«ابتکار» از خبر بخشش عمومی و گسترده نظام در چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب گزارش می‌دهد

امیدها به یک بخشش عمومی
معصومه معظمی
عدد 40 نشانه تکامل و پختگی است و این عدد در بسیاری جهات نشان‌دهنده بلوغ و نهایت وجاهت هر امر درحال تحقق است. به همین دلیل به مناسبت 40 سالگی انقلاب، با وجود عفو زندانیان در اعیاد سال‌های مختلف از سوی رهبری، رئیس قوه قضائیه اخیرا اعلام کرده است که به مناسبت چهلمین سالگرد جشن پیروزی انقلاب، قرار است زندانیان از عفو گسترده‌تری نسبت به سال‌های قبل برخوردار شوند که به‌زودی جزئیات این بخشش اعلام می‌شود. این حرکت بدان معنا است که انقلاب به بلوغ سیاسی و اوج پختگی خود رسیده است. موضوعی که می‌تواند منجر به افزایش مشروعیت و کارآمدی بیشتر نظام شود. ولی نکته‌ای که در عبارت «عفو گسترده زندانیان نسبت به سال‌های قبل»‌ در صحبت‌های آیت‌الله صادق آملی لاریجانی، رئیس قوه قضائیه مشهود است، این برداشت استنباط می‌شود که ممکن است این عفو شامل حال زندانیان سیاسی یا همان محکومان امنیتی هم بشود. در این صورت اتفاق مبارکی در حال تحقق است و انقلاب به پختگی و پوست‌اندازی رسیده است.
در راستای اجرای بند 11 اصل 110 قانون‌اساسی هر‌ساله مقام رهبری در چند نوبت به پیشنهاد رئیس‌ قوه قضائیه و طبق تشخیص کمیسیون مرکزی عفو و بخشودگی قوه قضائیه، افرادی که شرایطش را داشته باشند، مشمول عفو و بخشش یا تعدیل مجازات قرار می‌گیرند.


گستردگی عفو جرائم نسبت به سال‌های پیش
در آستانه 40 سالگی انقلاب
در سال جاری رهبری در تاریخ هشتم شهریور به‌ مناسبت اعیاد قربان و غدیرخم، با عفو یا تخفیف و تبدیل مجازات 615 نفر از محکومانِ محاکم عمومی و انقلاب، سازمان قضایی نیروهای مسلح و سازمان تعزیرات حکومتی موافقت کردند. سال گذشته نیز به مناسبت سالروز پیروزی انقلاب، 565 نفر از محکومان مشمول عفو یا تخفیف و تبدیل مجازات شدند. ولی سال جاری رئیس قوه قضائیه در نشست روسای کل دادگستری‌های سراسر کشور و دادستان‌های مراکز استان‌ها در خبری خوش به مناسبت 40 سالگی انقلاب از گستردگی دامنه شمول عفو خبر داد و گفت که افزایش زندانی به نفع کشور نیست. آیت‌الله صادق آملی لاریجانی افزود: «تعداد قابل‌توجهی از زندانیان مورد عفو قرار خواهند گرفت. البته آن استثنا‌هایی که در عفو‌های دیگر وجود دارد برای این عفو جدید نیز مطرح می‌شود، اما تلاش ما این است که با انجام بررسی‌های دقیق، تعداد بیشتری مشمول شرایط شوند.» او همچنین تصریح کرد: «با‌توجه به موافقت رهبر معظم انقلاب با اصل موضوع به زودی جزئیات آن اعلام خواهد شد.»
خاطره خوش روزهای پایانی
ریاست آیت‌الله لاریجانی
در راستای این خبر برخی سیاسیون تحلیل کردند که با‌توجه به استفاده از عبارت «گستردگی بخشش و عفو» از سوی رئیس قوه‌قضائیه، برای این زمان خاص! می‌توان زندانیان سیاسی و امنیتی را مشمول این بخشودگی دانست و این اقدام در واپسین روزهای حضور آیت‌الله آملی لاریجانی در سمت ریاست قوه قضائیه را به فال نیک گرفتند.
طرح عفو عمومی که
فوریت آن رای نیاورد
البته پیش از این در خرداد 97 طرح عفو عمومی از طرف محمدجواد فتحی، عضو حقوق خوانده فراکسیون امید و عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس با بیش از 70 امضا تقدیم هیئت رئیسه مجلس شد ولی برخلاف روال و پیش‌بینی طراحان که باید یک هفته پس از تقدیم شدن به هیئت رئیسه در نوبت رسیدگی صحن قرار می‌گرفت، این پروسه و روال 3 ماه به طول انجامید و نه‌تنها دو‌فوریت آن به تصویب نمایندگان نرسید‌ بلکه یک‌فوریت آن هم رد شد و قرار شد طرح به صورت عادی در دستور کار قرار بگیرد.
توضیحات دادستان تهران
درباره زوایای یک بخشش
ولی نکته قابل توجه اینکه این بار رئیس قوه‌ قضائیه از این عفو گسترده در 22 بهمن سالگرد 40 سالگی انقلاب خبر داده و گفته است موارد استثنا بسیار کاهش یافته‌اند. روز گذشته، عباس جعفری دولت‌آبادی، دادستان تهران در جمع خبرنگاران در توضیح جزئیات عفو گسترده مجرمان که از سوی رئیس قوه قضائیه مطرح شده است، گفت: «هر سال به مناسبت سالگرد پیروزی انقلاب اسلامی عفوهای مناسبتی اعلام می‌شود، اما امسال به خاطر چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب، رئیس قوه قضائیه پیشنهاد عفو گسترده‌تری را داد و استثنائات کمتری برای عفو خواهیم داشت.» او افزود: «البته در حوزه مسائل اخلالگران اقتصادی و فساد و اقدامات امنیتی و تروریستی عفو صورت نمی‌گیرد، اما در جرایم سبک و خرد و کسانی که برای اولین‌بار یا دومین‌بار مرتکب جرم و زندانی شده‌اند عفو صورت خواهد گرفت تا شاهد کاهش جمعیت زندان‌ها باشیم.»
امید به عفو زندانیان سیاسی و امنیتی
نکته قابل توجه در صحبت‌های رئیس قوه ‌قضائیه گستردگی عفو است که سیاسیون از آن تعبیر به بخشودگی زندانیان سیاسی و امنیتی کرده‌اند چرا که به عبارت عفو بزرگ و گسترده اشاره شده است و اهمیت این موضوع در همین بزرگی بخشودگی است. آنها معتقدند در صورتی که عفو زندانیان سیاسی و امنیتی در کارنباشد، این عبارت عفو بزرگ معنا و مفهومی ندارد.
امیدواریم عفو شامل زندانیان سیاسی هم بشود
در این راستا بهروز نعمتی، سخنگوی هیئت رئیسه مجلس طی مصاحبه‌ای اظهار کرد: «درباره آن مصاحبه‌ای که آقای آملی لاریجانی انجام دادند و گفتند که قرار است عفو بزرگی اتفاق بیفتد، برداشت من این است که موضوعات سیاسی هم در این مجموعه وجود دارد. باید دید که چه اتفاقی می‌خواهد بیفتد، به نظر من بزرگ بودن آن، بیشتر این معنا را می‌داد.» نماینده مردم تهران در مجلس درباره ضرورت این امر تصریح کرد: «در مقاطع مختلف تلاش‌های خیلی زیادی شد که این اتفاق بیفتد و به همت مجموعه‌های مختلفی اعم از دوستان مجلسی و خارج از مجلس و دوستان امنیتی این مذاکرات صورت گرفت اما در بعضی جاها یک سری افرادی ورود پیدا کردند که به نظر من شاید کار را مقداری پیچیده کردند.» عضو هیئت رئیسه مجلس همچنین افزود: «به اعتقاد من نظام ما نظامی است که رافتش بالا است در نتیجه امیدواریم شورای عالی امنیت ملی هم نسبت به همین بحث حصر زودتر تصمیم بگیرند.»
عبدالرضا هاشم‌زایی، نماینده مردم تهران در مجلس هم در‌این‌باره به «ابتکار» گفت: «هنوز نمی‌دانم پشت پرده این صحبت‌ها چه بوده است، ولی معتقدم اگر از عفو بزرگ صحبت شده است در واقع طبیعی است که این عفو شامل حال زندانیان سیاسی یا امنیتی بشود وگرنه زندانیان غیرسیاسی عفوشان خیلی مهم نیست. هرچند که موافق عفو آنها هم هستم. ولی از اهمیت پایین‌‌تری نسبت به زندانیان سیاسی برخوردار است.» این عضو فراکسیون امید مجلس خاطرنشان کرد: «کسانی که حق‌الناسی به گردنشان نیست باید شامل این عفو عمومی و گسترده قرار بگیرند. این نکته مهمی است که در آستانه چهلمین سالگرد پیروزی انقلاب زندان‌ها را خالی کنیم و حتی معتادان به مواد مخدر و سایرین را شامل این عفو قرار دهیم.»
محمد کاظمی، نماینده اصلاح‌طلب عضو کمیسیون حقوقی و قضایی مجلس هم در‌این‌باره به «ابتکار» گفت: «درباره این گروه زندانیان برخی آقایان عبارت زندانی سیاسی را به کار نمی‌برد و به این افراد زندانی امنیتی گفته می‌شود. ولی در کل امیدواریم این عفو موسوم به عفو بزرگ عمومی، شامل حال زندانیان محکوم به موضوعات سیاسی و امنیتی هم بشود.»
نماینده مردم ملایر در مجلس دهم همچنین تاکید کرد:‌ «مزه و اهمیت این عفو عمومی به عفو و بخشش زندانیان سیاسی و امنیتی کشور است.» کاظمی افزود: «به نظرم شرایط کشور به شدت ایجاب می‌کند، کسانی را که به عنوان اعتراض اجتماعی با انگیزه منافع ملی حرکت‌هایی داشته‌اند را مشمول عفو و رافت اسلامی قرار دهیم و آزاد شوند.»
بخششی که باعث نشاط اجتماعی می‌شود
هاشم‌زایی هم درصورتی که این عفو بزرگ و گسترده شامل حال زندانیان امنیتی و سیاسی هم بشود را مسئله قابل توجهی دانست که می‌تواند در جامعه نشاط ایجاد کند و مردم را نسبت به نظام دلگرم کند.
این عضو کمیسیون شوراها و امور داخلی کشور در مجلس همچنین به «ابتکار» گفت:‌ «اگر بخواهیم نام این بخشودگی را در آستانه 40 سالگی انقلاب، عفو بزرگ بدانیم، باید علاوه بر عفو زندانیان سیاسی و امنیتی، ایرانیان و هموطنان بین 4 تا 5 میلیون نفری که خارج از کشور هستند و ممکن است به هر دلیلی شرایط زندگی را برای خودشان مناسب ندیده و از ایران رفته‌اند را مشمول این عفو قرار دهیم.»
او افزود: «ممکن است بسیاری از آنها تمایل به بازگشت به کشور و حتی سرمایه‌گذاری اقتصادی داشته باشند‌ بنابراین باید این عفو بزرگ شامل حال آنها هم بشود تا در‌صورت بازگشت کسی متعرض آنها نشود.»
در راستای اینکه آیا از صحبت‌های رئیس قوه قضائیه می‌شود استنباط کرد که زندانیان سیاسی و امنیتی هم شامل این عفو قرار بگیرند، هاشم‌زایی و کاظمی معتقدند می‌توان چنین استنباطی داشت.
کاظمی، نماینده مردم ملایر در خانه ملت به «ابتکار» گفت: «به نظرم مدنظر رئیس قوه قضائیه هم این باشد که این گروه از زندانیان هم مشمول عفو و بخشش رهبر معظم انقلاب قرار بگیرند. »
هاشم‌زایی هم با اشاره به ضرورت این اتفاق که منجر به گشایش فضای سیاسی می‌شود به «ابتکار» گفت: «درباره ضرورت این امر باید تاکید کنم که این اقدام از ضرورت زیادی برخوردار است و بالاخره اینکه در شرایط بحران اقتصادی هستیم و مورد تحریم قرار گرفته‌ایم، کسی نمی‌تواند منکر شود که در انتقال پول و کالا با مشکلات و محدودیت‌هایی مواجه هستیم بنابراین شرایط ایجاب می‌کند در داخل کشور به سمت وحدت ملی پیش برویم.»
سایر اخبار این روزنامه