همدلی سفر آتی «روحانی» به روسیه و نشست او با «پوتین» و «اردوغان» را بررسی می‌کند؛

نَمدی از کلاه «سوچی»
همدلی | گروه سیاسی: «حسن روحانی» رئیس جمهور قرار است روز پنجشنبه (فردا) راهی بندر سوچی در روسیه شود تا با همتایان روس و ترک خود یعنی «ولادیمیر پوتین» و «رجب طیب اردوغان» درباره مسائل سوریه به بحث و تبادل نظر بنشیند.
هرچند پایگاه خبری ریاست جمهوری اعلام کرده دستور کار این سفر گفت‌وگو پیرامون موضوعات و مناقشات پیچیده سوریه است اما بدون تردید موضوعات بسیار دیگری بین سران این سه کشور مورد گفت وگو و تبادل نظر قرار خواهد گرفت.
آنچه در وضعیت کنونی باید مورد توجه دولت و رئیس جمهور قرار گیرد، این است که با توجه به مشکلات پرشمار در حوزه سیاست خارجی، سیاست جمهوری اسلامی ایران ایجاب می‌کند که به دنبال داشتن هم‌پیمانانی استراتژیک باشد تا بتواند مشکلات بزرگ این حوزه که شاخص‌ترین آن رودر رویی با دولت ایالات متحده، برجام و مشکلات منطقه‌ای است را مدیریت کرده و به ثبات و نقطه امن برساند.


شاید روسیه به لحاظ سنتی و تاریخی خوشحال‌ترین کشور در دنیا از تیرگی روابط ایران و آمریکا است، زیرا از این تیرگی، افق‌های روشنی در سیاست، اقتصاد و دست بالا بودن در حوزه دیپلماسی جهانی و منطقه‌ای عاید روس‌ها می‌شود. ضمن اینکه مقام‌های این کشور چندی پیش اعلام کردند که ایران متحد استراتژیک روسیه نیست و روسیه در خصوص موضوع امنیت اسرائیل بسیار حساس است. شاید لازم به ذکر نباشد که روابط روسیه و اسرائیل از زمان پیدایش و جعل این کشور بسیار راهبردی بوده و پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی نیز این روابط پابرجا مانده و حتی مستحکم‌تر شده است.
از سویی روسیه روابط بسیار نزدیکی با سعودی‌ها و اقمار نانوشته‌اش مانند بحرین و امارات متحده عربی دارد و حجم بالای مبادلات تجاری، سیاسی و نظامی با این کشورها، نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک آنان برای روسیه است، اهمیتی بیش از جمهوری اسلامی که گفتار و رفتار روس‌ها بارها آن را ثابت کرده است.
پوتین ثابت کرده که از تغییر لحظه به لحظه پوزیشن‌های سیاسی هیچ ابایی ندارد و تنها و تنها به دنبال منافع اقتصادی ـ سیاسی است و برایش فرقی نمی‌کند که در راستای تحصیل این منافع، که را قربانی کند.
رجب طیب اردوغان نیز بر همان منوال همتای روس خود حرکت می‌کند، یعنی در صورت لزوم با ترامپ فالوده می‌خورد، به اسرائیل می‌تازد، خواستار سرنگونی بشار اسد می‌شود و همچنان به دنبال روشن شدن پرونده جمال خاشقجی است اما همین اردوغان نشان داده چنانچه منافع ملی ترکیه ایجاب کند، با چرخشی 180 درجه‌ای روال سیاست خارجی خود را تغییر می‌دهد.
البته چنین رویه‌ای چندان غیر معمول نیست و کشورها، سیاست خارجی خود را نه برمبنای ایدئولوژی بلکه بر اساس منافع ملی ترسیم می‌کنند و برای همین است که در عرصه دیپلماسی هیچگاه دوستی‌ها و دشمنی‌ها پایدار نیست.
این وضعیت در شرایط کنونی در مورد «بشار اسد» رئیس جمهور سوریه نیز صدق می‌کند چون کشورهایی مانند عربستان سعودی، امارات متحده عربی، بحرین و حتی ترکیه که از شروع جنگ داخلی در سوریه خواستار ترک قدرت و پایین کشیدن اسد از تخت بودند حالا با گذشت آن دوران و ثبات دوباره حکومت اسد، سفارتخانه‌ خود را در سوریه بازگشایی کرده و تلاش می‌کنند تا با از سرگیری روابط با اسد گام‌هایی هم برای بهبود روابط بردارند و دولت سوریه نیز از این اقدام، استقبال کرده است.
روحانی روز پنجشنبه در بندر سوچی روسیه، رو در روی چنین سیاستمدارانی می‌نشیند تا به مصداق ضرب‌المثلی معروف «از این نمد، کلاهی برای خود ببافد». حال پرسش اینجاست که در معامله، مغازله و مکالمه با این کشورها آیا کلاهی از نمد آنان برای جمهوری اسلامی ایران بافته می‌شود؟
از سوی دیگر اتحادیه اروپا نیز پس از خروج آمریکا از برجام و برای حفظ این توافق در حالت بی‌اثری قرار گرفته و در موضوع موشک‌های بالستیک جمهوری اسلامی ایران، مواضعی بسیار نزدیک با آمریکا اتخاذ کرده است. هرچند اروپایی‌ها تلاش می‌کنند تا برجام با سایر حوزه‌هایی که در آن با جمهوری اسلامی اختلاف نظر دارند، تداخل نکند، اما باید پذیرفت که اروپا بدون حمایت آمریکا نمی‌تواند به‌طور تمام قد پشت برجام بایستد چراکه بنگاه‌های بزرگ اقتصادی اروپا از تحریم‌های آمریکا در هراسند و به دلیل خصوصی بودن، نیازی به حرف شنوی از دولت‌های خود ندارند.
روحانی و تصمیم گیرندگان کلان در حوزه سیاست خارجی باید در نظر داشته باشند که برای عبور یا خروج از بحران‌های پیش رو نیاز به متحدانی استراتژیک در منطقه و جهان دارند. متحدانی که بتوان بر اساس عرف دیپلماتیک، عقد پیمان‌نامه‌های مستحکم منطقه‌ای و جهانی در حوزه‌های اقتصادی ـ نظامی، روی آنان حساب کرد.
عرصه سیاسی از سده‌های پیشین و به‌خصوص در قرن حاضر دچار تحولاتی در ظاهر شده اما در باطن همه کشورها به دنبال منافع راهبردی ملی به‌صورت همزمان در حوزه سیاسی، اقتصادی و ... هستند و گربه‌ها در این حوزه هیچکدام برای رضای خدا موش نمی‌گیرند.
روحانی در همین دوره کوتاه باقی مانده از ریاست جمهوری‌اش محکوم است که بتواند برای جمهوری اسلامی ایران متحدانی استراتژیک دست و پا کند. متحدانی با نفوذ که بتوانند از منافع جمهوری اسلامی ایران به شرط حفظ منافع راهبردی خودشان، دفاع کنند تا بهره‌ای دوسویه عاید طرف‌های هم‌پیمان شود. این موضوع در عرصه امروز دیپلماتیک از اهمیتی بسیار بالا برخوردار است و چنانچه دولتی نتواند روند سیاست خارجی خود را بر اساس منافع ملی آن‌ هم با متحدانی قابل اعتنا، قدرتمند و با نفوذ پیش ببرد، هیچ کلاهی از هیچ نمدی نصیبش نخواهد شد و دست آخر سرش بی کلاه خواهد ماند.
رئیس جمهوری پنجشنبه به سوچی می‌رود
ایرنا ـ رئیس جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه (فردا) به دعوت رسمی ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه برای شرکت در نشست روسای جمهور ایران، ترکیه و روسیه به سوچی سفر می‌کند.
حسن روحانی رئیس جمهوری اسلامی ایران روز پنجشنبه 25 بهمن ماه 97 به دعوت رسمی ‹ولادیمیر پوتین› رئیس جمهوری فدراسیون روسیه و با هدف شرکت در نشست سه جانبه روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه، عازم بندر سوچی در روسیه می شود.
معاون ارتباطات و اطلاع‌رسانی دفتر رئیس‌جمهوری ضمن اعلام این خبر، گفت: در نشست یک روزه سوچی روسیه که چهارمین نشست روسای جمهوری ایران، روسیه و ترکیه با محوریت مبارزه مشترک با تروریسم منطقه ای و بازگرداندن آرامش، بازگشت آوارگان و برقراری ثبات سیاسی در سوریه است؛ نتایج مذاکرات موسوم به روند آستانه و آغاز فرآیندهای سیاسی داخلی، تمامیت ارضی، حاکمیت اراده عمومی مردم سوریه و همچنین همکاری در دوران بازسازی این کشور مورد بررسی و تبادل نظر قرار می‌گیرد.
پرویز اسماعیلی افزود: روسای جمهوری سه کشور در نشست سوچی، همچنین ضمن بررسی وضعیت میدانی کنونی، به ارزیابی تحولات سوریه پس از آخرین نشست مشترک خود در تهران می پردازند و گام های آتی را برای تحکیم ثبات و آرامش در این کشور بررسی و تدوین می کنند.
به گفته وی، علاوه بر نشست سه جانبه با موضوع سوریه؛ دکتر حسن روحانی دیدارهای جداگانه و دوجانبه‌ای نیز با همتایان روس و ترک خود خواهد داشت و در آن، آخرین گزارش‌ها از روند اجرای توافقات فیمابین مورد بررسی قرار می‌گیرد.
اسماعیلی افزود: رئیس جمهوری را در این سفر یک هیات بلندپایه سیاسی از جمله برخی وزرای کابینه همراهی می‌کنند.
حسن روحانی، ولادیمیر پوتین و رجب طیب اردوغان برای نخستین بار در آذرماه سال 96 و در شهر سوچی روسیه نشستی مشترک پیرامون سوریه برگزار کردند. نشستی که به سلسله نشست هایی در فروردین ماه 97 در آنکارا، شهریورماه 97 در تهران و در نهایت نشست مشترک پیش رو، انجامیده است.
روسای جمهوری سه کشور پیوسته در نشست های مشترک، بر پایبندی مستحکم و مستمر خود به حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی سوریه و همچنین گفت‌وگوهای سوری - سوری و حاکمیت اراده مردم این کشور بدون دخالت خارجی تاکید کرده اند.
از زمان تشکیل روند آستانه تاکنون، سه کشور نقش موثر و بی بدیلی در مسیر حل و فصل سیاسی یکی از پیچیده‌ترین معضلات منطقه‌ای ایفا کرده‌اند.