بوی بدی که هیچ کس آن را گردن نگرفت!

آفتاب یزد- گروه اجتماعی: چندی پیش هوای تهران به ویژه در مناطق مرکزی مهمان بوی نامطبوعی بود که برای چند ساعت ادامه داشت. از همان لحظات اول گمانه زنی‌ها‌ درباره منشاء بو آغاز شد و تا کنون نیز ادامه پیدا کرد اما روز گذشته مسعود تجریشی معاون محیط انسانی سازمان محیط زیست اعلام کرد: «تمامی حدسیات درباره بوی تهران بررسی شد و چون به هیچ جمع بندی درباره منشا آن نرسیدیم پرونده آن مختومه شد.» با این وجود به نظر می‌رسد که علیرغم گمانه زنی‌ها‌ی زیادی که درباره منشا این بوی بد وجود داشت اما هیچ مسئولی، مسئولیت بو را برعهده نگرفته است!

> گمانه زنی‌ها‌ از گوگرد دماوند
تا فاضلاب پلاسکو!


16 روز پیش بود که تهران در‌ها‌له‌ای از بوی نامطبوع فرو رفت؛ بویی شبیه بوی فاضلاب که تا حدود ساعت۲۲ همان شب در تهران جولان می‌داد و موجب آزار و اذیت شهروندان شده بود. از همان لحظه‌ها‌ی ابتدایی ایجاد بو گمانه زنی‌ها‌ در رابطه با منشا آن آغاز شد، در این میان فعالان فضای مجازی نیز بیکار ننشستند و بدون اینکه منبع مستندی برای گفته‌ها و خبرهای خود داشته باشند منابع متعددی برای بو اعلام می‌کردند! ترکیدگی فاضلاب ایستگاه متروی ملت، پسماندهای شهرداری، شرکت گاز، بوی گوگرد دماوند از جمله مواردی بود که پایشان به میان کشیده شد، اما هر کدام از این سازمان‌ها با انتشار تکذیبیه‌ای اعلام کردند در این ماجرا بی‌گناه هستند.
ظهر روز جمعه بود که خبر جدیدی منتشر شد، گفته می‌شد گازی به نام مرکاپتان متهم جدید بوی نامطبوع تهران است. ماده‌ای که شرکت گاز از آن استفاده می‌کند. اما شرکت گاز این موضوع را قویا تکذیب کرد، هرچند عیسی کلانتری رئیس سازمان محیط زیست تهران گفته بود: احتمالا اینکه عامل اصلی انتشار بوی نامطبوع در تهران همین گاز مرکاپتان است.
بعد از چند روز از ماجرای بوی نامطبوع تهران پای یک مظنون دیگر به ماجرا باز شد، فاضلاب قدیمی ساختمانی که چند سالی است دیگر وجود خارجی ندارد، ساختمان پلاسکو! با اینکه توضیح مدیر پیمان اجرای طرح پلاسکو در رابطه با اینکه منشا بوی بد تهران فاضلاب قدیمی پلاسکو است؛ تقریبا جامع و کامل به نظر می‌رسید اما باز هم با واکنش‌ها‌ی زیادی همراه بود و دست آخر بعد از گذشت چند ساعت این موضوع نیز تکذیب شد!
جمع‌آوری زباله و دامداری‌های جنوب تهران، دفن زباله‌ها‌ی آرادکوه و تغییرات در سطح زمین از دیگر گمانه زنی‌ها‌ درباره بوی بد تهران بود که همه آن‌ها‌ تکذیب شد!
با همه این اوصاف در حالی که قرار بود پای پرونده بوی بد تهران به صحن علنی شورای شهر و حتی مجلس شورای اسلامی باز شود روز گذشته پرونده مختومه اعلام شد!

> کلانتری: علت بوی بد پایتخت را پیدا نکردیم!
در عین حال کیومرث کلانتری مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران درباره منشا بوی بد تهران که حدود سه هفته پیش احساس شده بود، می‌گوید: برای منشا یابی این بو اقدامات گسترده‌ای صورت گرفته شده و بلافاصله بعد از این که این بو در سطح شهر تهران متصاعد شد، کارگروه ویژه‌ای شکل گرفت. ما از ابتدایی‌ترین احتمالات شروع به کار و منشایابی کردیم. هواشناسی نیز گزارش کرد که هیچ تغییر جوی اتفاق نیفتاده است.
وی با اشاره به این که بوی نامطبوع متصاعد شده در تهران مرتبط با پسامدهای آراد کوه، فاضلاب و گاز نبود، گفت: در نهایت نتوانستیم برای این بو منبع مشخصی پیدا کنیم. با همکاری شرکت آب وفاضلاب نیز سیستم فاضلاب شهر تهران چک شد وبه این نتیجه رسیدیم که مشکل از سیستم فاضلاب نیست. شرگت گاز و آتش نشانی نیز بعد از بررسی خود اعلام کردند در آن بازه زمانی آتش‌سوزی یا اتفاق خاصی دیگری در سطح شهر تهران اتفاق نیفتاده است. براساس اعلام اورژانس نیز در آن بازه زمانی کسی به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از این بو به بیمارستان‌ها مراجعه نکرده بود، در همان روز کمیته بحران تشکیل جلسه داد و به این نتیجه رسیدیم این بو فقط در بخش‌هایی از تهران استمشام شده و در شهرستانهای دیگر این اتفاق نیفتاده است. طی روزهای بعد نیز فاضلاب ساختمان پلاسکو و پسماندهای آراد کوه را نیز بررسی کردیم و دوباره این نتیجه رسیدم که آن‌ها نیز مشکلی نداشتند.
کلانتری در ادامه گفت: مرکز زمین شناسی زلزله‌نگاری نیز تایید کرد که در آن بازه زمانی تغییرات در سطح زمین اتفاق نیفتاده است بنابراین به نقطه مکانی خاصی که این بو از آن متصاعد شده باشد، نرسیدیم. هفته گذشته تیم‌ها‌ی مشترکی از محیط زیست با پرسش‌نامه‌های کتبی به‌صورت میدانی با مردم مصاحبه کردند و از آنها پرسیدند آیا بوی در سطح شهر احساس کردند یا خیر و اگر جواب مثبت است حدس می‌زنند آن بو چه منشای دارد. بیشترین فراوانی پاسخ‌های مردم مربوط به فاضلاب و گاز «مرکاپتان» بود. در نهایت نیز هیچ یک از دستگاه‌ها بوی متصاعد شده از زیرمجموعه‌ها‌ی که در حیطه وظایف آن دستگاه است را تایید نکرد بنابراین نتوانستیم به نقطه مشخصی برای منشا این بو برسیم. سازمان حفاظت محیط زیست دستگاه‌های سنجش کیفیت گاز و ذرات را دارد ولی هنوز تجهیزاتی برای سنجش بو نداریم که باید آن‌ها را تهیه کنیم.

> پرونده‌ای که مختومه شد
با این وجود معاون محیط انسانی سازمان محیط زیست می‌گوید: تمامی حدسیات درباره بوی تهران بررسی شد و چون به هیچ جمع بندی درباره منشا آن نرسیدیم پرونده آن مختومه شد.
مسعود تجریشی در خصوص آخرین نتیجه منشا بوی نامطبوع تهران گفت: پرونده بوی نامطبوع تهران به دلیل اینکه کارگروه تشکیل شده به هیچ جمع بندی نرسید مختومه شد. ماده شیمیایی مرکاپتان حدس اولیه از منشا بوی نامطبوع دو هفته پیش تهران بود. چند سال پیش هم بوی متصاعد شده از این ماده شیمیایی در اصفهان هم به مشام رسیده بود. داستان اتساع این بو در اصفهان اینگونه بود که ماشین حمل گاز در یکی از شهرستانهای اطراف اصفهان در شیب قرار گرفته و مرکاپتان روی خاک ریخته بود و تا یک هفته بوی نامطبوع از آن متصاعد می‌شد به همین دلیل مجبور به اننقال خاک آغشته به مرکاپتان از آن منطقه شدیم. بارندگی پس از انتشار این بو در تهران امکان شناسایی منشا را تقریبا غیر ممکن کرد.
وی با بیان اینکه با انتشار خبر اتساع بوی نامطبوع نگران وقوع زلزله بودیم ابراز داشت: موسسه ژئوفیزیک و زمین شناسی این فرضیه را رد کردند، همچنین فعال شدن آتشفشان هم منفی بود.تجریشی با انتقاد از اینکه در این زمینه سیستم پایش وجود ندارد، گفت: پایش همه این اتفاقات مربوط به سازمان محیط زیست نیست. سنسورهایی جهت پایش باید در دستگاههای مختلف برای بررسی شاخص‌ها‌ی تاثیر گذار در پایش بو در اختیار سازمانها قرار بگیرد. این مسئله برای سلامت عمومی خطرناک نبود و ما تمام حدسیات موجود در این زمینه را بررسی کردیم.
سوالی که در این بین مطرح می‌شود این است که با وجود همه امکانات و ارگان‌ها‌ و سازمان‌ها‌، چطور مسئولان ذیربط نمی‌توانند منشا بو را پیدا کنند؟ این که هر دفعه اتفاقی بیفتد و بعد هم هیچ کس مسئولیت آن را نپذیرد و دست آخر هم پرونده مختومه اعلام شود موضوعی است که به نظر می‌رسد مسئولان علاقه زیادی به آن دارند! آیا زمان آن نرسیده که مسئولان به وظایفشان آن طور که باید عمل کنند و دست از انکار و تکذیب کردن بردارند!؟