روزنامه قانون
1397/11/24
رانت اطلاعاتی، مفسده ای که جرم تلقی نمی‌شود
بیش از ۲۷۰۰ سرفصل جرم انگاری در دستگاه قضایی ایران به ثبت رسیده تا از این منظر، ایران به عنوان یکی از کشورهایی که تعدد جرم در آن بسیار است،در جهان شناخته شود. اما در این میان مهم ترین بخشی که به جرات می‌توان آن را ام الفساد دستگاه‌های اجرایی و نظارتی خواندو اغلب فسادهای کشور از آن سرچشمه می گیرد ، همچنان بدون هیچ سد و نگه‌داشتی، به ویرانگری خود در کشور می‌پردازد، رانت اطلاعاتی است.مفسده های اقتصادی و اجتماعی هر گونه که بخواییم به آن نگاه کنیم، با واسطه یا بدون واسطه، به یک رانت اطلاعاتی مهم می رسیم که با سوء استفاده از آن ، کشور دچار هرج و مرج های متعدد میشود. رانت اطلاعاتی و سوء استفاده از آن یکی از بزرگ ترین جرايم در کشورهای توسعه یافته و در حال پیشرفت است که با شدیدترین برخوردها مواجه می شود. ایران در چهلمین سال از انقلاب خود قرار دارد و به تبع آن دوستان و دشمنان بسیار زیادی هم دارد. در این بین هر روز عمل و عکس العملی در حوزه اقتصاد و بازار دیده میشود که توده های مردم هاج و واج صرفا می‌توانند نظاره گر آن باشند. از پوشک بچه گرفته تا مرغ و تخم مرغ و گوجه‌فرنگی و هندوانه و گوشت از جمله شوک های رایج در بازار کشور است و صد البته گندم هم می‌تواند توان بالقوه ای برای اولین موج از این نا آرامی های فکری و ذهنی را برای سال آینده رقم بزند.
قطعا تاریخ ایران را به دقت خوانده ایم و پستی و بلندی‌های آن را به نظاره نشسته‌ایم. از زمان فتحعلی شاه، کم‌کم ادبیات خاصی در فرهنگ مدیریت کشورمان پدیدار شده و خیانت به مردم ، در برخی از مسئولان به جزیی جدا نشدنی، از فرهنگ توده های مردمان عمارت نشین تبدیل شده که با خیانت به همنوعان خویش، برای چند صباحی به حکومت‌ها و مدیریت‌های محلی و منطقه ای چنگ زده و بعد از آن برای همیشه از اذهان عمومی فراموش شده و به گور سپرده شده اند.
در تاریخ چند صد سال اخیر کشور به تناوب این باند بازی ها را شاهد هستیم و در نهایت آسیب اصلی را مردمی خوردند که همیشه جزو محروم ترین و بی‌بضاعت‌ترین، مردمان هستند. نکته جالب تر این است که در تمام این سال ها تمامی مبارزان و مخالفان حکومت وقت، برای مقابله با آن ، از همین گروه استفاده کردند تابه خواسته های خود برسند. این روزها هم با اتکا به رسانه ، این پروژه‌ها رنگ و بوی جذاب تری هم به خود گرفته و با صیقل کاری وقایع، به تهییج مردم پرداخته میشود!
نکته مهم این بخش است که انقلابات تابعی از این فساد نیست و درواقع ریشه‌های این فساد را باید در کج روی فرهنگ اداری که متاسفانه روز به روز در حال گسترش است ، جست‌وجو کرد. شدت و ضعف آن هم به متغیر های وضع موجود ارتباط پیدا می کند و رانت اطلاعاتی که به سبب آن ایجاد شده، عاملی برای تاراج مردم است.
بی شک یکی از مهم ترین کانال های فساد در کشور، رانت اطلاعاتی است که طی صد ها سال گذشته ، عده ای با در اختیار داشتن آن صدمات جبران‌ناپذیری به بدنه کشور وارد کردند.بی جهت نیست که ۷۵ درصد از پول‌های موجود در بانک ها در اختیار تنها یک درصد از مردم قرار دارد و ۲۵ درصد از بقیه سرمایه در گردش بانک‌ها بین ۹۹ درصد از مردم تقسیم می شود.اصولا ماهیت رانت اطلاعاتی ، سیال بودن آن به سبب رفت و آمد اشخاص در پست های مهم و ثابت بودن آن به سبب ماهیت ساختاری است که بايد این دو بخش مورد تجدید نظر اساسی در بحث قانونگذاری آن قرار گیرد.در صورت برنامه ریزی دقیق و موثر برای مقابله با رانت اطلاعاتی، می توان امیدوار بود که در مدت یک پروسه یک تا سه ساله بخش عمده ای از فساد های به وجود آمده در کشور ، جلوگیری شود و با کمک به بخش تولید و پرداخت یارانه به آن ، به جای یارانه دادن به واردات بی رویه، از مرگ تدریجی جامعه جلوگیری کرد.
