سایه روشن‌های کانال مالی اروپا به ایران

ثبت INSTEX
پس از ماه‌ها انتظار بالاخره سازوکار مالی اروپایی‌ها موسوم به SPV از روز پنجشنبه رسما آغاز به کار کرد. این در حالی بود که اروپایی‌ها بسیار پیش از این باید سازوکار مالی خود را برای دور زدن تحریم‌های آمریکا به نفع ایران به ثبت می‌رساندند، اما مسائل گوناگونی از جمله کم‌کاری و اختلاف اروپایی‌ها در جزئیات این سازوکار موجب شد تا این تاخیر صورت پذیرد. گرچه اروپایی‌ها با اما و اگر‌های فراوان سازوکار خود را به ثبت رساندند، اما به نظر می‌آید برای مشاهده و لمس آثار مثبت این مکانیسم که جزئیات فنی و عملیاتی آن منتشر نشده، باید همچنان صبور باشیم. این بیانیه در کنفرانسی خبری با حضور وزیران خارجه سه کشور اروپایی در بخارست قرائت شد، عنوان سازوکار ویژه مالی یا SPV به ابزار حمایت مبادلات تجاری یا INSTEX تغییر یافته است و در توضیح آن آمده است که این ابزار کانال ویژه‌ای برای تسهیل تجارت مشروع میان عاملان اقتصادی اروپا و ایران است. حال بسیاری معتقدند که با ثبت INSTEX اقتصاد ایران به خصوص ارز تحت ثاثیر قرار گرفته و کاهش چشمگیری خواهد داشت. از طرف دیگر باید دید که این سازوکار چه میزان می‌تواند مطالبات ایران را پاسخ بگوید و چه اندازه تبعات خروج آمریکا از برجام را پاسخ بگوید.
بیانیه 3 کشور اروپایی
آلمان فرانسه و انگلیس با انتشار بیانیه‌ای مشترک از راه اندازی کانال ویژه مالی با ایران خبر دادند. در این بیانیه آمده است: انگلیس فرانسه و آلمان در ادامه تعهد و تلاش‌های خود برای حفظ توافق هسته‌ای که به تصویب شورای امنیت سازمان ملل رسیده است، به طور رسمی اعلام می‌کنند که INSTEX ابزار حمایت از تبادلات تجاری راه اندازی شد. ایسنا نوشت، هایکو ماس، ژان ایو لودریان و جرمی‌هانت وزیران امور خارجه آلمان، فرانسه و انگلیس در ادامه بیانیه مشترک خود آورده‌اند:INSTEX یا همان SPV سازوکاری است که امکان تجارت مشروع اپراتورهای اقتصادی اروپایی با ایران را فراهم می‌سازد. سه کشور اروپایی تاکید می‌کنند که تلاش‌هایشان برای حفظ تمهیدات اقتصادی برجام منوط به اجرای کامل تعهدات مرتبط هسته‌ای ایران ذیل این توافق، شامل همکاری کامل و به موقع با آژانس بین‌المللی انرژی اتمی است. انگلیس، فرانسه و آلمان در بیانیه خود با تاکید بر اینکه INSTEX اولین گام مهم به شمار می‌آید، مراحل فعالیت این سازوکار را این گونه مشخص می‌کنند: سه کشور اروپایی با یکدیگر، از طریق INSTEX به کار روی جزئیات دقیق و عملیاتی برای مشخص کردن روش فعالیت این شرکت ادامه می‌دهند. سه کشور اروپایی همچنین با ایران همکاری می‌کنند تا یک نهاد نظارتی شفاف و مؤثر ایجاد کنند چراکه لازم است INSTEX را عملیاتی کنند. در ادامه این بیانیه آمده است:INSTEX از تجارت مشروع اروپا با ایران حمایت می‌کند و در ابتدا بر بخش‌هایی که برای مردم ایران ضروری‌تر هستند تمرکز دارد، همچون اقلام دارویی، تجهیزات پزشکی و غذا و کشاورزی. هدف INSTEX در بلند مدت این است که برای اپراتورهای اقتصادی کشورهای دیگر که خواهان تجارت با ایران هستند، باز باشد و این سه کشور اروپایی نیز به تلاش خود برای کشف چگونگی دست یافتن به این اهداف ادامه می‌دهند. همچنین در این بیانیه آمده است:INSTEX تحت بالاترین استانداردهای بین‌المللی مطابق با قوانین مقابله با پولشویی، مقابله با تروریسم و تحریم‌های سازمان ملل و اتحادیه اروپا عمل خواهد کرد. در همین راستا، این سه کشور اروپایی از ایران می‌خواهند تا هر چه سریع‌تر تمام عناصر طرح اقدام خود در خصوص گروه اقدام مالی (FATF) را اجرایی کنند. این سه کشور اروپایی علاوه بر این بر تعهد خود برای ادامه گسترش INSTEX به همراه دیگر کشورهای اروپایی مایل به مشارکت، تاکید می‌کنند تا این ابزار در پشتیبانی از تبادلات تجاری با ایران طبق اهداف ذکر شده عملیاتی شود.


واکنش‌های داخلی
وزیر امور خارجه کشورمان به اعلام رسمی‌ سازوکار مالی ویژه اروپا با ایران واکنش نشان داد و گفت که این سازوکار با تاخیر بسیار راه‌اندازی شده است. او در عین حال گفت که ایران آماده تعامل سازنده در شرایط برابر و احترام متقابل با اروپا است.
ادامه صفحه7