چالش‌تازه در پرونده اروپا- ايران

آرمان- حمید شجاعی: هر اندازه آمریکایی‌ها عهدشکن، بی‌منطق هستند و خلاف قوانین و مقررات بین‌المللی عمل می‌کنند، اروپایی‌ها نیز درصددند که از هر راهی که شده فقط منافع خود را کسب کنند. حال زمانی این منافع در کنار آمریکا با قطعنامه 1929 شورای امنیت سازمان ملل به‌دست می‌آمد و اکنون با قطعنامه2231 این شورا، اما این بار اروپا در مقابل آمریکا. البته این همه ماجرا نیست؛ چرا که آمریکا سایه‌ای بر سر اروپایی‌ها انداخته که آنها با وجود اینکه قراربود سازوکار مالی خود را برای دور زدن تحریم‌های آمریکا 14آبان اجرا کنند با گذشت 3ماه هنوز امروز و فردا می‌کنند. اخیرا نیز که دیداری میان مقامات وزارت امورخارجه با برخی نمایندگان کشورهای اروپایی صورت گرفته آنها به جای عذرخواهی از برخی تحرکات ایران در منطقه و جنجال بر سر دستگیری برخی افراد ایرانی در اروپا ابراز نگرانی کرده‌اند. آنطور که منابع مطلع گفته‌اند اروپایی‌ها درصدد قرائت بیانیه‌ای نیز بوده‌اند که عباس عراقچی معاون سیاسی وزارت امورخارجه با قاطعیت حرف آنها را قطع کرده اظهار داشته: «فکر می‌کردیم آمده‌‌اید تا از کم کاری‌های خود درباره برجام بگویید یا درباره تروریست‌هایی که در اروپا پناه داده‌اید، توضیح دهید و عذرخواهی کنید. وی سپس بدون اجازه سخن گفتن به اروپایی‌ها اعلام کرده که دیدار تمام است.» حال باید دید این دیدار و واکنش‌ها چه تاثیری در ادامه روابط ایران واروپایی‌ها خواهد گذاشت.
وقت‌کشی به سبک اروپایی
زمانی که ایالات متحده آمریکا حاضر به تداوم برجام نشد و در 18اردیبهشت سال جاری رسما از برجام خارج شد، اروپایی‌ها درصدد حمایت از ایران و ادامه برجام برآمده و قول دادند که به شرط پایبندی ایران به این توافق سازوکاری را فراهم خواهند نمود که ایران نیز از ثمرات برجام بهره‌مند شود، لذا مقامات ایرانی در همان مقطع اعلام کردند که تا 2هفته به اروپایی‌ها فرصت خواهند داد تا برنامه‌های خود برای ادامه برجام را ارائه کنند. از همین رو بود که اروپایی‌ها طی جلساتی با تیم مذاکره کننده ایرانی آنها را مجاب کردند تا سازوکار مالی جدیدی تحت عنوان «SPV» که تجارت ایران با اروپا را آسان‌تر کرده و فروش نفت ایران را بیش از گذشته تضمین می‌کند راه‌اندازی کنند. ایران همچنان پایبند به تعهدات خود ماند و زمان اجرای دقیق این سازوکار نیز از روز 14آبان درست مصادف با تحریم‌های ثانویه آمریکا اعلام شد. زمان گذشت و آمریکا نیز دور دوم تحریم‌های خود را به اجرا در آورد، اما سازوکار مالی اروپایی‌ها همچنان اجرایی نشد و بهانه‌هایی از جنس عدم جمع بندی، مشخص نبودن کشور میزبان و نحوه چگونگی عملکرد این سازوکار اجرای آن را به تعویق انداخت. هرچند موگرینی هماهنگ کننده سیاست خارجی اتحادیه اروپا در اظهار نظراتی در مقاطع مختلف از اجرایی شدن «SPV» در آینده‌ای نزدیک سخن گفته، اما با گذشت حدود 3ماه از موعد اجرایی شدن آن گویا هنوز آینده نزدیک مدنظر اروپایی‌ها فرا نرسیده است.
فرار به جلوی اروپایی‌ها


حدود 10 روز پیش یعنی سه شنبه 18آذر ماه دیداری میان نمایندگان برخی کشورهای اروپایی با مقامات وزارت امورخارجه در محل این وزارتخانه برگزار شد که خبری از آن درز نکرد، اما خبرگزاری انگلیسی رویترز پس از چند روز به روایت خود پرده از این ماجرا برداشت. گویا قضیه از این قرار بوده که اروپایی‌ها با نیتی از پیش تعیین شده به ایران آمده بودند که مراتب نگرانی خود را از برخی اقدامات ایران که به نظر آنها نگران کننده می‌آمده ابراز کنند؛ در حالی که پیش از آن باید بابت تاخیر تعهدات خود درباره برجام عذرخواهی می‌کردند. گویا اروپایی‌ها خود می‌دانند که توانایی انجام مستقل تعهدات خود را ندارند و با توسل به برخی مسائل از جمله دستاویز قرار دادن دستگیری فردی ایرانی در دانمارک از تعهدات خود چشم‌پوشی کنند منابع مطلع روز جمعه ضمن ارائه جزئیات جدید از جلسه‌ای پرتنش میان مقام‌های اروپایی و ایرانی در تهران، از متمایل شدن کشورهای اروپایی به‌سمت مواضع ترامپ رئیس‌جمهور آمریکا و قصد آنها برای اعمال تحریم‌های جدید علیه تهران خبر می‌دهند. چه اینکه یک روز بعد از این جلسه، اتحادیه اروپا اولین دور از تحریم‌های خود را بعد از توافق هسته‌ای برجام علیه ایران وضع کرد. گرچه این تحریم‌ها تا حد زیادی نمادین بودند، اما جلسه تنش‌آمیز برگزارشده در تهران در این چرخش غیرمنتظره بروکسل نسبت به تهران اثرگذار بود.
جزئیات جدید از جلسه
جزئیات جدیدی از جلسه روز سه شنبه ۱۸دی میان مقام‌های وزارت خارجه و نمایندگان کشور‌های اروپایی که با ترک جلسه از سوی طرف ایرانی همراه بود، منتشر شده است. انتخاب نوشت، اخیرا خبرگزاری رویترز به نقل از چهار دیپلمات ادعا کرد که در این دیدار، که در ساختمان وزارت خارجه ایران، میان طرف ایرانی با دیپلمات‌های فرانسه، انگلیس، آلمان، دانمارک، هلند و بلژیک انجام شد، اروپایی‌ها گفته‌اند که دیگر نمی‌توانند آزمایش‌های موشکی ایران و اقدامات این کشور برای ترور برخی افراد در خاک اروپا را تحمل کنند. دیپلمات‌های اروپایی در گفت‌وگو با رویترز در حالی این ادعا را مطرح کرده‌اند که خبری از انتشار جزئیات کامل این دیدار نیست. این در حالی است که طبق شنیده‌های موثق انتخاب، جلسه مذکور آنچنان که اروپایی‌ها گفته‌اند، پیش نرفته و ماجرا به گونه‌ای دیگر رقم خورده بود. شنیده‌ها حکایت از آن دارد که در جلسه مذکور، طرف اروپایی بدون آنکه موضوع جلسه را عنوان کنند، به وزارت خارجه آمده و شروع به بیان موضوعات امنیتی کردند. در این بین، یکی از دیپلمات‌های اروپایی کاغذی بیرون آورد تا بیانیه‌ای از طرف جمع بخواند. در این لحظه، عباس عراقچی، معاون سیاسی وزیر امورخارجه با قاطعیت حرف طرف مقابل را قطع کرد و گفت: «فکر می‌کردیم آمده‌‌اید تا از کم‌کاری‌های خود درباره برجام بگویید یا درباره تروریست‌هایی که در اروپا پناه داده‌اید، توضیح دهید و عذرخواهی کنید. عراقچی سپس اجازه نداد آنها سخنان خود را ادامه دهند و اعلام کرد که «دیدار تمام است». او سپس از جلسه خارج شد، در را محکم بست و رفت. در این بین، دیپلمات‌های اروپایی خواهش کردند که یادداشت خود را تحویل مقام‌های ایرانی دهند، اما از طرف ایرانی، هیچ‌کس آن را تحویل نگرفت و سرانجام اروپایی‌ها نیز رفتند.