ایران در بین 70 تا 80 درصد مردم عراق محبوبیت و نفوذ دارد

میرزاده-  آیت ا... «سید مجتبی حسینی» نماینده رهبر معظم انقلاب در کشور عراق چندی قبل مهمان مؤسسه فرهنگی هنری خراسان بود و از بخش های مختلف مؤسسه بازدید کرد. در جریان این بازدید، مدیرعامل مؤسسه خراسان نیز در گزارشی به تشریح عملکرد و فعالیت های مؤسسه پرداخت. در پایان این بازدید، آیت ا... سید مجتبی حسینی  در گفت و گو با خراسان، به تشریح وضعیت کنونی عراق و آینده پیش روی عراق و سوریه پرداخت. او در این گفت و گو درباره شرایط دولت تازه روی کار آمده عراق با بیان این‌که «وضع عراق بد نیست البته مشکلات سیاسی خود را دارد» تاکید کرد: «در دولت جدید عراق، امیدهای بیشتری در مردم ایجاد شده و نخست وزیر جدید، موضع گیری های بهتری داشته است که بخشی از آن هم راجع به  ایران بوده است». با این که بازدید آیت ا... «سید مجتبی حسینی» از موسسه خراسان و گفت و گوی او با روزنامه خراسان مربوط به حدود 2 هفته قبل است اما مواضع اخیر مسئولان عراقی دربرابر موضع ضد ایرانی اخیر دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا، نشان می دهد ؛ همان گونه  که وی پیش بینی می کند، مواضع دولت عراق  صراحت بیشتری علیه آمریکایی ها پیدا کرده است.    آن چه در ادامه می آید، ماحصل این گفت و گوست: *در یک جمع بندی کلی، وضعیت عراق چگونه است؟ -در مجموع، وضع عراق بد نیست. البته مشکلات سیاسی خود را دارد. با دولت جدید، امیدهایی نسبت به گذشته ایجاد شده است. اما همه می دانند که دستگاه های اجرایی ، آلوده است. آن جا میدان برای همه افراد باز است. از افکار لیبرالی و کمونیست گرفته تا اندیشه های خالص شیعه، همه گونه نگاه در آن جا وجود دارد. مثل این جا هم نیست که در انتخابات شورای نگهبان وجود داشته باشد و نامزدها کنترل شوند. یا در گزینش ها مبانی اسلامی رعایت شود ، حتی با این که بر اساس قانون نباید بعثی ها در رأس کار باشند، بعضی از بعثی های  باسابقه در پست های مهم و حساس حضور دارند. *در شبکه های اجتماعی و افکار عمومی، تعابیر مختلفی درباره نقش جمهوری اسلامی در کشور عراق مطرح می شود. مخالفانی که در عراق حضور دارند، از این نقش به دخالت جمهوری اسلامی در عراق تعبیر می کنند. سوال این جاست که ارتباطات ما با طرف عراقی، در چه سطحی قرار دارد؟ آیا جمهوری اسلامی ایران با همه احزاب و گروه هایی که در عراق حضور دارند و تأثیرگذار هستند، ارتباط دارد؟ تأثیرگذاری ایران در عراق با چه راهبردی دنبال می شود؟ می توان از این تأثیرگذاری به دخالت تعبیر کرد یا این که این تعاملات، در راستای قانون اساسی و ساختار سیاسی عراق دنبال می شود؟ -این که برخی از ارتباط بین جمهوری اسلامی ایران و عراق به دخالت تعبیر کنند، امری طبیعی است. چون برخی کشورهای غربی و حتی کشورهای غیرغربی منطقه که به نوعی همکار با غرب هستند، مایل نیستند ایران با عراق مرتبط باشد. ارتباط کاملا قانونی  که برای کشور عراق مفید باشد نیز برای آن ها مضر است. بنابراین سعی می کنند به نوعی دولت و ملت عراق را از ایران دور کنند و بین آن ها فاصله ایجاد کنند. به همین دلیل سعی می کنند از این ارتباط به دخالت تعبیر و ایران را به دخالت در امور داخلی عراق متهم کنند. در این زمینه؛ از تعصبات قومی و مذهبی نیز بهره گیری می کنند. نکته این جاست که بسیاری از رسانه ها نیز در خدمت همین افرادند و به همین دلیل، این گونه صداها موجی را ایجاد می کند. مثلا اگر تعداد افراد کمی علیه ایران راهپیمایی می کنند و شعار می دهند، این موضوع را با وسعت زیاد در رسانه ها مطرح می کنند و آن را نظر همه مردم عراق معرفی می کنند. این کار آن ها،  برخی از ایرانی ها را نیز علیه مردم عراق تحریک می کند و می گویند با همه خدماتی که ایران در عراق انجام داده است، مردم عراق چرا این گونه با ایران برخورد می کنند. اما برداشت بنده این است که فعالیت های جمهوری اسلامی ایران در عراق، برای اکثریت مردم، مثبت بوده است و از آن به دخالت تعبیر نمی کنند. توده مردم عراق، از اقدامات ایران در عراق قدردانی می کنند. سردار «قاسم سلیمانی» به ویژه در مناطقی که درگیر جنگ بوده اند، بسیار محبوب است و مردم، عکس های زیادی از او را در جاهای مختلف شهر و از جمله حسینیه ها و حتی مضیف عشایر نصب می کنند،  و به او افتخار می کنندو در سخنرانی های خود نیز از او به نیکی نام می برند. من در مسافرت هایی که به نقاط مختلف عراق دارم، شاهد این موضوع بوده ام. مثلا حدود دو هفته پیش، به مناطق «کرکوک»، «طوز خورماتو»، «تازه خورماتو» و «بشیر و...» سفر کرده بودم. مناطقی که داعش در آن جنایات بسیاری انجام داده و افراد زیادی در آن به شهادت رسیده اند. مردم آن جا به «حاج قاسم» به شدت افتخار می کردند. حتی شعرا درباره او شعر گفته اند. در نشست با عشایر و دانشگاه، این موضوع مشخص بود. مثلا در دانشگاه کرکوک، مدیرکل دانشگاه استقبال بسیار خوبی از ما داشت. معاون و سخنگوی رئیس دانشگاه، از ایران، مقام معظم رهبری و حاج قاسم، بسیار تجلیل کرد. نشان عالی دانشگاه کرکوک را هم به بنده دادند. عشایر بخش های مختلف هم در تکیه ها و مضیف خود، صحبت های بسیار خوبی داشتند. مردم این مناطق اکثرا ترکمن ها و کاکایی ها هستند که شامل شیعیان و اهل سنت هستند. اما از بنده به عنوان یک روحانی ایرانی فارس، بسیار استقبال کردند. البته بعضی رسانه ها  نیز از این موضوع به دخالت ایران در این منطقه تعبیر کردند. *در برآورد شما، محبوبیت و نفوذ جمهوری اسلامی بین مردم عراق، چقدر است؟ -به نظر من این محبوبیت و نفوذ بین 70 تا 80 درصد مردم عراق گسترش دارد. البته این نفوذ، درجاتی دارد. برخی از افراد، بسیار مخلص هستند و صد در صد به این افتخار می کنند که گوش خود را به ندای مقام معظم رهبری سپرده اند. البته ما به این افراد هم توصیه می کنیم که اگر خود را ولایی می دانند، دیگران را غیر ولایی ندانند و افرادی را که انتقادهایی دارند نفی و طرد نکنند. خیمه ولایت، خیمه ای است که شامل همه است. برخی افراد از آن ها معتدل تر هستند. برخی انتقادهایی دارند. برخی تحت تاثیر  شبهات مخالفان قرار گرفته اند، اما در مجموع مخالف نیستند. البته در بین مردم و خصوصا سیاسیون، افرادی نیز هستند که با ایران مخالف اند. برخی افراد نیز کاملا تحت تأثیر تبلیغات قرار گرفته اند. در برخی مناطق مانند بصره که از مناطق انقلابی عراق است، با توجه به تنوع زیاد دیدگاه های سیاسی و مذهبی، در این منطقه، مشکلاتی به وجود آمده است. *دولت عراق چقدر توانسته است از این ظرفیت گرایش مردم به سمت ایران در زمینه های مختلف اقتصادی و جذب سرمایه استفاده کند؟ -وضعیت اقتصادی، چندان تأثیری در وضعیت عمومی مردم ندارد. البته روابط اقتصادی عراق و ایران، بسیار خوب است و بیشترین مراودات اقتصادی عراق، با ایران است. نوع کالاهایی که ایران دارد، بیشتر مورد نیاز آن هاست. البته در برخی از کالاهای خرد نیز دیگران  پیش افتاده اند و تبلیغ هم می کنند. علت هم این است که بعضی از مسئولان یا نمایندگان مجلس عراق، طرفدار آمریکا هستند. در بین آن ها، افراد لیبرال و طرفدار آمریکا و اسرائیل همچنین کمونیست وجود دارد و وابستگان  به احزاب گرایش پیدا می کنند. این ها، جدا از توده مردم هستند. معمولا  میدان وکف خیابان، با جریانات حزبی متفاوت اند. در عراق چون جریانات حزبی نقش عمده را بازی می کنند ، هر گروه  سعی می کند در مقابل طرف دیگر، ملاحظاتی داشته باشد تا حمایت آن ها را هم داشته باشد. اقلیت و اکثریت در مجلس بسیار مهم است. برخی می خواهند حتی حمایت لائیک ها را هم به همراه داشته باشند. به همین دلیل، حتی در گزینش مسئولان امانت رعایت نمی شود و سیاسی بازی بسیار دخیل است. بنابراین احیانا افراد فاسدی به جایگاه های حساسی دست می یابند در مسائل اقتصادی و تصمیماتی که مجلس در این زمینه می گیرد هم اوضاع همین گونه است. مثلا  هزینه گمرکی نسبت به کالاهای ایرانی به مراتب از هزینه های گمرکی نسبت به برخی کشورهای عربی وحتی غیر عربی بیشتر است . این موضوع باعث می شود که بعضی از تجارت ها با عراق، توجیه اقتصادی نداشته باشد. *آیا اقدامات مناسب و پیگیری ها در این زمینه صورت نمی گیرد؟ -البته درباره این مسائل، پیگیری های زیادی می شود. اما چون یک سر موضوع به استکبار جهانی می رسد، به سختی به نتیجه مطلوب  می رسد. کشور عراق را نباید با ایران مقایسه کرد در ایران نظام همبسته ای وجود  دارد که مقام معظم رهبری در رأس آن است. قوانین و ضوابط درباره همه افراد ملت وحتی مسئولان عالی و نمایندگان مجلس یکسان  است و آن ها بر اساس مبانی اسلام تنظیم شده است، اما در عراق ضوابط به صورت کلی است و تقیدات لازم وبازدارنده در آن کمتر ملاحظه می شود   مثلا کاندیدا توری افراد لائیک یا لیبرال و طرفدار آمریکا یا اسرائیل و کمونیست  هیچ مانعی ندارد  و مردم  می توانند به آن ها رای بدهند و مشکلی به وجود نمی آید. حتی بعثی های معروف هم بر خلاف قانون، به مسئولیت های مهمی رسیده اند. از طرفی کشاکش احزاب و گرایش های مختلف موجب رواج سهم خواهی وتقسیم پست های حکومتی بین احزاب و گرایش ها شده است . بنابراین در این زمینه، صرفا مصالح دو کشور و خواست عمومی مردم مطرح نیست. البته تصور بنده این است که هر  مقدار سطح آگاهی های  عمومی افزایش یابد و مردم بیشتر روشن شوند می توان  به آینده بهتری امیدوار بود  و تأثیر احزاب و گروه ها کمتر خواهد شد. چون مجبور می شوند به خواست عمومی تن بدهند. بنابراین در دولت جدید عراق، امیدهای بیشتری در مردم ایجاد شده است و نخست وزیر جدید، موضع گیری های بهتری داشته که بخشی از آن هم راجع به  ایران بوده است.  از آن جمله  اعلام رسمی ایشان  که ما به محاصره اقتصادی آمریکا درباره ایران التزامی نداریم و مصلحت ما در ارتباط با ایران قابل تقدیر است  . همچنین قبول  نکردن ملاقات با  ترامپ در سفر وی به عراق بارقه امیدی را راجع به آینده بهتر و صیانت از عزت واستقلال عراق در دل ها ایجاد کرد.اما به هر حال ، ایشان هم درفضای سهمیه خواهی  مجبور است احیانا  صلاحیت  را فدای مصلحت کند و سهمیه گروه ها و گرایش ها را در نظر بگیرد. زیرا در عراق، نظام فدرال حاکم است و مردم مجبورند تابع  احزاب باشند و مسئولان  نیز سهمیه احزاب را رعایت کنند و بدون رودربایستی، تا پای آمریکا در عراق باشد ، نمی توان  انتظار آرامش و امنیت مطلوب را داشت و حریت واستقلال کامل ایجاد نخواهد شد. حضور آمریکا مساوی است با فتنه و آشوب و  اختلاف و درگیری های گروهی وحزبی .  *یکی از مشکلات عراق، این است که کارآمدی در دوره های گذشته، مردم را راضی نکرده است. همچنین، فساد جدی موجود در عراق، به گونه ای است که حتی مرجعیت عراق هم اصرار داشت چهره جدیدی روی کار بیاید. -بله. عامه مردم از دولت راضی نبودند و از جمله دلایل آن نیز این است که کار عمده ای انجام نگرفته است. شهرها همچنان خراب است. مسئله برق هنوز حل نشده است. بصره مشکلاتی نظیر آب و برق دارد. به نظر می رسد علت توفیق نیافتن مسئولان عراقی بعد از سقوط صدام این بود که با رفتن صدام  پول های فراوانی سرازیر شد. در حالی که هنوز قانونی وجود نداشت رهبر واحدی در سراسر عراق حاکم نبود ملت عراق تجربه ای در اداره امور نداشتند، گروه‌ها و گرایش های مختلف در دستیابی بر ثروت های انبوه نفتی وغیرنفتی به رقابت پرداختند وشروع به سهم خواهی کردند و  از طرفی نقش های شوم استکبار و عوامل آن دست کاری شد.  اقدامات آمریکا و عربستان هم در کنار این موضوع بود. از سوی دیگر، همه شروع به سهم خواهی کردند. درگیری گرایش های مختلف در این بود که چه کسی بیشتر سهم ببرد. هر کس هم که روی کار می آمد، مجبور بود هزینه های زیادی به این افراد پرداخت کند. بنابراین درآمدهای دولت بین احزاب و گروه ها تقسیم شد و تشکیلات هزینه بر زیادی به وجود آمد که رقیب یکدیگر هستند. در ایران، مقدم داشتن دیگری بر خود مطرح بود و در عراق، رقابت مطرح شد. ضمن این که در عراق، افراد سابقه کار سیاسی و آزادی هم نداشتند. 30 سال اختناق صدامی در این کشور حاکم بود. قبل از آن هم این مردم اطلاعات چندانی نداشتند. بنابراین مشکلاتی به وجود آمد. البته با همه موارد ذکر شده و علاوه بر آن، وجود آمریکا و نیز نبودن قدرت متمرکز، همین میزان رشد و پیشرفت عراق در چنین فضایی، قابل تقدیر است. *شما امیدوارید به این که دولت جدید عراق بتواند مشکلات را حداقل در حوزه توسعه حل کند؟ -این کار زمان می برد و در این زمینه، کارهای زیادی باید انجام بگیرد. من معتقدم موضوع داعش، یکی از رحمت های الهی بود. با این که تعداد زیادی شهید شدند و خرابی های زیادی به بار آمد، ولی مردم به خود آمدند و قدری انسجام ایجاد شد. خیلی از گروه ها متوجه شدند که باید با هم توافق کنند و در غیر این صورت، خطر جدی است. در همین موضوع تعیین دولت جدید، اختلافات زیادی وجود داشت. اما دیدند چاره ای ندارند که به شکلی با هم کنار بیایند و این، موضوعی ارزنده بود. اعتقاد من این است که اگر عامه مردم، روشن و بیدار شوند و تشکیل حشد الشعبی هم به این موضوع کمک کند، وضعیت بهتر می شود. حشد الشعبی اقدام به برگزاری دوره های بصیرت افزایی کرده است که این، بسیار خوب است. احساسات در عراق بسیار بالاست و اگر بصیرت به آن ضمیمه شود، بسیار مفید خواهد بود. به مسئولان مصلح، قدرت می دهد و می توانند با حمایت توده های مردم، کارهای زیادی انجام دهند. در صورتی که اگر مردم در کنار او نباشند، مجبور است به رقیبان خود باج بدهد. *ممکن است این دولت به سمت خلع سلاح حشد الشعبی و انفکاک آن از دولت حرکت کند؟ -تا به حال، این موضوع برعکس بوده و دولت جدید، به شدت طرفدار حشد الشعبی است. موضوعی که در دولت گذشته کمرنگ شده بود، اما الان وضع بهتر شده و بیشتر از آن حمایت می شود. البته مهم این است که حشد الشعبی هم ماهیت مردمی بودن خود را حفظ کند و دولت هم پشتیبان لجستیکی آن باشد، اما پشتیبان فکری آن ها مرجعیت باشد. *جایگاه مرجعیت در میان اقشار جدید و جوان های عراق چگونه است؟ پس از فتوای آیت ا... سیستانی، جوان ها پای کار آمدند و حشد الشعبی شکل گرفت. آیا دورنمای این موضوع در عراق را نیز در بین نسل های جدید عراق به همین صورت می بینید که مرجعیت جایگاه تأثیرگذار خود را داشته باشد؟ -دولت هایی که پس از صدام در عراق روی کار آمدند، مذهبی بودند و روحانیون هم در بین آن ها حضور داشتند، اما عملکرد آن ها باعث شد  متاسفانه بعضی جوان ها به این نتیجه برسند که تجربه اسلام، تجربه ناموفقی بوده است. به همین دلیل تمایل پیدا کردند  به گرایش های لائیک، این دیدگاه ها به ویژه در میان برخی جوانان طرفدار پیدا کرده است  ،  البته جای نگرانی هم دارد. ولی در نهایت، عموم مردم تعصب خاصی راجع به دین و مرجعیت دارند و احساسات دینی بین مردم عراق ، بسیار قوی و بالاست. یعنی روح حماسه دینی بین مردم زیاد است. *شما در گذشته و بخشی از زمان بحرانی سوریه، در این کشور حضور داشتید. به نظر شما وضعیت کنونی در سوریه چگونه است؟ -به نظر من، عامه مردم سوریه در این جنگ زنده شدند. مردم سوریه، مردم بسیار آرامی بودند و گفته می شد که سوریه  سومین یا چهارمین کشور امن دنیاست طبیعت سوری ها نیز این است که انسان هایی خوش اخلاق هستند. دولت سوریه هم نسبت به آمریکا، محافظه کار بود. ولی این تحولات، باعث شد که ملت سوریه علیه آمریکا و استکبار به شدت موضع بگیرند و از این نظر، مردم زنده شده اند. البته در میان آن ها، افرادی هم هستند که از تدین نگرانند و اعتقاد دارند که اگر دین بیاید، جایی برای آن ها باقی نمی ماند. ولی در مجموع، اوضاع نسبت به گذشته خیلی بهتر شده است. امنیت هم که کم کم در شهرها برقرار می شود و شهرها رو به آبادانی است و دشمن هم از ساقط کردن نظام سوریه مأیوس شده است. جنگ در سوریه باعث شد که رعب و وحشت عمومی در این کشور به وجود بیاید. تصور خیلی ها هم بر این بود که کار سوریه طی یک یا دو ماه به پایان برسد. چون به یک باره در کل سوریه رعب و وحشت ایجاد شد، اما به تعبیر مقام معظم رهبری، با مقاومت و توکل بر خدا توانستند به نتیجه برسند. این پیروزی، فقط غلبه بر چند عنصر داعش نبود. این پیروزی اسلام و جبهه مقاومت بر عالم استکبار بود. علیه آمریکا، عربستان سعودی، ترکیه، قطر و همه افرادی که همکاری کردند و دست آن ها به خون مردم بی گناه سوریه آلوده شده است. این یک پیروزی جهانی بود، نه یک پیروزی منطقه ای. *برخی نگران این هستند که در سوریه پس از بحران، اسد از ارتباط با ایران دست بردارد. شما این موضوع را چقدر محتمل می دانید؟ -در شرایطی که اسد قدرت داشت، پیشنهاد وزیر خارجه آمریکا مبنی بر قطع رابطه با ایران را نپذیرفت. همان زمان هم ویزای بین ایران و سوریه را لغو کرد. اسد در شرایط مختلف در کنار ایران بوده است. هر چند که او هم به طور کامل نسبت به جریانات مختلفی که در کنار او هستند، آزاد نیست، اما ایران را رها نمی کند. *به نظر شما از ارتباط بین عتبات مقدس در عراق با آستان قدس رضوی در ایران، چه استفاده هایی می تواند صورت گیرد؟  -انسجام بین مؤسسات فرهنگی و انتقال تجربیات، باعث هم افزایی می شود. به ویژه با توجه به این که عتبات، ماهیت مشترک دارند و پایگاه اهل بیت (ع) هستند و مسلمانان و شیعیان نیز در این موضوع اتفاق نظر دارند، فرصت های خوبی وجود دارد، اما این که چگونه می شود این هماهنگی ها انجام شود، قدری مشکل است. چون شرایط عتبات در ایران و عراق متفاوت است. عتبات در این جا، چه قبل از انقلاب و چه پس از آن، محور آزادی هایی بوده که در عراق، شرایط به این صورت نبوده است. تا زمان حضور صدام، این عتبات گسترشی نیز پیدا نکرد و اهمیتی به آن ها داده نمی شد و پس از او بود که اقدامات زیادی در گسترش و آبادانی آن انجام شد. مسئولان عتبات در عراق کوتاه مدت حضور داشتند و ممکن بود که تجربیات زیادی هم نداشته باشند. اما آستان قدس رضوی، مؤسسه بزرگ اقتصادی و فرهنگی است که وسعت فضای آن، بیش از مجموع وسعت فضای حرمین مکه و مدینه است و سرمایه ها و موقوفات بسیار زیادی دارد . ارتباط و انسجام عتبات، برکت های زیادی به دنبال دارد. ملت ایران هم بسیار مایلند که در عتبات عراق، هزینه کنند.