ولی‌الله شجاع‌پوریان بازنگاه واژه‌های کلیدی سخنان امام (ره)

دهه فجر، نقطه عطفی در تاریخ انقلاب اسلامی به‌شمار می‌آید، حتی مخالفان و منتقدان کنونی جمهوری اسلامی نیز اجماع و تفاهم اکثریت ملت ایران برای تغییر نظام شاهنشاهی و ایجاد حکومتی بر پایه اسلام و مردم را باور دارند و از این‌رو، این ایام شایسته تکریم و پاسداشت است. انقلاب شکوهمند اسلامی ایران در واقع تداوم نهضتی مردمی است که از مشروطه آغاز و اصول و مانیفست آن با سخنرانی تاریخی امام در بهشت‌زهرا در 12بهمن سال57 به‌صورت صریح اعلام شد، بد نیست با مروری بر آن سخنرانی تاریخی، یادآوری در محورها و اهداف آن داشته باشیم. امام(ره) سخنان خود را با تقدیر از پدر و مادرهایی که فرزندان‌شان را در راه انقلاب از دست داده بودند آغاز کرد و بلافاصله پس از آن به سراغ مردم رفت و از نقش ملت در تعیین سرنوشت خود سخن گفت. امام در آن سخنرانی قریب به 70 بار از دو واژه ملت( 52بار) و مردم( 16بار) استفاده کرد. امام در عمده بخش‌های سخنرانی خود به اهمیت و نقش کلیدی مردم در انتخاب حکومت و حاکمان استناد کرد و حکومت قاجار و پهلوی را به دلیل عدم برخورداری از رای و نظر مردم غیرقانونی دانست.
امام حتی نقش مردم را تنها در حد ایجاد حکومت محدود نکرد، بلکه تاکید کرد حتی اگر حکومتی بر پایه خواست مردم در گذشته شکل گرفته باشد، باید در طول زمان هم از پشتوانه اکثریت مردم برخوردار باشد و گذشتگان حق تعیین سرنوشت برای نسل‌های آینده را ندارند.
بعد از تعیین نقش مستقیم مردم در ایجاد و تداوم حکومت و به تبع در انتخاب دولت و مجلس، امام خمینی(ره) به سراغ موضوع مهم اقتصاد رفت و از خرابی و ویرانی اقتصاد پهلوی اعلام نارضایتی کرد و از مردم خواست اقتصاد را از به‌هم‌ریختگی نجات دهند.
محور بعدی سخنان امام موضوع فرهنگ بود. امام خمینی(ره) تاکید داشتند شاه فرهنگ ایران را عقب نگه داشته و نقش دانشگاه‌ها را در جبران عقب‌ماندگی موثر دانست. ایشان با انتقاد از اشاعه فحشا در عرصه‌های فرهنگی جامعه، از نقش موثر سینما، رادیو و تلویزیون سخن گفت.


یکی دیگر از محورهای سخنان امام، انتقاد از غارت نفت ایران توسط آمریکا بود. امام اعتقاد داشت آمریکا علاوه بر تاراج نفت ایران، با دریافت پول هنگفت از ایران به بهانه تامین امنیت، تسلیحات نظامی خود را به ایران می‌فروشد و از این طریق به استحکام پایگاه‌های نظامی خود در منطقه نیز کمک می‌کند. امام در این بخش عدم استقلال شاه را نشانه گرفته بود و وابستگی نفتی و تسلیحاتی به آمریکا را به زیان ملت دانست.
یکی از مهم‌ترین محورهای سخنان امام در انتهای سخنرانی، انتقاد از نبود آزادی در بخش‌های مختلف بود، به صورتی که صراحتاً اعلام کرد:«خون‌های جوان‌های ما برای این جهات ریخته شده، برای این‌که آزادی می‌خواهیم ما. ما پنجاه سال است که در اختناق به‌سر بردیم، نه مطبوعات داشتیم، نه رادیوی صحیح داشتیم، نه تلویزیون صحیح داشتیم، نه خطیب توانست حرف بزند، نه اهل منبر می‌توانستند حرف بزنند، نه امام جماعت می‌توانست آزاد کار خودش را ادامه بدهد، نه هیچ یک از اقشار ملت کارشان را می‌توانستند ادامه بدهند.»
امام در بخش‌های پایانی سخنان خود نیز از ادامه مقاومت تا رفع کامل مظاهر حکومت سلطنتی و استقبال از پیوستن سران ارتش به نهضت مردم و تامین امنیت آنها مطالبی بر زبان آورد و نظامی ناشی از ملت در خدمت ملت را وعده داد.
در چهلمین سال از پیروزی انقلاب، مروری بر سخنرانی معمار کبیر انقلاب در بهشت‌زهرا، می‌تواند یادآور بسیاری از مطالبات و رویاهای یک ملت باشد و تلاش کنیم آرمان‌های امام و مردم را در آن روز تاریخی پیگیری و تحقق بخشیم.