روزنامه آفتاب یزد
1397/11/18
بارقه امید برای پایان جنگ ۴۰ ساله
آفتاب یزد- گروه سیاسی: نشست میان نمایندگانی از افغانستان و گروه طالبان در مسکو به منظور رایزنی و تلاش برای حل و فصل درگیری‌ها، نشستی که طبق وعده در دو روز گذشته انجام پذیرفت تا فعالان سیاسی درون نظام و نمایندگان گروه طالبان دیدگاه‌های خود را درباره صلح و آینده کشور در میان بگذارند.در این میان چهره‌هایی مانند «حامدکرزای» رئیس‌جمهور سابق افغانستان، «گلبدین حکمتیار» رهبر حزب اسلامی افغانستان، «محمد محقق» رهبر حزب وحدت مردم افغانستان، «حنیف اتمر» نامزد انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، «کریم خلیلی» رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان، «یونس قانونی» رهبر حزب افغانستان نوین، «عطامحمد نور» رئیس اجرایی حزب جمعیت اسلامی، «اسماعیل خان» عضو شورای حراست و ثبات افغانستان، «سیدحامدگیلانی» رهبر محاذ ملی افغانستان و چهره‌های بسیاری دیگر از رهبران احزاب و اقوام افغانستانی حضور داشتند،
و از سویی دیگر نمایندگان طالبان.
اما این بار هم خبری از نمایندگان رسمی دولت در این بین نبود. طالبان از هرگونه مذاکره با دولت افغانستان خودداری کرده و پیش از این نیز بر لزوم منحل شدن نیروهای امنیتی و دفاعی کشور تاکید کرده بود.
اما با این حال آن طور که خبرگزاری مهر می‌نویسد، شیر عباس استانکزی نماینده طالبان در نشست جاری مسکو در سخنانی اعلام کرد: طالبان آماده است تا در صورت دریافت دعوتنامه از سوی روسیه در نشست آتی «چارچوب مسکو» شرکت کند. در صورتی که روسیه بخواهد، این گروه آماده است تا در نشست آینده مسکو درباره صلح افغانستان نیز شرکت کند. طالبان در پی انحصار قدرت نیست، اما خواهان تاسیس نظام اسلامی در افغانستان است. افغانستان اشغال شده است و این جنگ بر دولت اسلامی تحمیل شده است.
وی در ادامه اضافه کرد: قانون اساسی کنونی افغانستان یکی از چالش‌‌های پیش روی صلح در افغانستان است؛ زیرا این قانون اساسی ساخته غرب است و لذا اعتباری ندارد.
در همین راستا، هیئت نمایندگی طالبان در نشست جاری مسکو درخواست‌هایی را به شرح زیر از طرف افغانستانی مطرح کرده است که عبارتند از: خارج کردن نام افراد این گروه از فهرست سیاه، آزادی زندانیان طالبان، ایجاد یک رویه مشخص برای صلح، تعدیل قانون اساسی (قانون موجود) قابل قبول نیست، تضمین گفتگوهای صلح، ایجاد نظام اسلامی و بیرون رفتن نیروهای خارجی از افغانستان.
حامد کرزای رئیس جمهوری پیشین افغانستان در نشست مسکو میان نمایندگان کشورش با هیئت طالبان در پایتخت روسیه تاکید کرد: شاهد مذاکرات بسیار خوبی هستیم.
«محمد محقق» رهبر حزب وحدت مردم افغانستان نیز در جریان برگزاری نشست صلح مسکو در سخنانی اعلام کرد: طالبان نسبت به حضور دولت افغانستان در مذاکرات انعطاف بیشتری نشان دهد. این امر برای ادامه روند گفتگوها نیز مهم و تاثیرگذار است. همچنین، آتش بس فوری در سراسر افغانستان باید اعلام شود و این امر نباید به حضور یا عدم حضور دولت در این فرایند بستگی داشته باشد.
اما این نخستین نشست مسکو نیست پیشتر در آبان ماه نیز نشستی با حضور نمایندگان گروه طالبان در مسکو برگزار شده بود. در این نشست نمایندگان شورای عالی صلح افغانستان نیز اشتراک داشتند. البته آن زمان هم دولت گفته بود که این‌ها نمایندگان دولت نیستند. نشست‌های دیگری هم در مسکو با محوریت صلح در افغانستان با حضور کشورهای ایران، چین، پاکستان، تاجیکستان و ازبکستان برگزار شده بود. تحرکات روسیه در قبال افغانستان در حالی صورت می‌گیرد که نشست‌های موازی دیگری از سوی آمریکا با نمایندگان طالبان برگزار شده بود. زلمی خلیلزاد نماینده آمریکا در مذاکرات با طالبان به تازگی پس از پایان چهارمین‌نشست نمایندگان طالبان و نمایندگان آمریکا اعلام کرده با این گروه درباره چارچوب کلی صلح به توافق رسیده‌اند.
خلیلزاد گفته پیش‌نویس این توافق شامل "برنامه‌ای برای خروج نیروهای آمریکا، برقراری آتش بس و طرد گروه‌های بین‌المللی تروریستی در خاک افغانستان است."
از سویی ایران نیز رسما با اظهارات علی شمخانی گفت، با طالبان مدت‌هاست که مذاکره می‌کند.
همه این‌های یعنی دولت‌های قدرتمند و البته همسایه افغانستان طالبان را به رسمیت پذیرفته‌اند و آنچه دراین میان مطرح است این موضوع است که سهم طالبان دراین میان چیست، سهم دولت مرکز افغانستان کجاست و نشست مسکو چه قدر می‌تواند به مذاکرات صلح در افغانستان کمک کند ؟ از سویی مذاکرات جداگانه آمریکا با طالبان تا چه‌اندازه باعث ایجاد رقابت میان این دوکشور در بحث افغانستان میشود ؟و از طرفی در نشستی که دولت در آن نیست می‌توان به پایان خوش در آن امیدوار بود؟
>چرا دولت نبود؟
پیر محمد ملازهی کارشناس مسائل افغانستان درباره اینکه چرا دولت افغانستان در این نشست حضور ندارد به آفتاب یزد گفت:« این موضوع ناشی از موضع سرسختانه طالبان نسبت به دولت افغانستان است که حاضر نیستند با طالبان گفتگو کنند. طالبان مرتب می‌گوید که دولت کنونی وابسته به آمریکاست و از خودش توانی ندارد. اما دیدار گروه‌ها و جریانات سیاسی و قومی که اکنون طالبان با آنها دیدار کرده و این دیدارها باعث امیدواری نیز در این کشور شده است، حائز اهمیت است. واقعیتش این است که بخشی از مشکل آن نگرانی‌هایی است که گروه‌های قومی و مذهبی دارند که در زمان حاکمیت طالبان در جبهه شمال بودند و علیه طالبان می‌جنگیدند و الان هم این نگرانی را دارند که به نوعی اگر طالبان به قدرت برسد این جناح‌ها از خودشان واکنش منفی نشان می‌دهند.»
وی ادامه می‌دهد:«کسانی که در اجلاس مسکو حضور دارند به غیر از حامد کرزای،یا رهبران گروه‌های جهادی هستند یا رهبران گروه‌های سیاسی و حزبی که با طالبان مشکل داشتند. بنابراین دلیل اصلی که طالبان حاضر شده با این گروه‌ها صحبت کند به این موضوع بر می‌گردد که طالبان می‌خواهد اطمینانی به گروه‌های قومی مذهبی سیاسی بدهد که اگر آنها به قدرت برسند مشکلی ایجاد نمی‌شود.»
وی اضافه می‌کند: «من فکر می‌کنم این ابتکاری که روس‌ها به خرج دادند و دولت را در این جلسه دعوت نکردند آن هم به این دلیل که طالبان حاضر به گفتگو با آنها نبود ولی از گروه‌های قومی و مذهبی دعوت کردند و طالبان حاضر به گفتگو با آنها شده است می‌تواند آغازی برای تشویق طالبان برای مذاکره با دولت مرکزی باشد.»
ملازهی ادامه می‌دهد: «مسلم است اگر دولت مرکزی و طالبان با هم مذاکره نکنند مسئله صلح در افغانستان به جایی نخواهد رسید. بنابراین روسیه به دنبال این است که طالبان را قانع کند که با دولت مرکزی نیز وارد مذاکره شود.»
وی در باره موضع دولت مرکزی و این که آیا این دولت به واسطه این دیدار در مسکو ممکن است از تشکیل یک ائتلاف علیه خود به هراس بیفتد؟ گفت: «واقعا اینکه فکر کنیم گروه‌هایی که در مسکو شرکت کردند بخواهند در موضع اتحاد با طالبان قرار بگیرند و علیه دولت مرکزی کار کنند امکان پذیر نیست. بخش مهمی از این افراد و نمایندگان اجلاس مسکو به نوعی از دولت هستند. حامدکرزای زمانی مشاور اشرف غنی بود. آقای یونس قانونی یا «اسماعیل خان» عضو شورای حراست و ثبات افغانستان هم همین طور، این‌ها به هر حال بخشی از حاکمیتند، هرچند مخالفت‌هایی با دولت هم دارند.»
ملازهی البته این نکته را هم اضافه می‌کند که:« اشرف غنی به گونه‌ای عمل کرد که گروه‌های دیگر بخصوص جبهه شمال در موضع مخالف در برابر دولت قرار گرفتند، از این زاویه شاید طالبان هم فکر می‌کند می‌تواند اختلافات دولت مرکزی دردرون خودش بین جناح شمالی و اشرف غنی را تامین کنند. »
این کارشناس مسائل افغانستان گفت:«هرچند اشرف غنی درباره اجلاس مسکو موضع تندی گرفته است و اظهار داشته که هیچ گونه مذاکره‌ای بدون دخالت دولت مرکزی قابل قبول نخواهد بود اما این آخرین موضع دولت مرکزی و طالبان نخواهد بود. به نظر می‌آید در ادامه دو طرف ناچار خواهند بود تا مواضعشان را تعدیل بکنند.»
>سه ابتکار
پیر محمد ملازهی در باره مذاکرات آمریکا و طالبان هم می‌گوید: «آقای خلیل زاد نماینده آمریکا در مذاکره با طالبان نیز چنین موضوعی در برنامه‌اش است که بعد از مذاکرات با طالبان، مذاکراتی با حامیان طالبان یعنی عربستان سعودی و قطر و پاکستان انجام می‌دهد و در مرحله بعدی شرایط را به گونه‌ای فراهم کند که مذاکرات بین دولت مرکزی و طالبان امکان‌پذیر باشد.»
وی ادامه می‌دهد: «دولت مرکزی ارتش و تشکیلات امنیتی مهمی دارد که به هیچ وجه نمی‌توان آن را نادیده گرفت. هرچند مواضع دولت مرکزی و طالبان در حال حاضر از یکدیگر خیلی فاصله دارد ولی باید مذاکراتی که در مسکو صورت گرفته است را نشانه‌های امید برای آینده دانست. مذاکرات بین‌الافغانی عنوانی است که برای این اجلاس می‌توان نام نهاد.»
این کارشناس اظهار کرد:«مرحله بعدی این است که علاوه بر کشورهایی که از طالبان حمایت می‌کنند کشورهای همسایه نیز وارد عمل شوند و بعد از آن در مرحله سوم آمریکایی‌ها نیز کنار بکشند و ابتکار را به سازمان ملل متحد بدهند تا طالبان و دولت مرکزی بتوانند وارد فاز مذاکره شوند.»
ملازهی می‌گوید:«باید یک نوع تضمین بین‌المللی هم پشت قضیه باشد تا جنبه اجرایی پیدا کند.»
او در پاسخ به اینکه آیا نشست آمریکا با طالبان از سویی و نشست‌های مسکو می‌تواند به معنای رقابت شدید این دو در بحث افغانستان و درگیری‌های جدی آتی باشد؟ گفت: ابتکار روسیه و ابتکار آمریکایی‌ها در یک جایی به هم می‌رسد و یک جبهه تشکیل شود. این موضوع نیازمند همکاری در سه موضوع است. همکاری بین کشورهای منطقه، همکاری در داخل افغانستان،بین اقوام و مذاهب و همکاری بین کشورهای صاحب نفوذ در افغانستان.»
پیر محمد ملازهی می‌گوید:« رقابت آمریکا و روسیه در سطح محدودی است. اینگونه نیست که روس‌ها یک خط جداگانه بروند و آمریکایی‌ها جدا.»
>در دسترس نیست اما...
حرف‌های ملازهی در باره عدم تداوم رقابت روسیه و آمریکا بر سر افغانستان از این زاویه نیز قابل بررسی است که اگر رقابت‌ها بین آمریکا و روسیه تشدید شود ؛ در آن صورت علی القاعده روسیه باید به این طرف برود که در کنار طالبان کاری کند تا آمریکا شکست بخورد و سرنوشتی مشابه ویتنام پیدا کند.
اما روس‌ها خود نیز می‌دانند که اگر جنگی مانند آنچه در ویتنام صورت گرفت روی دهد مشکلات بیشتری نصیب آنها خواهد شد. بنابراین اگر رقابتی میان این دو کشور در بحث افغانستان است، رقابت قابل کنترلی خواهد بود.
اینکه تا چه‌اندازه می‌توان به تداوم نشست مسکو و مذاکرات افغانستانی‌ها با طالبان و پایان جنگ در این کشور امیدوار بود، توجه به این نکته مهم است که امروز هم دولت مرکزی و هم طالبان می‌دانند که جدال نظامی را پایانی نیست. واقعیت این است که نه طالبان می‌تواند به طور کامل دولت مرکزی را پس بگیرد و نه دولت در شرایطی است که بتواند طالبان را از بین ببرد. طالبان قدرت گرفته است و بیش از پنجاه درصد خاک این کشور در مراکز روستایی و عشایری در اختیار آن‌هاست، به نظر می‌آید وقتی راه نظامی به بن بست رسیده است هیچ راه حلی جز راه حل سیاسی وجود ندارد.
اما از یاد نبریم درباره افغانستانی صحبت می‌کنیم که ۴۰ سال است در آن جنگ ادامه دارد. در این چهل ساله دولت‌ها و اقوام و گروه‌های مختلفی مورد آزمون قرار گرفته‌اند که هیچ یک توفیق نداشتند. بنابراین معلوم است که در چنین شرایطی امکان دسترسی ساده به صلح وجود ندارد و نیازمند یک پروسه طولانی مدت است. اما اگرچه رسیدن به صلح در افغانستان بسیار سخت خواهد بود، ولی فراموش نکنیم همین که طالبان توانسته مواضع قبلی خودش را نرم کند و دست از انحصارطلبی بردارد می‌تواند برای آینده افغانستان امیدبخش باشد. بارقه امیدی برای پایان جنگ ۴۰ساله با این اوصاف که این منظور خیلی زود به دست نمی‌آید اما غیرقابل دسترس هم نیست.
سایر اخبار این روزنامه
لزوم عدم نگاه جناحی به منافع ملی
خبر آخر
برای آقای رئیس جمهور!
نیاز واحدهای تولیدی چالش نظام بانکی
چند نکته درمورد اظهارات زنگنه
آیا هر دکتری پزشک است؟
حکایت خواب من و کنکاش موسیو پوآروی شورای ملی مصلحت...!
آخر هفته ماکرون رفته
اروپا را نباید بزرگ کرد و نباید نادیده گرفت
مخالفت شدید بانک‌ها با افزایش وام ازدواج
آمریکا توبه کند آنها را می‌پذیریم
۱۰ نکته و چند حاشیه از سخنرانی سالانه ترامپ
چرا مدیریت بحران، بحران‌ها را مدیریت نمی‌کند؟
بارقه امید برای پایان جنگ ۴۰ ساله
دستور رهبری برای اصلاح ساختار بودجه‌ریزی در مدت ۴ ماه آینده
بهتر است فرزند مسئولان به جای آمریکا و انگلیس به کشورهای دیگری بروند
