كانال اميد

INSTEX مسئولان ايراني را قانع نكرده‌است و هر روز انتقادهايي را به اين بسته اروپايي روا مي‌دارند. انتقادهايي كه البته بيخود نيست و ناقص بودن كانال ارتباطي ايران و غرب دليل اصلي اين اعتراضات است. نمايندگان نيز در اين مسير انتقاداتي داشته‌اند و معتقدند كه اروپا بايد به تعهدات خود به صورت كامل عمل كند. در همين راستا حمیدرضا فولادگر، عضو فراکسیون نمایندگان ولایی مجلس با تاکید بر پذیرش کانال مالی INSTEX به عنوان گام اول، گفت: اروپا باید گام‌های بعدی را در قالب توسعه مراودات اقتصادی با ایران بردارد. وي با اشاره به سازوکار مالی اروپا گفت: این ساز و کار مالی اروپایی، آن نیست که ایران به دنبالش بود، اروپا برای اثبات استقلال خود از آمریکا، خروج آن‌ها از برجام را به لحاظ سیاسی محکوم کرد اما گام عملی در این زمینه برنداشت. نماینده مردم اصفهان در مجلس شورای اسلامی، تصریح کرد: بر این اساس ایران هم تاکید کرد که ماندن در برجام به معنای جبران خروج آمریکا و پرداخت هزینه است بنابراين تحقق خواسته‌های برجامی و حفظ روابط با ایران از جمله اقداماتی بود که اروپایی‌ها تعهد كردند تا ضمن ماندن در این توافق جبران کنند. وی افزود: اروپایی‌ها در مورد رفتن شرکت‌های اروپایی از ایران بعد از خروج آمریکا برجام گفتند که این شرکت‌ها خصوصی و دارای ارتباط با آمریکا هستند بنابراين نمی‌توان آن‌ها را برای ادامه همکاری با ایران مجاب کرد. فولادگر یادآور شد: در نهایت مذاکرات با اروپا به راه‌اندازی ساز و کار مالی رسید تا کانال مالی ایجاد و به موجب آن، ایران تحریم‌های آمریکایی را دور بزند، اما بعد از چند ماه انتظار، کانال مالی ایجاد شد که تنها حوزه غذا و دارو را پوشش می‌دهد، حال آنکه مشکل جمهوری اسلامی ایران حوزه غذا و دارو را شامل نمی‌شود.
كانال همچنان گرفتار لوايحFATF
اردشیر نوریان، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس نيز با بیان اینکه اروپا به دنبال گره زدن مذاکرات موشکی با برجام است، گفت: کانال مالی INSTEX با میزان همکاری و خویشتن‌داری ایران سنخیت ندارد. وي با اشاره به سازوکار مالی اروپا گفت: کانال مالی موصوف به INSTEX فعالیت در حوزه‌های دارو و غذا و تجهیزات پزشکی را شامل می‌شود، تجربه روابط بین‌الملل نشان می‌دهد که تحریم‌ها این حوزه‌ها را مستثنی می‌کند بنابراين با این نگاه ساز و کار مالی اروپا قدم رو به جلو و در پاسخ به اعتماد جمهوری اسلامی ایران به جامعه جهانی نیست. نماینده مردم شهرکرد در مجلس شورای اسلامی با بیان اینکه این کانال مالی اروپا با میزان همکاری و خویشتن‌داری جمهوری اسلامی ایران سنخیت ندارد، افزود: همکاری ایران بعد از خروج آمریکا از برجام با میزان تحرکات اروپایی‌ها در این ساز و کار مالی برابری ندارد. وی معتقد است: علت کندی اجرای سازوکار مالی اروپا را در پیش فرض سوم می‌دانم، اروپایی ها دست به عصا حرکت می کنند زیرا قائل به گره‌زدن موضوعات مذکور به برجام هستند، هرچند راه اندازی INSTEX قدم اولیه خوبی است با اینکه در تعادل با اقدامات ایران نیست. عضو کمیسیون امنیت ملی و سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: اروپایی‌ها ادامه سازوکار مالی را مشروط به تصویب لوایح پالرمو و CFT نکردند اما در بیانیه خود این موضوع را در قالب توقعات خود از جمهوری اسلامی مطرح کردند، البته ما در چارچوب منافع ملی خود حرکت خواهیم کرد.
تبيين شائبات


اين اظهارات و بيان شائبات در حالي مطرح مي‌شود كه چندي پيش محمدجواد ظریف در توضیح سازوکار جدید مالی اروپا (INSTEX)، گفت: اقدام اروپايیان برای ایجاد یک ساز و کار با نام مخفف ساحات (ساز و کار حمایت از تبادلات تجاری) گام دیرهنگام بود زیرا باید بسیار زودتر انجام می‌دادند، در واقع در اجلاسی که اروپايیان در خرداد با ما داشتند و تعهدات ۱۲گانه‌ای که در آن اجلاس مطرح کردند، باید این اقدام را به عنوان یک پیش زمینه برای انجام تعهدات انجام می‌دادند که متاسفانه به دلایل مختلفی از جمله فشار‌های آمریکا، به طول انجامید. وزیر امورخارجه با بیان اینکه اروپاییان باید اقداماتی را که تعهد کردند شروع کنند، افزود: اروپایی‌ها در بیانیه خود به این موضوع اشاره کردند. ما در بیانیه احساس نکردیم اروپایی‌ها شرطی گذاشتند، اروپایی‌ها گفتند تا زمانی که ایران در قالب برجام عمل می‌کند ما هم به اقدامات‌مان ادامه خواهیم داد. البته ایران به تمام تعهداتش عمل کرده و اروپاییان نه به تعهدات خودشان تا کنون عمل کردند و نه نسبت به جبران خسارت خروج آمریکا پرداختند.ظریف با اشاره به موضوع FATF که در این خصوص مطرح شده است، گفت: اروپایی‌ها FATF به عنوان شرط مطرح نکردند، در واقع توصیه از طرف‌های تجاری ما این است که اگر FATF و شرایط آن انجام شده باشد امکان تبادلات خارجی و بانکی ما نیز فراهم‌تر است.وزیر امور خارجه، ادامه داد: این سازوکار حمایت از تبادلات تجاری (ساحات) در این مقطع یک آزمایش است، پیش از اینکه این سازوکار برای ما مهم باشد برای اروپایی‌ها مهم است تا به دنیا نشان دهند تا حدی استقلال دارند و می‌توانند منافع خود را پیگیری کنند.وی خاطرنشان کرد: با این وجود ما منتظر هستیم ببینیم اروپاییان چه کاری می‌کنند اما این به این معنی نیست که ما در ۹ ماه گذشته هیچ اقدامی انجام نداده‌ایم. ما با روسیه، چین، هند، ترکیه، عراق و سایر کشور‌ها روابط‌مان را داشتیم و ادامه می‌دهیم و منتظر اروپا نمی‌نشینیم، اما اگر اروپا بخواهد ثابت کند که شریک قابل اعتماد است، باید اقدام کند. ظریف معتقد است: در حوزه سیاسی همین که اروپايیان در برابر اقدام آمریکا اقدامی انجام دادند یا اینکه اعلام کردند می‌خواهند سازوکاری برای دور زدن تحریم‌های درست کنند، این اقدام خوبی است. در زمینه اجرایی چند شکل داریم، اروپايیان این کار را با تاخیر زیادی انجام دادند و ما هنوز اجرایی شدن آن را ندیدیم و از نظر عملیاتی باید صبر کنیم ببینیم اروپاییان تا چه حد می‌خواهند اقدامی می‌کنند. وی یادآور شد: ساز و کار برای شروع از ۲۸ عضو اتحادیه اروپا و اقلام غیر تحریمی شروع می‌شود، اما این ساز و کار محدود به این تعداد از کشور‌ها و به این اقلام نیست. در واقع ساز و کار برای این است که در مرحله اول شرکت‌های خصوصی به استفاده از آن تشویق شوند تا در ادامه به صورت کارآمد بتواند سایر حوزه‌ها هم پوشش دهد. این اقدام فعلی، سیاسی است تا اینکه ببینیم در عمل چگونه اروپاییان به اقدام عملیاتی قابل اتکا تبدیل می‌کنند.
ادامه اميد
اميد ايران به ايجاد كانالي مالي براي دور زدن تحريم‌هاي آمريكا ماه‌هاست كه به در بسته خورده است ولي بي‌شك غرب بايد براي ادامه برجام و همكاري با ايران كانال اصلي را راه‌اندازي كند زيرا مسئولان ايراني اين كانال جديد را لازم مي‌دانند ولي كافي نمي‌دانند.