روزنامه خراسان
1397/11/01
چند گفت وگو با شاهنامه پژوهان به مناسبت روایتی از زادروز فردوسی
گروه ادب و هنر- دربرخی تقویم‌ها و بسیاری از سایت ها، اول بهمن ماه زاد روز حکیم ابوالقاسم فردوسی نام گرفته است. شاعری که به قول خود، رنج سی ساله را برای بنای کاخ بلند بالای نظم زبان فارسی به جان خرید و شاهنامه، این کتاب کهن زبان فارسی را سرود و گفت: «بنا کردم از نظم کاخی بلند/ که از باد و باران نیابد گزند/ نمیرم از این پس که من زنده ام/ که تخم سخن را پراکنده‌ام». به همین مناسبت به سراغ سه استاد زبان و ادبیات فارسی رفتیم که شاهنامه پژوه نیز هستند و درباره درستی یا نادرستی روایت این زادروز و زوایای مغفول شاهنامه سخن گفتیم و به شکل مبسوط تری در آینده نزدیک، این موضوع ها را نیز بررسی خواهیم کرد.دکتر حمید طبسی؛ عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد:
زبان فردوسی، زبان زمانه است
دکتر طبسی عددهایی را که برای زادروز فردوسی مطرح است، حدس می‌داند و می‌گوید تنها سال تولد و وفات فردوسی را که سال های 329 و 411 هجری قمری است، می‌توان با قطعیت اعلام کرد. او معتقد است توجه به یک سری روحیات، باورهای فرهنگی و اخلاقی در شاهنامه، زاویه‌ای است که می‌توان بیشتر به آن نگاه کرد و می‌گوید: «شاهنامه را می‌توان یک جور شناخت‌نامه دانست. شاهنامه کماکان به زبان فارسی منتها به شکل کهن‌تری است و با وجود فاصله بیش از هزارساله بین ما و فردوسی، طبیعی است که کمی برای نسل جدید نامانوس باشد اما نه آن قدر که نشود به آن نزدیک شد. اصلا منتقدان یکی از ویژگی‌های اصلی شاهناهه را این می‌دانند که با وجود فاصله زمانی آن با نسل های بعد ازخود، زبانش آسان و راحت فهم است و از این حیث جزو معدود آثار ادبی دنیاست. در حالی که مثلا نسل امروز انگلستان نمی‌تواند به راحتی با کلمه‌ها و اصطلاح‌های شکسپیر ارتباط برقرار کند.»
دکتر محمدجعفریاحقی؛ مدیر قطب علمی فردوسی شناسی:
فردوسی، پیشتاز ایده‌های مدرن است
دکتر یاحقی بر این باور است که تقویم زمان فردوسی با تقویم هم اکنون متفاوت بوده و به همین دلیل زادروزهای مطرح شده بیشتر حدس و گمان است.او تاثیر فردوسی بر آثار بعد از خود و همچنین تقلیدهای بسیاری را که از شاهنامه صورت گرفته، نگاه کمتر دیده شده‌ای می‌داند و می‌گوید: «این که تحت تاثیر فردوسی چه کارهایی انجام شده، هنوز نامشخص است. در شاهنامه مضامین و مفاهیم اجتماعی، فرهنگی و تاریخی به کار رفته که بسیار مدرن است و می‌توان در مطالعه‌های جدید، آن را دنبال کرد. به طور مثال در شاهنامه می‌خوانیم اگر در شهری باران نیامد حکومت موظف است به مردم و کشاورزان کمک کند تا آن‌ها آسیبی نبینند. این مفهوم «بیمه» امروزی ایده بسیار پیشتازی است که در زمان سرودن شاهنامه فردوسی نیز مطرح شده است. مسائل دیگری مانند تساوی اندیشه‌ها، مسائل زنان، آزادی فکر و انواع مسائل دیگری که امروز مطرح میشود، در شاهنامه آمده و قابل مطالعه است.»
دکتر عباس خیرآبادی؛ استاد ادبیات فارسی دانشگاه آزاد:
شاهنامه جامع‌ترین کتاب آیین هاست
دکتر خیرآبادی می‌گوید: 25 اسفندماه عددی است که فردوسی خود در بیت «سرآمد کنون قصه یزدگرد/ به ماه سفندارمد روز ارد» به آن برای ختم شاهنامه اشاره دارد و برای فردوسی در هیچ سندی زادروز مشخصی ثبت نشده است. او با اشاره به احیا و جاودانه ساختن حماسه توسط شاهنامه می گوید: «شاهنامه علاوه بر حماسه، آیین‌های باستانی را هم برای ما احیا و جاودانه کرده است. ما در شاهنامه با همه سنت‌ها و آیین‌هایی که در گذشته رواج داشته آشنا می‌شویم و این زاویه‌ای است که کمتر از حماسه و داستان‌سرایی در شاهنامه به آن توجه شده است. به طور مثال آیین نامه‌نویسی، عزاداری و امثال آن، سنت‌هایی بود که در گذشته وجود داشته و تا به حال توجه کمتری به آن شده است. شاهنامه از این لحاظ برجسته‌ترین کتابی است که تمام آیین‌ها را در خود جای داده است. به طور مثال در آن از نوروز، جشن سده و البته جشن مهرگان یاد شده و این زوایا می‌تواند بیشتر بررسی شود.»
سایر اخبار این روزنامه
اَبَربودجه شرکت‌های دولتی در مسیر شفافیت
بارقه های نهضت اسلامی در دهه 40
نگاهی به مبارزات انقلابی مردم مشهد در آستانه بهمن 57
چه کسی در آمریکا رئیس است؟
آمار تلخ از نتیجه مبارزه با قاچاق دریایی
چند گفت وگو با شاهنامه پژوهان به مناسبت روایتی از زادروز فردوسی
دیدار با کپرنشینان با تشریفات کاروانی!
رانندگی خوب مردم و کسری بودجه دولت!
مجلس در آزمون مردمی ماندن
چطوری عمان!
سبقت هزینه لجبازی ترامپ از بودجه ساخت دیوار
ناجیان سلامت حاشیه شهر
مجلس بالاخره خاک را ممنوع‌الخروج کرد
انتقادها به انحصارگرایی آگهی‌های قوه قضاییه در یک روزنامه
راز وحشت در لانه سیاه!
اولین مطالبه «سرزده» از اداره کار
