روزنامه جمهوری اسلامی

ستاره‌ای برای اقتدار بیشتر ایران در صنعت نفت جهان

مجید پروکار
پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس به عنوان نخستین پالایشگاه طراحی شده براساس خوراک میعانات گازی با ظرفیت 360 هزار بشکه در روز شامل واحدهای تقطیر، تصفیه گاز مایع، تبدیل کاتالیستی، تصفیه نفتا، ایزومریزاسیون، تصفیه نفت سفید و نفت گاز با هدف تولید بنزین، گازوییل، گاز مایع و سوخت جت در کنار پالایشگاه فعلی بندرعباس درحال تکمیل است. خوراک مورد نیاز این پالایشگاه از طریق یک خط لوله به طول بیش از 485 کیلومتر از پالایشگاه‌های گاز پارس جنوبی تامین خواهد شد.
با بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس روزانه 35 میلیون لیتر بنزین (عدد اکتان 95) و 14 میلیون لیتر گازوییل به ظرفیت تولید فرآورده‌های نفتی کشور اضافه می‌شود. تولید روزانه 4 میلیون لیتر گاز مایع، 3 میلیون لیتر سوخت جت و 130 تن گوگرد از دیگر محصولات تولیدی این واحد پالایشی هستند. ظرفیت ذخیره‌سازی فرآورده‌های نفتی این پالایشگاه در حدود 11 میلیون بشکه می‌باشد.
ساخت این پالایشگاه با 700 هکتار مساحت از سال 1385 آغاز شده‌است و در صورت تامین به موقع منابع مالی تا پایان سال 1397 به بهره‌برداری می‌رسد.


با بهره‌برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ایران از نظر تولید بنزین و گازوییل خودکفا می‌شود. میانگین روزانه مصرف بنزین کشور در حدود110 میلیون لیتر و گازوییل در حدود 102 میلیون لیتر می‌باشد. تولید روزانه بنزین در پالایشگاه‌های ایران هم‌اکنون 43 میلیون لیتر و گازوییل بیش از 91 میلیون لیتر است که با بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، تولید روزانه بنزین به 78 میلیون لیتر و تولید روزانه گازوییل به 105 میلیون لیتر در روز می‌رسد.
ارزش افزوده پالایشگاه‌های میعانات گازی بیشتر از پالایشگاه‌های نفتی است و ازسوی دیگر، تولید بیش از 75 درصد بنزین و نفت گاز از خوراک پالایشگاه میعانات گازی از جمله توجیه‌های اقتصادی برای انجام طرح است.
در دورانی که کشور با تحریم‌های نفتی ازسوی آمریکا مواجه شده است بهره‌برداری از فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس که در آن تولید بنزین کشور به 45 میلیون لیتر می‌رسد می‌تواند ایران را از لحاظ واردات بنزین بی‌نیاز کند و در آینده نیز یکی از صادرکنندگان این محصول استراتژیک باشد.
بیژن زنگنه، وزیر نفت درباره این پالایشگاه می‌گوید: ستاره خلیج‌فارس ابتدا کلاف پیچیده‌ای بود که باز کردن گره‌های آن صبر و حوصله زیادی می‌خواست و خوشبختانه همکاران ما در شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی و قرارگاه خاتم‌الانبیا (ص) و شرکت مهندسی و ساختمان صنایع نفت (اویک) و شرکت راه‌اندازی و بهره‌برداری صنایع نفت (اویکو) برای موفقیت این طرح تلاش و همکاری بی‌وقفه‌ای داشتند.
وی تاکید می‌کند: در گذشته کشورهای خارجی با تحریم روی کمبود بنزین فشار می‌آوردند، درحالی که با بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در تولید بنزین به ثبات رسیده‌ایم و از بابت تحریم‌ها نگرانی نداریم.
معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران نیز در نشست خبری اخیر خود، راه‌اندازی فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس گفت: در سال 96 به صورت میانگین 67,8 میلیون لیتر بنزین در کشور تولید شده است که این میزان تا دی ماه امسال، به روزانه 87.9 میلیون لیتر رسیده است.
وی میانگین تولید روزانه بنزین کشور تا 18 دی ماه امسال را بدون احتساب تولیدات فاز سوم ستاره خلیج فارس، 88 میلیون لیتر در روز اعلام کرد و افزود: این در شرایطی است که در دو ماه نخست سال 97 تولیدات فاز دوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس هنوز به تولید بنزین کشور افزوده نشده بود و از طرفی بیشترین حجم تعمیرات و نگهداری در پالایشگاه‌های کشور در سال 97 انجام شد که شامل پالایشگاه‌های امام خمینی(ره) شازند، اراک، اصفهان و آبادان بود.
صادق‌آبادی ظرفیت تولید بنزین کشور در سال 97 بدون احتساب تولید فاز سوم ستاره خلیج فارس را 95 تا 97 میلیون لیتر اعلام کرد و افزود: در تابستان سال گذشته که اوج مصرف بنزین کشور در سال‌های اخیر بود، همکاران ما در تمامی زیرمجموعه‌ها تلاش زیادی برای تامین سوخت کردند.
وی میانگین تولید بنزین پایه کشور در دی‌ماه سال 97 را بدون احتساب تولیدات فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس 95,95 میلیون لیتر اعلام کرد و گفت: این درحالی است که میانگین تولید روزانه بنزین کشور در سال 96، 67,3 میلیون لیتر بود.
معاون وزیر نفت در امور پالایش درباره وضعیت تولید فرآورده نفت‌گاز در پالایشگاه‌های کشور گفت: تولید نفت‌گاز کشور در سال 96، به طور میانگین روزانه 94 میلیون لیتر بوده است که از این میان 21 میلیون لیتر مربوط به تولید نفت‌گاز یورو بوده است.
علیرضا صادق‌آبادی افزود: به صورت میانگین در سال 1397، به صورت میانگین روزانه 100 میلیون لیتر نفت‌گاز در کشور تولید شده است که از این میان 28 میلیون لیتر مربوط به تولید نفت‌گاز یورو بوده است.
وی با تاکید بر این که میانگین تولید روزانه نفت‌گاز یوروی کشور به 40 میلیون لیتر در روز رسیده است، گفت: این در شرایطی است که به صورت میانگین در آذر ماه سال 97 روزانه 34 میلیون لیتر نفت‌گاز یورو در کشور تولید شده است.
صادق‌آبادی بیشترین افزایش تولید نفت گاز در کشور را مربوط به افزایش 3 میلیون لیتری تولید پالایشگاه تبریز در سال 97 و افزایش 14 تا 16 میلیون لیتری تولید نفت‌گاز پالایشگاه بندرعباس از دو ماه گذشته عنوان کرد.
وی ظرفیت تولید نفت‌گاز یوروی کشور در سال 96 را 23 میلیون لیتر در روز اعلام کرد و افزود: از این میزان 7 میلیون لیتر در پالایشگاه تهران، 2,5 میلیون لیتر در پالایشگاه لاوان، 2.5 میلیون لیتر در پالایشگاه اصفهان و 11 میلیون لیتر در پالایشگاه امام خمینی‌ (ه) شازند تولید شده است.
معاون وزیر نفت تمرکز و اولویت شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی در سال آینده، استفاده از ظرفیت مازاد فرآورده‌های نفتی تولیدی در بخش صادرات و عرضه در بورس انرژی دانست.
علیرضا صادق‌آبادی مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی گفت: مسیر خودکفایی بنزین از پالایشگاه‌سازی نمی‌گذرد، بلکه بهینه‌سازی در مصرف سوخت، متنوع‌سازی سبد سوخت کشور و دیگر راه‌های مدیریت مصرف انرژی باید مدنظر قرار بگیرد، زیرا با همین رشد 7 درصدی سالانه در مصرف بنزین کشور، در صورت عدم مدیریت صحیح مصرف تا سال 1412 فاصله تولید و مصرف بنزین در کشور به روزانه 195 میلیون لیتر خواهد رسید.
استفاده از بیش از 70 درصد تجهیزات از صنایع داخلی کشور، اختصاص بیشترین سهم از ساخت داخل در میان پروژه‌های نفتی، اجرای نزدیک به 100 درصد پروژه ازسوی نیروهای داخلی، دخیل بودن بیش از 17 هزار نیروی جوان در اوج کار، بومی‌سازی سیستم تصفیه آب دریا، ساخت کاتالیست‌های واحد ایزومریزاسیون و سی‌سی‌آر ازسوی یک شرکت داخلی، بومی‌سازی سامانه کنترل هیتر کوره‌های پالایشگاه ازسوی نیروهای داخلی و داخلی بودن 95 درصد راه‌اندازی‌های این طرح که همه و همه می‌تواند تاییدکننده مهر ایرانی‌ترین پالایشگاه کشور بر پیشانی ستاره باشد.
عنوان بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا و نخستین در خاورمیانه به پالایشگاه ستاره خلیج فارس ایران تعلق دارد که افتخاری بزرگ است. صادق‌آبادی معتقد است، سایر کشورها هیچ وقت فرصت ساخت چنین پالایشگاهی را نخواهند داشت، زیرا به منابع میعانات گازی دسترسی ندارند. میعانات گازی استحصال شده از فرآیند تصفیه گاز در عسلویه یا باید به فروش می‌رسید یا در طبیعت رها می‌شد که یک فاجعه زیست محیطی به همراه داشت، یا به تعطیلی فازهای پارس جنوبی منجر می‌شد و اینچنین بود که ایده ساخت بزرگ‌ترین پالایشگاه میعانات گازی دنیا با توجه به مزایای خوراک میعانات گازی از جمله پایین بودن گوگرد آن نسبت به نفت و تبدیل 70 درصد هر بشکه به فرآورده با کیفیت بنزین است.
فرآورده‌های تولیدی در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به لحاظ زیست محیطی در مقایسه با دیگر پالایشگاه‌های کشور از کیفیت مطلوب‌تری برخوردارند و به تایید رئیس سازمان ملی استاندارد، مقدار مواد آروماتیک آن از جمله بنزن در شرایط بسیار مطلوبی قرار دارد.
عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست نیز معتقد است: پالایشگاه ستاره خلیج فارس دارای فناوری پاک و کمک‌کننده به رفع آلودگی محیط‌زیست بوده و محصولات تولیدی آن از جمله بنزین با اکتان بالای 91 و بنزن زیر یک درصد آن، دارای بیشترین سازگاری با محیط‌زیست است. در حقیقت می‌توان گفت به تولید رسیدن محصولات باارزش در ستاره می‌تواند ترغیب و تشویق‌کننده صنعت خودروسازی برای وارد کردن خودروهایی با موتورهای با کیفیت بهتر در بازار باشد.
عملیات ساخت، تسطیح و خاکبرداری این فاز به صورت رسمی از شهریور ماه سال 97 آغاز شد و طبق برنامه‌ریزی‌ها قرار است در کمتر از دو سال آینده با استفاده از تجارب گذشته و بدون نیاز به تامین‌کننده‌های خارجی ساخته شود. به گفته صادق‌آبادی، مدیرعامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران بیش از 90 درصد تجهیزات این فاز از پالایشگاه ایرانی خواهد بود و با راه‌اندازی آن ظرفیت دریافت خوراک پالایشگاه به مرز 500 هزار بشکه میعانات گازی در روز خواهد رسید
به لحاظ نیروی انسانی، پالایشگاه ستاره خلیج فارس را می‌توان جوان‌ترین پالایشگاه کشور دانست که در آن بیش از 10 هزار نیروی متخصص جوان، تجربه‌هایی گرانقدر اندوختند. میانگین سنی کارکنانی که این پروژه بزرگ را ساختند و به تولید رساندند، حدود 33 سال است و جوانگرایی هم در عرصه نیروهای میدانی و هم در حوزه مدیریت به چشم می‌خورد. خوشبختانه در این طرح ترکیب تجربه‌گرایی و جوان‌گرایی بسیار موثر بوده و با انجام اقدام‌های اجرایی ازسوی نیروهای جوان و پرانرژی و اتاق فکر ازسوی افراد با تجربه، نتایج شگرفی از جمله بومی‌سازی دانش فنی ساخت پالایشگاه میعانات گازی و بهره‌گیری از صنایع داخلی حاصل شد.
محمدعلی دادور، مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس یکی از دستاوردهای احداث پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس را محرومیت‌زدایی از مناطق مختلف کشور به ویژه جنوب ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی پالایشگاه در جنوب‌غربی شهر بندرعباس عنوان می‌کند و می‌گوید: پالایشگاه ستاره با ایجاد زنجیره‌ای از تولید و اشتغال در صنایع پالایشی و دیگر صنایع جانبی وابسته، سهم خود را در محرومیت‌زدایی از این منطقه ایفا می‌کند.
محمدعلی دادور، مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس معتقد است: موقعیت مکانی این پالایشگاه و تولید محصولات با ارزش افزوده بالای آن، شرایطی را ایجاد کرده است که محصولات این پالایشگاه متقاضی زیادی در داخل و خارج از کشور داشته باشد و در صورتی که بتوانیم نقشه راه منسجم و درستی را ترسیم و پیاده کنیم، می‌توانیم در بازاریابی محصولات موفق باشیم. موقعیت مکانی این پالایشگاه موجب شده است هزینه حمل‌ونقل که یکی از مسائل تاثیرگذار بر قیمت تمام شده محصول است، حذف شود و کشورهای منطقه از جمله عراق، افغانستان و... متمایل به خرید این محصولات باشند و با افزایش تولید بنزین در این پالایشگاه، کشورمان می‌تواند بر قیمت بنزین در منطقه تاثیرگذار باشد و از این حیث پالایشگاه ستاره خلیج فارس برگی برنده در صنعت نفت کشور محسوب می‌شود که قدرت دیپلماسی انرژی کشور را به نحو قابل ملاحظه‌ای افزایش خواهد داد.
دومین آبگیر بزرگ ایران در پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس احداث شده است؛ با دانش فنی و توان متخصصان داخلی امروز تامین آب پالایشگاه از طریق دریا صورت می‌پذیرد و آبگیری از دریا به مساحت سه هکتار و به ظرفیت 200 هزار متر مکعب در ساعت از طریق دو خط لوله 88 اینچی به طول 6 کیلومتر انجام می‌شود. خودکفایی در تامین برق مورد نیاز به وسیله‌ هفت دستگاه توربین گازی و دو دستگاه توربین بخار و برق پشتیبان از طریق برق سراسری با دیماند 25 مگاوات ساعت نیز یکی دیگر از رکوردهای پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس به شمار می‌رود. افتتاح دو فاز پالایشگاه ستاره خلیج فارس در بازه زمانی کمتر از 14 ماه با توانمندی نیروهای کارآزموده‌ داخلی، راه‌اندازی و بهره‌برداری از فاز سوم پالایشگاه در مدت هفت ماه با تولید روزانه 45 میلیون لیتر بنزین و 15 میلیون لیتر نفت‌گاز باکیفیت و روزانه 1000 تا 1200 تن گاز مایع از دیگر برتری‌های این طرح عظیم ملی است. در فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس همچنین بزرگ‌ترین راکتور واحد تصفیه هیدروژنی نفتای (NHT) خاورمیانه به وزن 750 تن با ثبت رکوردی جدید، 21 ساعته بارگذاری شده است.
اجرا و راه‌اندازی کمپرسور زیمنس 5251 به عنوان قلب تپنده واحد بنزین‌سازی با کنار گذاشتن وندور مربوطه از پروژه، نوشتن logic کوره‌ها و کمپرسورها ازسوی گروه کنترل پالایشگاه بدون وندور خارجی، نصب تابلوهای کنترل در ساختمان SRR با توجه به حجم بالای کانکشن کابل‌ها به تابلوهای کنترل، پایپینگ پروژه شامل ساخت و نصب اسپول‌ها، هایدروتست، فلاشینگ و... در مدت پنج ماه (استاندارد جهانی 30 ماه است)، لودینگ کاتالیست راکتورها در کوتاه‌ترین زمان ممکن و... از شاهکارهای ثبت شده در اجرای این پروژه بوده است.
در این برهه زمانی که کشور بعد از خروج آمریکا از برجام و تحریم‌های ناجوانمردانه این کشور علیه ایران خصوصا در بخش انرژی مواجه شده است، با بهره‌برداری کامل از پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، افزون بر اینکه ایران از نظر تامین بنزین مورد نیاز کشور خودکفا می‌شود، بلکه به صادرکننده بنزین نیز تبدیل خواهد شد.
با ساخت فاز چهار پالایشگاه ستاره خلیج فارس ظرفیت مازاد تولید میعانات گازی پارس جنوبی هم به میزان 120 هزار بشکه در روز کم می‌شود که این موضوع علاوه بر افزایش قدرت چانه‌زنی شرکت ملی نفت ایران برای فروش این محصول گازی منجر به کاهش بیشتر ریسک تولید زمستانی پالایشگاه‌های گاز پارس جنوبی خواهد شد.
به عبارت دیگر با آغاز برنامه‌ریزی برای ساخت فاز چهارم توسعه پالایشگاه ستاره خلیج فارس در کنار ساخت بزرگترین پالایشگاه میعانات گازی جهان با ظرفیت نزدیک به 500 هزار بشکه در روز، گام محکمی برای شکست تحریم‌های یک جانبه آمریکا در فروش نفت و میعانات گازی برداشته می‌شود و عملا تحریم فروش میعانات گازی ایران را با یک شکست بزرگ روبرو خواهد کرد.
البته باید این نکته را نیز در نظر گرفت که با اصلاح الگوی مصرف و درست استفاده کردن از منابع انرژی هم کشور را از واردات بی‌نیاز کرده و هم می‌توانیم برای آینده گان ذخیره قابل قبولی داشته باشیم.
*در دورانی که کشور با تحریم‌های نفتی ازسوی آمریکا مواجه شده است بهره‌برداری از فاز سوم پالایشگاه ستاره خلیج فارس که در آن تولید بنزین کشور به 45 میلیون لیتر می‌رسد می‌تواند ایران را از لحاظ واردات بنزین بی‌نیاز کند و در آینده نیز یکی از صادرکنندگان این محصول استراتژیک باشد
*پالایشگاه میعانات گازی ستاره خلیج فارس به عنوان نخستین پالایشگاه طراحی شده براساس خوراک میعانات گازی با ظرفیت 360 هزار بشکه در روز شامل واحدهای تقطیر، تصفیه گاز مایع، تبدیل کاتالیستی، تصفیه نفتا، ایزومریزاسیون، تصفیه نفت سفید و نفت گاز با هدف تولید بنزین، گازوییل، گاز مایع و سوخت جت در کنار پالایشگاه فعلی بندرعباس درحال تکمیل است. خوراک مورد نیاز این پالایشگاه از طریق یک خط لوله به طول بیش از 485 کیلومتر از پالایشگاه‌های گاز پارس جنوبی تامین خواهد شد
لینک منبع خبر
سایر اخبار این روزنامه
رئیس کل بانک مرکزی: ژاپن واردات نفت از ایران را آغاز کرد کارمندان آمریکایی در صف غذای رایگان یک آواره سوری کرباسچی: تعهد دادم، آزاد شدم رئیس جمهور در دیدار وزیر، معاونین و مدیران وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات: افراط و تفریط در مورد فضای مجازی آن را به تهدید تبدیل می کند سخنگوی وزارت امور خارجه خبر احضار کاردار ایران در آلمان را تایید نکرد کشته‌ شدن 126 نیروی امنیتی افغانستان در حمله طالبان خودمحوری خودروسازان و حمایت های مسئولان در جلسه هیات دولت به ریاست دکتر روحانی؛ گزارش لایحه الحاق ایران به کنوانسیون جرایم سازمان یافته فرا ملی بررسی شد ستاره‌ای برای اقتدار بیشتر ایران در صنعت نفت جهان معاون وزیر امور خارجه لهستان در دیدار با عراقچی: نشست ورشو علیه هیچ کشوری از جمله ایران نیست کری: ترامپ، آمریکا را منزوی کرده است طرح یک کودتا در ونزوئلا شکست خورد آغاز بهره‌برداری از طرح گازرسانی به جنوب استان کرمان با حضور دکتر جهانگیری