ارزیابی «همدلی» از دلایل تشدید بحران در یکی از پرحاشیه‌ترین صنایع کشور صنعت خودرو در باتلاق سوءمدیریت‌ها

همدلی| گروه اقتصادی- در حالی‌که 350 هزار میلیارد تومان دارایی در صنعت خودرو بلاتکلیف مانده است، آگاهان اقتصادی می‌گویند خودروسازی ایران مرز بحران را هم رد کرده است. وضعیت در این بخش بزرگ اقتصادی به گونه‌ای پیش می‌رود که هر آماری از نگاه تحلیل‌گران می‌تواند آتشی زیر خاکستر تلقی شود. انحصار در صنعت خودرو سال‌‌هاست مورد انتقاد مردم و برخی دست‌اندرکاران اقتصادی قرار گرفته است، اما طی ادوار گذشته تاکنون بی کیفیتی محصولات ایران خودرو و سایپا تکانه‌های شدیدی را در اقتصاد ایران به وجود آورد که دود آن در چشم مردم و مصرف‌کنندگان گروههای آسیب‌پذیر جامعه رفت. اولین نشانه‌های بحران صنعت خودروسازی زمانی آغاز شد که قیمت پراید از هشت میلیون و 500 هزار به 20 میلیون تومان رسید. این اتفاق اوایل سال 92 رخ داد، زمانی که چند ماه از اولین بحران ارزی در اقتصاد گذشت و قیمت دلار یکباره به سه هزارو 800 تومان رسید. افزایش ناگهانی قیمت پراید در آن سال‌ها به اندازه‌ای شوکه کننده بود که محمود احمدی‌نژاد، رئیس دولت‌های نهم و دهم گفته بود: «برای ساخت پراید چند کیلو آهن به کار رفته، آهن کیلویی چند است که قیمت این خودرو به 20 تا 22 میلیون تومان رسیده است؟» سوالی که بارها از سوی آگاهان اقتصادی و صنعتی به عناوین مختلف مطرح شد، اما نه تنها بی جواب ماند که حواشی پیچیده‌تری را ایجاد کرد.
تا همین چند ماه پیش، افزایش ناگهانی قیمت خودرو در کنار بی کیفیتی محصولات خودروسازهای ایرانی، اصلی‌ترین چالش صنعت خودروسازی در ایران بود، اما کار به جایی رسیده که رضا رحمانی، وزیر صنعت، معدن و تجارت همین چند روز پیش وقتی چند ساعتی از برکناری مدیرعامل سایپا گذشت در جلسه اتاق بازرگانی به صراحت اعلام کرد: «دلیل ندارد برای ساخت پراید 10 میلیون تومان ضرر بدهید، اگر نمی‌صرفد نسازید و به سراغ تقویت صنایعی بروید که صرفه
بیشتری دارد.»
ملغمه پیش فروش


اتفاق بدتر آنکه چند ماهی می‌شود برخی شرکت‌های پیش‌فروش خودرو از آب گل‌آلود ماهی گرفته‌اند که در نهایت باز هم مصرف‌کننده را با مشکلات عدیده گرفتار کردند. طی ماه‌های گذشته برخی نمایندگان فروش خودرو با وجود آنکه وجه قابل توجهی را بابت پیش فروش از مشتری دریافت کردند اما نه تنها به بهانه آماده نبودن خودروی مورد نظر و دلایلی از این دست، در زمان مقرر محصول را به مشتریان تحویل نداند که در این بازه زمانی، وجوه بیشتری را از متقاضیان خرید، دریافت کردند. یکی از متقاضیان در گفت‌و‌گو با «همدلی»، می‌گوید: « پراید تحویل شهریور ماه هنوز تحویل داده نشده در صورتی که۱۲۰ روز از زمان تحویلش گذشته و ۷۰ روز پیش تکمیل وجه پرداخت شده است.»
به نظر می‌رسد صنعت خودرو سازی مدت‌هاست است بین بی‌پولی و سوء مدیریت‌ها معلق مانده و دست و پا می‌زند. این اتفاق را می‌شود از لا به لای اظهار نظر مسئولان و نمایندگان مردم در خانه ملت فهمید. «صنعت خودرو در 4 ماه گذشته به علت سیاست غلط قیمت گذاری بیش از 10 هزار میلیارد تومان زیان داده است.» این مطلب اظهار نظر سعید باستانی، سخنگوی کمیسیون صنایع مجلس و ارزیابی او در خصوص سال‌ها فعالیت این صنعت است. او همچنین در یک برنامه زنده تلوزیونی گفته است: خودروسازان رقمی در حدود 15 هزار میلیارد تومان به قطعه سازی بدهکار هستند. همین اظهار نظر کافی است تا گوشه‌ای از بحران قدیمی خودروسازی‌ها که همان معضل معروف بحران مواد اولیه است نمایان شده و معلوم شود که با گذشت سال‌ها ازمون و خطا مشکلات همچنان به قوت
خود باقی است.
روند افزایش قیمت خودرو طی 14 سال گذشته
در سال‌های گذشته همواره قیمت خودرو عامل بحث در دولت‌ها و یکی از مهمترین انتقاداتی بوده که هر کدام از آن‌ها در این زمینه به دولت قبلی وارد می‌کردند. صنعت خودرو به لحاظ ارتباط گسترده با زنجیره‌ای از صنایع قبل و بعد از خود صنعتی کلیدی محسوب شده و دارای پتانسیل بالایی در ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی است. در سال‌های گذشته همواره قیمت خودرو عامل بحث و جدال در دولت‌ها بوده و یکی از مهمترین انتقاداتی که هر کدام از دولت‌ها به دولت قبل از خود وارد می‌کردند افزایش بی رویه قیمت‌ها است. در سال ۹۷ بعد از آنکه چندین سال قیمت خودرو رشد منطقی داشت یک باره به دلایل مختلف ارز و توقف واردات برخی از قطعات قیمت‌ها تا چندین برابر افزایش داشت. بررسی قیمت‌های سال‌های گذشته نشان می‌دهد که افزایش فعلی قیمت در انواع خودروی داخلی طی ۱۰ سال اخیر بی‌سابقه بوده و متاسفانه این افزایش قیمت با افزایش کیفیت خودرو‌ها همراه نبوده است. پژو ۲۰۶ تا سال ۹۰ جزو پرتیراژترین خودرو‌های داخلی به‌شمار می‌رفت، اما از سال ۹۱ و پس از قطع ارتباط پژو با ایران خودرو، تولید آن به شدت کاهش یافت و قیمتش شدیدا بالا رفت. این افزایش قیمت‌ها هنوز هم ادامه دارد به طوری که در حال حاضر تا ۲۰۰ درصد افزایش قیمت در ۵ سال گذشته را تجربه کرده است.
حرف آخر...
به نظر می‌رسد بحران صنعت خودرو به اندازه‌ای تشدید شده که به اعتقاد بسیاری از تحلیلگران اقتصادی، حتی با پول هم قابل حل نیست، تنها استراتژی است که می‌تواند به داد این بخش بزرگ و مولد اقتصاد ایران برسد. اما تجربه سال‌های گذشته تاکنون نشان داده که قانون نا نوشته‌ای در این صنعت وجود دارد که هر سیاست را به ضد خود تبدیل می‌کند. هر چه هست این صنعت پیر اما نوپا در ایران، لبه پرتگاه سقوط قرار دارد. حالا باید دید مسئولان چه تدبیری
خواهند اندیشید...
سایر اخبار این روزنامه