روزنامه ابتکار
1397/12/01
متولیان گردشگری در ایران به دنبال ایجاد توازن مسافران ورودی و خروجی از ترکیه هستند
گردشگری ایران و ترکیه روی محور تعادلزهرا داستانی
رسیدن به توازن در گردشگری با کشورهایی چون ترکیه که سال‌ها است به مقصد اصلی سفرهای خارجی ایرانیان بدل شده یکی از اهدافی است، که سازمان گردشگری برای نیل به آن تلاش می‌کند. گاهی به فکر تجدید نظر در ویزای لغو شده میان ایران و ترکیه می‌افتد و گاهی نیز بالعکس با برنامه‌ریزی در جهت توسعه صدور روادید برای گردشگران ترک سعی در افزایش شمار گردشگران ورودی از ترکیه به ایران دارند. با این حال اما هنوز این توازن در آمار ورودی گردشگران به ایران دیده نمی‌شود و در آخرین آمار منتشر شده، ایران در دو ماهه اول سال جاری در صدر فهرست گردشگران ترکیه قرار داشته است. بیش از ۳۵۰ هزار ایرانی طی این مدت از ترکیه دیدار کرده‌اند که ۱۱.۷ درصد از کل گردشگران این کشور را به خود اختصاص می‌دهد.
ورود سالانه 500 هزار نفر از ترکیه به ایران و در عوض خروج 2.5 میلیون نفر از ایران به ترکیه، آماری است که زنگ خطر را در گوش مسئولان گردشگری کشور به صدا در آورده است. از یک سال پیش که آمار گردشگران ورودی و خروجی ایران منتشر شد، ارقام چشمگیر گردشگران ایرانی که کشور را به مقصد ترکیه ترک کرده بودند در مقابل تعداد اندک مسافران ترک به ایران آمده، متولیان گردشگری را به فکر واداشته است. علی اصغر مونسان، رئیس سازمان میراث فرهنگی آبان ماه سال 96 از این عدم توازن تبادل گردشگر بین ایران و ترکیه گلایه کرد. او این گلایه را دستمایه طرحی قرار داد که قرار بود به وسیله آن پروژه لغو ویزا بین ایران و دیگر کشورها به گونه‌ای هدفمند شود که هم برای ایران و هم برای کشور مقابل، بازی دو سر برد باشد. از این‌رو به نظر می‌رسید که تجدید نظری در لغو ویزای ایران با کشورهایی چون مالزی، گرجستان، ارمنستان، روسیه و ترکیه و به تازگی صربستان که به خروج گردشگران ایرانی از کشور دامن زده بود، صورت گیرد. سیاستی که به گفته مونسان، دو طرفه بوده و تا به امروز تنها یک طرف از آن سود برده است و سر ایران از این سیاستی که در دوره دولت نهم کلید خورد و به لغو ویزای ایران با 37 کشور جهان از جمله مالزی، ترکیه، ارمنستان و گرجستان، صربستان، تانزانیا، سومالی، موزامبیک، کامبوج، اکوادور، گینه بیسائو، نیکاراگوئه، ماداگاسکار، تاجیکستان، لبنان، ونزوئلا، نپال، ساموا، بولیوی، دومینیکا و میکرونزی منجر شده، بی‌کلاه مانده است. کشورهایی که در پیشنهاد نخست تعدادشان به۶۰ کشور می‌رسید که هیچ‌وقت نام‌شان مشخص نشد. گرچه این پروژه تحت تاثیر شرایط سیاسی ایران در دوره اول ریاست جمهوری محمود احمدی‌نژاد که مخالفانی هم در داخل داشت، اجرا نشد، اما پروژه ویزای فرودگاهی که وزارت خارجه از آن به عنوان «برادر لغو ویزا» یاد می‌کرد، با افزایش اعتبار تا ۳۰ روز که بعدها به ۹۰ روز رسید، جایگزین آن شد و به اجرا در آمد تا اتباع 180 کشور جهان بتوانند برای ورود به ایران ویزای فرودگاهی دریافت کنند.
با این حال اما این طرح‌ها که با هدف جذب و افزایش گردشگر خارجی نزدیک به 13 سال است که در حال اجرا است، مسئولان امر را با چالش روبه‌رو کرده است. نتایج بهدست آمده از اجرای این طرح‌‌های لغو و صدور ویزای فرودگاهی برای اتباع کشورهای خارجی آن قدر مطلوب نبوده که متولیان کنونی کشور بتوانند از طرح همکاران پیشین خود در امور گردشگری دفاع کنند. به همین دلیل حالا تصمیم دیگری گرفته‌اند. مونسان یک سال پیش از تمرکز روی کشورهایی که لغو ویزا با آنها به ورود بیشتر گردشگر منجر میشود خبر داده و گفته بود: «لغو ویزا باید هدفمند انجام شود، چون بعضی وقت‌ها این کار به نفع ما نیست و باعث خروج بیشتر گردشگر و مسافر از کشور میشود، به هر حال لغو ویزا سیاستی متقابل است.»
سیاست لغو ویزا، سیاستی است که اغلب کشورها برای رونق گردشگری خود استفاده می‌کنند اما آنچه که ایران را با چالش روبه‌رو کرده انتخاب کشورهای هدف برای لغو ویزا بوده، نه اجرای سیاست لغو ویزا. اگرچه علی‌اصغر مونسان نسبت به سیاست لغو ویزا گلایه داشته اما بر حذف آن تاکید ندارد. او گفته است: «لغو ویزا موضوع مهمی است که آن را تعقیب می‌کنیم، چون معتقدیم این پروژه باید هدفمند پیش برود، باید نخست کشورهای هدف‌مان را تشخیص دهیم و به شکلی سیاستگذاری کنیم که این موضوع برای ما بُرد ـ بُرد باشد، نه اینکه لغو ویزا انجام دهیم و خروج بیشتر گردشگر از کشور را موجب شویم.» اما سیاست رئیس سازمان میراث فرهنگی درباره کشورهایی که لغو ویزا با آنها سبب افزایش گردشگر خروجی بوده؛ نیز سیاست حذفی نیست. او در گفت‌وگوهای خود با رسانه‌ها اعلام کرده که با این کشورها کاری ندارد، چون تعدادشان خیلی محدود است، اما کشورهایی هدفی هستند که لغو ویزا با آنها می‌تواند به ورود بیشتر گردشگر کمک کند. این موضوع بررسی و سپس با وزارت خارجه به بحث گذاشته میشود.
گرچه تا به امروز سخنی از کشورهایی که قرار است به لیست کشورهای لغو ویزا شده با ایران اضافه شوند، به میان نیامده اما تغییر روند تبادل گردشگر بین ایران و ترکیه یکی از اهداف اصلی سازمان گردشگری ایران به نظر می‌رسد. گویا ترکیه نمی‌تواند از جمله کشورهایی باشد که سیاست لغو ویزا با هر نوع سود و زیانی که به ایران وارد می‌کند، نادیده گرفته شود. حالا در آخرین اقدامات در این رابطه حرمت الله رفیعی، رئیس انجمن دفاتر مسافرت هوایی و جهانگردی ایران به ترکیه سفر کرده و طی ملاقات خود با «فیروز باقلیکایا»، رئیس انجمن دفاتر مسافرتی ترکیه با او توافق‌نامه‌ای در راستای گسترش همکاری‌های گردشگری منعقد کرده است. رفیعی در این دیدار اعلام کرده که «ایران قصد دارد در زمینه میزان تبادل گردشگر با کشور ترکیه به توازن برسد.»
پیشتر نیز، ابوالفضل مکرمی‌‌فر، مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری خراسان رضوی از اجرای برنامه‌هایی برای به توازن رسیدن گردشگران بین ایران و ترکیه خبر داده و گفته بود که تلاش داریم با برنامه‌ریزی برای توسعه صدور روادید برای گردشگران ترک، افزایش معرفی جاذبه‌های گردشگری ایران و خراسان رضوی و تدابیر و تمهیداتی در تبادل مسافر، توازن لازم میان جمعیت گردشگران دو کشور فراهم شود. به گفته او، مشهد و خراسان رضوی ظرفیت بالایی برای جذب گردشگران و زائران ترک دارد. براساس آنچه او گفته، در اولین اقدام، هیئت گردشگری خراسان رضوی به ترکیه سفر کرده و در ادامه با انجام هماهنگی‌های لازم تدابیری برای سفر هیئت گردشگری ترکیه به مشهد صورت گرفته که دی ماه سال جاری هیئت گردشگری ترکیه را عازم ایران کرده است.
با این حال گرچه هنوز نتایج محسوسی از اقدامات متولیان گردشگری دیده نمی‌شود اما نوروز 98 شاید بهترین زمان برای مشاهده و سنجش اقدامات مسئولان در ایران باشد.
سایر اخبار این روزنامه
متولیان گردشگری در ایران به دنبال ایجاد توازن مسافران ورودی و خروجی از ترکیه هستند
ژوبین صفاری
هیجان‌زدگی برای خروج از بحران
گزارش «ابتکار» از انتقاد نمایندگان به هجوم مردم برای خرید خودروهای گران و بی‌کیفیت در 45 دقیقه
بیماری فنیل‌کتونوریا را چقدر می‌شناسید؟
هزینه‌های سنگین بلای جان مبتلایان پی‌کی‌یو
«ابتکار» از برنامه «عصر جدید» احسان علیخانی گزارش می‌دهد
زوال «هاله مقدس» هنر به روایت والتر بنیامین
«ابتکار» از تسویه‌حساب‌های سیاسی جناح‌ها گزارش می‌دهد
رقابت برای قدرت، نه خدمت
« ابتکار» همزمان شدن سفر محمد بن سلمان به پاکستان و انفجارهای انتحاری در ایران و هند را بررسی می کند
آیت‌الله ناصر مکارم شیرازی:
باید بدانیم که راه برگشتی نداریم
محمدجواد ظریف در دیدار با وزیر خارجه چین اعلام کرد
ایران و چین؛ یک شروع جدید
وزیر اطلاعات:
چندین سرویس اطلاعاتی بر ضد ایران همکاری می‌کنند
دادستان تهران:
نجات جان «بابک زنجانی» دست خودش است
