاوردهای زیادی از نظر سیاسی و اقتصادی برای ایران داشت.این سفر در شرایطی انجام شد که ژاپن به عنوان یکی از خریداران نفت ایران معافیت خرید کسب کرده و نخستین محموله های نفت را هم وارد کرده است؛ موضوعی که بیانگر توجه دولت «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن به توسعه روابط با ایران است.لاریجانی در این سفر که مهم‌ترین هدف آن را گسترش همکاری‌های پارلمانی و تجاری بيان کرد در بدو ورود به این کشور در فرودگاه توکیو گفت: این سفر به منظور گسترش همکاری‌های پارلمانی میان دو کشور و رایزنی در مورد مسائل مورد علاقه دو طرف به ویژه در موضوعاتی مانند مبارزه با تروریسم و ایجاد امنیت در فضای همکاری‌های دو جانبه صورت گرفته است.ريیس مجلس شورای اسلامی با اشاره به اینکه حجم سطح روابط دو کشور در گذشته مطلوب بوده اما ضروری است زمینه گسترش آن فراهم و افزایش یابد، تصریح کرد: بخشی از مذاکرات در مورد گسترش همکاری های اقتصادی در زمینه‌های مختلف صنعتی و تجارتی خواهد بود.
نخستین دیدار وی در توکیو با «چوایچی داته» ريیس و جمعی از نمایندگان مجلس مشاوران ژاپن بود. او در این دیدار گفت که زمینه‌های مناسبی برای سرمایه‌گذاری ژاپن در ایران در زمینه‌های مختلف مانند نفت، گاز، پتروشیمی و صنعت داروسازی وجود دارد.لاریجانی تاکید کرد: روابط ایران و ژاپن دیرینه و مداوم بوده و در حال حاضر نیز که نودمین سال برقراری روابط سیاسی دو کشور سپری می‌شود، روابط دو کشور دوستانه است اما ضروری است میان ایران و ژاپن گام‌های بلندتری برداشته شود.رييس مجلس شورای اسلامی افزود: برخی از کشورها ممکن است به دنبال ایجاد اختلال در روابط باشند که نباید اجازه داد.در ادامه این دیدار «چوایچی داته» رييس مجلس مشاوران ژاپن نیز با بیان اینکه ایران دارای تمدنی بزرگ و غنی و بزرگ‌ترین کشور خاورمیانه است، گفت: ایران با ژاپن روابط دیرینه‌ای داشته و در دیدار اخیر «شینزو‌آبه» نخست وزیر ژاپن با روحانی، رييس‌جمهوری اسلامی ایران، این روابط بیش از پیش فعال‌تر شده است.
وی با بیان اینکه دولت روحانی به دنبال تعاملات سازنده با مجامع بین‌المللی بوده و این مایه خرسندی است، افزود: ژاپن از توافق هسته‌ای حمایت کرده است.در پایان این مراسم رييس مجلس شورای اسلامی و هیات پارلمانی از صحن علنی مجلس مشاوران ژاپن بازدید کردند.رييس مجلس شورای اسلامی همچنین روز گذشته از یک ایستگاه مترو بازدید كرد و با طراحی و چگونگی ساخت ایستگاه‌های چند منظوره مترو آشنا شد و از آنجا به ایستگاه مونوریل رفت و از کیفیت کارکرد مونوریل چرخدار و میزان استفاده مردم باخبر شد.رييس مجلس شورای اسلامی در ادامه سفر به کشور ژاپن با رييس موسسه امور بین الملل وزارت خارجه ژاپن و روسای شرکت های تجاری و مراکز مطالعاتی ژاپن دیدار و گفت و گو کرد.
لاریجانی برنامه های روز دوم سفر خود به ژاپن را با بازدید از چند طرح صنعتی و عمرانی آغاز کرد، او از بزرگراه زیرآبی آکوالاین توکیو بازدید کرد و از نزدیک با نحوه تکمیل طرح، ساخت و تکنولوژی‌های به‌کار رفته در آن آشنا شد.رييس مجلس شورای اسلامی و هیات همراه همچنین از شرکت مرکزی پاناسونیک بازدید کردند و از نزدیک در جریان تکنولوژی و فناوری‌های نوین این شرکت قرار گرفتند.
لاریجانی همچنین با «کی شی دا» رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و ژاپن در توکیو دیدار کرد. رییس مجلس شورای اسلامی در این دیدار تاکید کرد: روابط ایران و ژاپن بر بستر فرهنگی استوار است و باید این روابط تقویت شود.وی با اشاره به نقش موثر «کی شی دا»رییس گروه دوستی پارلمانی ایران و ژاپن در گسترش روابط دو کشور افزود: در ذهن مردم ایران هیچ نقطه منفی نسبت به ملت ژاپن وجود ندارد و علاقه مند به گسترش روابط با کشور شما هستند.لاریجانی ادامه داد: البته برخی کشورها در مسیر این روابط مشکلاتی ایجاد می کنند که باید برای مدیریت آن چاره اندیشی شود و به طور حتم نقش شما و گروه دوستی برای حل این مشکل موثر است.رییس مجلس شورای اسلامی همچنین امروز با «شینزو آبه» نخست وزیر ژاپن دیدار و گفت و گو کرد، او در این دیدار بر لزوم توسعه روابط تجاری و اقتصادی میان دو کشور تاکید کرد.
لاریجانی پیس از ترک توکیو به سمت تهران در سفارت جمهوری اسلامی ایران در توکیو در جمع دیپلمات‌ها و همچنین ایرانیان مقیم این کشور حاضر شد و با آن‌ها دیدار و گفت و گو کرد.
حركت براساس منفعت
اينكه جمهوري‌اسلامي با كشورهاي مختلف جهان رابطه داشته باشد و از آن‌ها بر اساس روابط ديپلماتيك و مصالح و منافع كشور استفاده كند، موضوعي است كه قابل تقدير است ولي نبايد تصور كرد كه همه كشورها به صورت دربستي در اختيار سياست‌هاي ما هستند زيرا در همين بازه‌اي كه لاريجاني با چيني‌ها رايزني مي‌كند، پکن با ابراز رضایت از سرمایه‌گذاری عربستان در کریدور اقتصادی مشترک با پاکستان اعلام کرد: از حضور دیگر کشورها استقبال می‌کنیم. چاو لی جیان، معاون اجرایی کریدور اقتصادی چین و پاکستان موسوم به سی پیک ضمن ابراز خرسندی از حضور عربستان در این پروژه اعلام کرد: سرمایه‌گذاری و مشارکت دیگر کشورها نیز مورد استقبال پکن قرار خواهد گرفت.وی تصریح کرد: سی پیک یک بسته اقتصادی است که محدودیتی برای حضور دیگر کشورها ندارد و مسیر را برای مشارکت دیگر کشورها هموار کرده است.
جیان تاکید کرد: سی پیک اینک وارد دومین مرحله اجرایی خود شده است و پنج سال نخست که به تکمیل مقدمات اختصاص داشت، اینک به پایان رسیده است. همان‌گونه‌ كه مشخص است هيچ كشوري خود را براي همگرايي با كشوري ديگر فدا نمي‌كند زيرا همه به دنبال منافع ملي خود هستند و براي رسيدن به آن با ساير كشورها همكاري مي‌كنند.