سانسور و تخریب سیمین سینمای ایران

آفتاب یزد - گروه فرهنگی: یک سال دیگر هم گذشت و باز هم موسم بهمن از راه رسید و این بار سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر آغاز شد و شامگاه سه‌شنبه نیز مراسم افتتاحیه خود را پشت سر گذاشت. افتتاحیه‌ای که چندان هم بی‌حاشیه نبود و سر و صدای زیادی به پا کرد. این مراسم همچون چند سال گذشته با مراسم بزرگداشت هنرمندانی برگزار شد و هر کدام با احترام فراوان روی سن آمده و طی سخنانی شعف خود را همراه با گلایه‌هایی از مسئولان برگزاری جشنواره به نمایش گذاشتند. تلویزیون نیز به رسم یکی دو سال اخیر مراسم افتتاحیه را پوشش داد و این مراسم به صورت زنده و مستقیم از شبکه نمایش پخش شد.

> سانسور بخشی از بزرگداشت سیمین سینمای ایران
یکی از هنرمندانی که قرار بود در این دوره از جشنواره فیلم فجر از وی تجلیل شود فاطمه معتمدآریا بازیگر پیشکسوت سینما و تلویزیون بود که سابقه ای طولانی در هنر هفتم دارد. شامگاه سه شنبه هنگامی که این بازیگر روی سن آمد تا مراسم بزرگداشتش برگزار شود ناگهان مجری شبکه نمایش بر صفحه تلویزیون ظاهر شد و ارتباط مستقیم مخاطبان با پردیس تئاتر تهران که محل برگزاری این مراسم بود، برای دقایقی قطع شد و اینگونه شد که بخشی از مراسم بزرگداشت سیمین سینما با سانسور مواجه شد و این سانسور موجب شد که بینندگان حتی اظهارات معتمدآریا را هم نشنوند. اما از آنجا که رسانه‌های دیگری جز تلویزیون در جامعه وجود دارد و این رسانه پرطمطراق نمی تواند آنچه را واقعیت است و رخ داده را مخفی کند اظهارات فاطمه معتمدآریا از محاق سانسور بیرون آمد و سخنان این بازیگر روی درگاه خروجی خبرگزاری‌ها قرار گرفت. آنچه در ادامه می خوانید متن کامل سخنان فاطمه معتمدآریا روی صحنه آیین بزرگداشتش است:


«خوشحالم که به عنوان یک زن می‌توانم گوشه‌ای از احساسات انسانی مادرانه و خواهرانه‌ام را با سینما، تنها وسیله‌ای که بلدم، به همه مردم ابراز کنم. باید بگویم خیلی سخت بود که بپذیرم اینجا باشم. نمی‌خواهم بگویم از چیزی دلخورم، چون اینجا جشن است. نمی‌خواهم بگویم جای خیلی از کسانی را که نیستند، خالی می‌کنم؛ مثل بیضایی و دیگر کسانی که سهم زیادی در هنر این مملکت دارند. بزرگ‌ترین خوشحالی امشب، برایم این است که خانواده عزیز سینما اینجا جمع هستند و من سهم کوچکی دارم؛ همکارانی که به دلیل دوستی‌ها و تلاش‌های بی دریغ‌شان به عنوان مهم‌ترین هنر مردمی این دوران به آن چنگ زده‌ایم.
همه انتقادها از همه سو به سینما است، برای اینکه گوهر دست‌نیافتنی است و همه آن را می‌خواهند. هر کسی از هر نقطه‌ای که بتواند، پیکان تیز انتقاداتش را به طرف ما می‌آورد ولی ما یک خانواده دوست‌داشتنی محترم و معتقد به همه ارزش‌ها هستیم. صنعت و هنر سینمای ما تنها چیزی است که بزرگ‌ترین سفیر فرهنگ سرزمین‌مان در همه جای جهان است؛ این است دلیل حملات گسترده به سینمای ایران.
من دلخور نیستم که هرجا که رفتم، در طی این ۴۰ سال، توقف برایم ایجاد کردند، این توقف باعث شده است جهش بزرگ‌تری داشته باشم، برای این‌که بگویم زن ارزش والاتری دارد، برای این‌که بتوانیم متوقفش کنیم. در این مدت، از طرف همه اهالی سینما حمایت شدم، نه کسانی که بر مسندی بودند. از همکارانم در خانه سینما که همه حقوق صنفی سینماگران را نگه می‌دارند، تشکر می‌کنم.»

> واکنش عجیب کیهان
شب افتتاحیه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر به پایان رسید و همه به خانه‌هایشان رفتند اما تو گویی اظهارات سیمین سینمای ایران همچون خاری در گلوی یکی از روزنامه‌های همیشه معترض (بخوانید کیهان) گیر کرد و آنها به این پندار که ممکن است بابت این سخنان شب خوابشان نبرد قلم برداشته و در اعتراضی شرمگنانه فاطمه معتمدآریا را زیر بار الفاظ عجیب خود قرار دادند و به این بازیگر تاختند و او را پیرزن نامیدند.
حالا که پیرزن شده اید نمکدان نشکنید
این روزنامه خطاب به فاطمه معتمدآریا نوشت: «شب گذشته در مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر، یک پیرزن بازیگر که در طول چهل سال گذشته بیشترین مجال را برای حضور در سینمای ایران داشته است، با بی‌انصافی به سیاه‌نمایی درباره شرایط حضور خود در سینما پرداخت و خبر دروغی را درباره یک شاعر به عنوان یک واقعیت، به زبان آورد و منتشر کرد.
کیهان متاسف است که در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی و در جشنی که به ظاهر برای انقلاب است، یک بازیگر چنین سخیف سخن می‌گوید و ظاهر می‌شود.
خطاب به خانم معتمدآریا، این به اصطلاح هنرمند می‌گوییم که؛ اگر انقلاب اسلامی نبود شما و امثال شما مجال حضور در عرصه هنر سالم را پیدا نمی‌کردید. به برکت همین نظام بود که امروز به‌رغم نمک‌نشناسی‌هایتان همچنان می‌تازید و خود را طلبکار هم می‌دانید! همین شما بودید که در دهه ۷۰ در کنار دو همکارتان به شکلی مبتذل به شهدا اهانت کردید و با بزرگواری نظام روبه‌رو شدید. انتظار آن بود حالا که پیرزنی سرد و گرم چشیده هستید، از گذران عمرتان عبرت گرفته و از حداقل بینش و دانش برخوردار باشید. نمکدان نشکنید، منشا نشر دروغ نشوید و عاقلانه زندگی کنید.»

> خوانندگی یک زن و دومین سانسور تلویزیون
یکی دیگر از بخش‌های مراسم افتتاحیه جشنواره فیلم فجر نمایش «سلام چهل سالگی» به کارگردانی محمد رحمانیان بود. در پایان این نمایش مفهومی، یک ترانه با صدای یک زن و همخوانی چند بانوی دیگر خوانده شد و در این زمان صداوسیما صدای مراسم را قطع کرده و موسیقی بی‌کلام پخش کرد. سپس مجری شبکه نمایش روی صحنه ظاهر شد.

> ارشاد تک‌خوانی زنان را تکذیب کرد
اما این پایان ماجرا نبود و روز گذشته و در پی انتشار خبر تک‌خوانی یکی از بانوان گروه نمایش افتتاحیه سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر، روابط‌عمومی جشنواره دراین‌باره توضیح داد. در این توضیح آمده است: «حاضران در سالن، برنامه را با صدای هم‎خوان‌ها شنیده و مشاهده کردند اما ظاهرا خروجی صدای پخش زنده تلویزیونی تنها از طریق یک میکروفن بوده و صدای هم‌خوان‌ها ضعیف شنیده شده است. در مراسم افتتاحیه سی‌وهفتمین جشنواره فیلم فجر که شامگاه سه‌شنبه نهم بهمن در پردیس تئاتر تهران برگزار شد، تئاتری با عنوان «سلام چهل سالگی» اجرا شد. در پایان این نمایش، بازیگران، قطعه‌ای را به صورت گروهی خواندند که در تصاویر پخش شده از تلویزیون، صدای یکی از خوانندگان زن بر دیگر صداها برتری داشت. با پخش فیلمی در فضای مجازی، برخی رسانه‌ها خبر تک‌خوانی زن در این مراسم را منتشر کردند.»

> واکنش وزیر ارشاد
در همین راستا وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی نیز نسبت به خبر تک‌خوانی زنان در افتتاحیه سی و هفتمین جشنواره فیلم فجر واکنش نشان داد. سیدعباس صالحی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در صفحه مجازی خود درباره این اتفاق نوشت: «افتتاحیه جشنواره فیلم فجر برگزار شد. با گرامیداشت برخی هنرمندان و کلیپ تاثیرگذار در منقبت صدیقه اطهر(س) در پایان نمایشنامه‌ای از چهل‌ساله سینما روایت شد و در پایان سرودی با عنوان سلام به چهل‌سالگی جز صدای جمع‌خوانی به من نمی‌رسید. به دوستانم گفته‌ام قانون و شریعت معیار است.»