اردوغان و اسد در مسیر آشتی

رئیس جمهور ترکیه برای نخستین بار به طور رسمی اعلام کرد که آنکارا ارتباطش با دولت سوریه را در سطحی نازل و از طریق دستگاه های اطلاعاتی حفظ کرده و مناسبات بین دو کشور در سطحی پایین برقرار است. هر چند ترکیه تماس با سوریه را تاکنون رسانه ای نکرده بود اما برای نخستین بار رئیس جمهور این کشور گفت: 'اگر دشمنی داشته باشید باید مناسبات خود را حفظ کنید چون ممکن است بعدها به آن نیاز پیدا کنید'. این اظهار نظر اردوغان درحالی مطرح می شود که پیشتر ترکیه علاوه بر حمایت از مخالفان بشار اسد خواستار سرنگونی رئیس جمهور سوریه شده بود. اردوغان از یک طرف بارها به تمامیت ارضی و یکپارچگی سوریه اشاره و مخالفت ترکیه با تجزیه سوریه را اعلام کرده است ، موضوعی که ایران، ترکیه و روسیه بر سر آن هیچ اختلاف نظری ندارند و از طرف دیگر از روز 20 ژانویه 2018(30 دی ماه 1396) با حمله به خاک سوریه با همراهی نیروهای موسوم به ارتش آزاد سوریه، عملیاتی را به نام شاخه زیتون در منطقه عفرین در شمال سوریه با هدف مبارزه با نیروهای کُرد آغاز کرد و پس از چند ماه این منطقه را تحت کنترل خود درآورد و همچنان با استقرار نیروهای خود در مرزهای مشترک با سوریه، در حالت آماده باش به سر می برد. دولت سوریه نیز با اشغالگری خواندن اقدام دولت ترکیه در انجام عملیات نظامی در منطقه عفرین و دیگر مناطق شمال سوریه، حضور نیروهای ترکیه در خاک خود را مغایر با قوانین بین المللی اعلام کرد و خواستار پایان دادن به این حضور غیرقانونی شد. این درحالی است که دیروز ، رئیس‌ جمهور ترکیه در توجیه تماس‌های کشورش با دولت سوریه توضیح داده که سازمان های اطلاعاتی بر پایه منافع‌شان می‌توانند تماس برقرار کنند و سیاست خارجی ترکیه تماس با دولت سوریه را در سطحی نازل ادامه خواهد داد. به نظر می رسد با نزدیک شدن مواضع ایران، روسیه و ترکیه درباره سوریه ، آنکارا از گزینه های همپیمانان خود علیه سوریه دست برداشته ، به ویژه با گذشت هشت سال از بحران در سوریه محور سعودی ، آمریکایی و ترکی در تحقق اهدافش ناتوان ماند و آنکارا اعلام کرد که دیگر به آمریکا درباره جنگ سوریه اعتماد ندارد. مواضع ترکیه در قبال سوریه زمانی تغییر یافت که اردوغان گفت: بشار اسد می تواند در مذاکرات انتقال حکومت در سوریه شرکت کند.این تغییر مواضع یک روز پس از سفر اردوغان به مسکو و دیدار وی با ولادیمیر پوتین رخ داد. ترکیه با پی بردن به خطر توسعه تروریست ها در منطقه، وجود خطر هماهنگی آمریکا با کردهای شمال شرق سوریه و احساس خطر از این منطقه برای خودمختاری کردهای ترکیه و زدودن نقش خود در حمایت از تروریست ها در طول هشت سال گذشته با فرار به جلو، به دنبال یافتن راه حلی در سوریه است.به نظر می رسد ترکیه با وجود داشتن مشکلاتی در داخل به خصوص اقتصادی و رویارویی با محور سعودی در مقابل محور اخوانی، با یک عقبگرد عاقلانه به دنبال حل بحران در سوریه است و مطرح کردن این ایده که 'سیاست ترکیه در شمال سوریه بر مبنای تمامیت ارضی و یکپارچگی سیاسی این کشور استوار بوده و موافق پراکندگی و تجزیه مردم سوریه نیست' نیز در این زمینه باشد.