مدیرکل محیط‌زیست تهران خبر داد پایان باز ماجرای بوی نامطبوع تهران

گروه ایرانشهر: 16 روز از انتشار آن بوی جنجالی نامطبوع در تهران می‌گذرد. بویی که کمیته بررسی متشکل از 7 نهاد و سازمان دولتی نتوانستند منشا آن را پیدا کنند. حتی شهرداری که چند روز پس از آن مسئول پیدا کردن منشا بوی نامطبوع در تهران بود، نتوانست دلیلی برای آن پیدا کند. گرچه در طی این روزها ادعاهایی مبنی بر پیدا شدن منشا بوی نامطبوع تهران مطرح شد اما تمام ادعاها توسط نهاد دیگری تکذیب شد. سرانجام پرونده بوی نامطبوع تهران با اتمام ماه دی گرچه بدون نتیجه اما برای همیشه مختومه اعلام شد.
از ساعت 4 بعد از ظهر روز چهارشنبه 12 دی‌ماه که تهران مهمان بوی ناخوانده نامطبوعی بود تا چند ساعت بعد از انتشار خبر همه‌گیر بودن این بو در پایتخت، اشخاص مختلف، در مسئولیت‌ها و جایگاه‌های مختلف سازمانی ادعاهای مختلفی را درباره دلیل این بوی مطبوع در تهران مطرح کردند. در همان ساعت‌های اولیه و همزمان با تشکیل جلسه کمیته بوی بد در تهران، برخی از منابع خبری احتمال دادند که منشا بوی بد مربوط به نشت یکی از مراکز پالایشگاهی یا گازی است. جعفری، مدیر روابط عمومی پالایشگاه تهران اتهام ارتباط داشتن بوی بد تهران با پالایشگاه تهران را رد کرد و گفت: «منشا بوی نامطبوع تهران از سوی پالایشگاه تهران نیست. دودکش‌ها به صورت آنلاین از سوی سازمان حفاظت از محیط‌زیست پایش می‌شوند و به شکل عادی مشغول به کار هستند. تا ساعتی پیش که در محل پالایشگاه بودم، اثری از بوی نامطبوع وجود نداشت.» همزمان برخی رسانه‌ها نیز گمانه‌زنی کرده‌اند که دلیل این بوی نامطبوع، شکستگی لوله‌های فاضلاب در خیابان انقلاب است. اما صمیم روزبهانی، سخنگوی سازمان پیشگیری و مدیریت بحران شهرداری تهران ترکیدگی لوله فاضلاب در میدان انقلاب را رد کرد و اعلام کرد: «آبفا این موضوع را رد کرده است»
«فعال شدن آتشفشان دماوند خفته» نیز یکی از دلایل این بو شناخته شد که البته آن هم توسط مهدی زارع، عضو هیئت علمی پژوهشگاه بین‌المللی مهندسی زلزله و زلزله‌شناسی رد شد. «کی بود کی بود؟ من نبودم!» به دنبال پیدا کردن مقصر اصلی بوی بد تهران ، پای پسماندها و زباله‌های پایتخت نیز به میان کشیده شد. زباله‌هایی که همیشه متهمان اصلی گلایه‌های شهروندان از بوی بد محله و خیابانند و هنوز هم مسیر فرودگاه امام خمینی (ره) را بد بو می‌کنند. با این حال اما رئیس سازمان پسماند شهرداری تهران اتهام منشا بوی بد تهران را از زباله‌ها رد کرد و گفت: «باتوجه به احتمال آمدن بو از آرادکوه، نیروهای‌مان را برای بررسی فرستادیم اما منشا بو از زباله نیست. این بو بیشتر در مرکز و‌ شمال تهران حس می‌شود.»
«مرکاپتان»، عمده‌ترین بودارکننده گاز طبیعی ششمین گزینه برای متهم شدن به بوی نامطبوع تهران بود. ماده‌ای که کیومرث کلانتری، مدیرکل محیط‌زیست تهران در خلال صحبت‌هایش با رسانه‌ها از آن سخن گفت. او با اشاره به احتمال نشت این گاز در هوای تهران گفت: «این بو شباهت به ماده‌ای دارد که شرکت گاز به لوله‌های گاز تزریق می‌کند و برای آسان سوختن گاز استفاده می‌شود اما هنوز مدیرکل شرکت گاز تهران این موضوع را تایید نکرده است.»


در میان تمام گمانه‌زنی‌ها اما سیده فاطمه ذوالقدر، نماینده مجلس احتمال دیگری به مجموع احتمالات رد شده اضافه کرد. او گفت: «در آخرین تماس تلفنی که دقایقی قبل با فرماندار تهران داشتم از علت انتشار بوی نامطبوع شهر تهران جویا شدم که ایشان در گزارشی اعلام کرد منشا این بو ایستگاه متروی ملت است و هم اکنون نیز کمیته‌های ویژه‌ای از شرکت آب و فاضلاب تهران، شرکت گاز و سازمان آتش نشانی برای بررسی علت پخش این بوی نامطبوع در این ایستگاه حضور دارند.» این ادعا نیز توسط فرنوش نوبخت، مدیرعامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران رد شد.
با وجود تمامی این احتمالات اما تا پایان روز چهارشنبه نه تنها منشا این بوی نامطبوع تهران مشخص نشد که غلامحسین آرام، معاون عمرانی فرماندار تهران تاکید کرد: «از نظر فرمانداری تهران اخبار منتشر شده در خصوص انتشار بوی نامطبوع، چندان صحیح نیست و از نظر ما چیز خاصی وجود ندارد.»
هرچند با نزدیک شدن به ساعت‌‌های پایانی روز چهارشنبه بوی نامطبوع تهران کاهش یافت و ناپدید شد اما کمیته بررسی وظیفه پیگیری و یافتن منشا این بو را بر عهده شهرداری گذاشت.
با گذشت چند روز اما رسانه‌ها به نقل از یکی از مهندسان شاغل در پروژه بازسازی ساختمان پلاسکو، مدعی شدند که در جریان حفر سازه‌های نگهبان در کنار دیواره‌های پلاسکو، وقتی یکی از مقنی‌ها در عمق منفی ۲۱ متری بوده است، ناگهان اعلام خطر می‌کند و پس از بیرون کشیدن فوری وی، گازی بدبو با فشار بسیار زیاد از چاه بیرون زده و این فوران گاز بدبو که شبیه آتشفشان بوده بعد از حدود ۴۵ دقیقه کم و در نهایت متوقف می‌شود. این ادعا اما مانند سایر ادعاها از سوی اعضای شورای شهر رد شد. کمی بعد رسانه‌ها برای چندمین بار اعلام کردند که آرادکوه منشا بوی نامطبوع تهران بوده است اما این خبر هم به سرعت با اظهارات رضا عبدلی، مدیرعامل سازمان مدیریت پسماند شهرداری تهران با تاکید بر اینکه بوی نامطبوع پایتخت ناشی از پسماندهای مجموعه آرادکوه نبوده است، رد شد. او گفت: «اگر این بو ناشی از پسماندهای آرادکوه بود، باید ابتدا در مناطق جنوبی و با شدت بیشتری در این مناطق بو احساس می‌شد، اما اینگونه نبوده است.» به دنبال این ماجرا شورای شهر تهران نیز نسبت به پیدا نشدن منشا این بو واکنش نشان داد و خواستار شفاف‌سازی در این زمینه شد.
با گذشت 16 روز اما با پایان دی ماه مسئولان سازمان محیط‌زیست از بسته شدن پرونده بوی نامطبوع تهران خبر دادند. کیومرث کلانتری، مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران در حاشیه جلسه کارگروه کاهش آلودگی هوای استان تهران با اشاره به اینکه بوی نامطبوع متصاعد شده در تهران مرتبط با پسامدهای آراد کوه، فاضلاب و گاز نبود، گفت: در نهایت نتوانستیم برای این بو منبع مشخصی پیدا کنیم. او درباره منشا بوی بد تهران که حدود سه هفته پیش احساس شده بود، اظهار کرد: برای منشا یابی این بو اقدامات گسترده‏ای صورت گرفته است و بلافاصله بعد از اینکه این بو در سطح شهر تهران متصاعد شد، کارگروه ویژه‌ای شکل گرفت. ما از ابتدایی‌ترین احتمالات شروع به کار و منشایابی کردیم. هواشناسی نیز گزارش کرد که هیچ تغییر جوی اتفاق نیفتاده است. وی ادامه داد: با همکاری شرکت آب وفاضلاب نیز سیستم فاضلاب شهر تهران چک شد وبه این نتیجه رسیدیم که مشکل از سیستم فاضلاب نیست. شرگت گاز و آتش نشانی نیز بعد از بررسی خود اعلام کردند در آن بازه زمانی آتش‌سوزی یا اتفاق خاص دیگری در سطح شهر تهران اتفاق نیفتاده است. مدیر کل حفاظت محیط‌زیست استان تهران با بیان اینکه براساس اعلام اورژانس نیز در آن بازه زمانی کسی به دلیل مشکلات تنفسی ناشی از این بو به بیمارستان‌ها مراجعه نکرده بود ، تصریح کرد: درهمان روز کمیته بحران تشکیل جلسه داد و به این نتیجه رسیدیم این بو فقط در بخش‌هایی از تهران استشمام شده و در شهرستان‏های دیگر این اتفاق نیفتاده است. طی روزهای بعد نیز فاضلاب ساختمان پلاسکو و پسماندهای آراد کوه را نیز بررسی کردیم و دوباره به این نتیجه رسیدیم که آنها نیز مشکلی نداشتند. کلانتری در ادامه گفت: مرکز زمین شناسی زلزله‌نگاری نیز تایید کرد که در آن بازه زمانی تغییرات در سطح زمین اتفاق نیفتاده است بنابراین به نقطه مکانی خاصی که این بو از آن متصاعد شده باشد، نرسیدیم.
مدیر کل حفاظت محیط زیست استان تهران ادامه داد: هفته گذشته تیم های مشترکی از محیط زیست با پرسش‌نامه‌های کتبی به‌صورت میدانی با مردم مصاحبه کردند و از آنها پرسیدند آیا بویی در سطح شهر احساس کردند یا خیر و اگر جواب مثبت است حدس می‌زنند آن بو چه منشایی دارد. بیشترین فراوانی پاسخ‏های مردم مربوط به فاضلاب و گاز «مرکاپتان» بود. کلانتری در پایان گفت: در نهایت نیز هیچ یک از دستگاه‌ها بوی متصاعد شده از زیرمجموعه‌هایی که در حیطه وظایف آن دستگاه‏ها است را تایید نکرد بنابراین نتوانستیم به نقطه مشخصی برای منشا این بو برسیم. سازمان حفاظت محیط زیست دستگاه‌های سنجش کیفیت گاز و ذرات را دارد ولی هنوز تجهیزاتی برای سنجش بو نداریم که باید آنها را تهیه کنیم.