شکست خانم نخست وزیر

گروه بین‌الملل- علی ودایع: هرگز چشم انداز سیاسی بریتانیا تا این اندازه مبهم نبوده است. جنجالی ترین نشست یک دهه اخیر پارلمان بریتانیا دیروز (سه شنبه) برگزار شد. نمایندگان پارلمان در یک منازعه تمام عیار با دولت محافظه کار درباره برگزیت (BREIXT)  به تفاهم نرسیدند و این طرح تصویب نشد. 
موضوع خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا،  از جمله چالش‌های جدی لندن از سال 2016 است. اگرچه بیش از نیمی از مردم بریتانیا (انگلیس، اسکاتلند، ولز و ایرلند شمالی)، 23 ژوئن 2016 با شرکت در یک همه‌پرسی به خروج از اتحایه اروپا رای دادند، اما روند مذاکرات چگونگی این خروج و مشخص شدن برخی تاثیرات برگزیت بر اقتصاد و سیاست، سبب شده است تا بسیاری از موافقان برگزیت نیز اکنون در درستی این تصمیم تردید کنند.
ازسوی دیگر تصمیم‌گیری بر سر چگونگی خروج بریتانیا اکنون مدتهاست دستاویز دعوای سیاسی میان حزب محافظه کار بریتانیا به رهبری ترزا می وحزب کارگر به ریاست «جرمی کوربین» قرار گرفته است.
این رأی‌گیری قرار بود در آخرین روزهای سال گذشته میلادی برگزار شود اما ترزا می که شکست این طرح را قطعی می‌دید، تلاش کرد با به تعویق انداختن آن رضایت تعداد بیشتری از نمایندگان را جلب کند که  به هدفش هم نرسید.


نکته حائز اهمیت این است که طرح برگزیت مورد توافق دولت بریتانیا و اتحادیه اروپا قرار گرفته بود؛ برای اجرا شدن باید به تصویب پارلمان بریتانیا می رسید اما نه‌تنها احزاب مخالف با این توافق مخالفت کرده‌بودند بلکه در میان حزب حاکم محافظه‌کار هم این طرح مخالفان زیادی دارد.
از زمان برگزاری همه‌پرسی خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا، بریگزیت و موانع و پیامدهای احتمالی آن به مهم‌ترین موضوع کلان در انگلیس تبدیل شده که از جنبه‌های سیاسی، اقتصادی و اجتماعی زنگی مردم این کشور را تحت تاثیر قرار داده و بازتاب زیادی در سرتاسر جهان داشته است.
مناقشه در جامعه بریتانیا
حامیان خروج بریتانیا از اتحادیه اروپا نگران آن هستند که این توافق، انگلیس را همچنان نزدیک و در مواردی وابسته به اتحادیه نگه دارد و چنین چیزی را «خیانت» به رای مردم در همه‌پرسی می‌دانند. گروهی هم پارلمان بریتانیا را متهم می‌کنند که در مسیر تحقق خواسته مردم این کشور برای خروج از اتحادیه اروپا مانع‌تراشی می‌کند.
مخالفان بریگزیت هم می‌گویند این توافق بریتانیا را در حالتی بلاتکلیف و نامطمئن نسبت به اتحادیه قرار می‌دهد ؛ آنها البته نگرانی‌های اقتصادی شدیدی هم دارند. در این میان،  اروپایی‌ها باتوجه به شکاف جامعه بریتانیا،  تلاش کردند این گسل را تحریک کنند. بیش از ۱۰۰ نماینده پارلمان اروپا در بیانیه‌ای به بریتانیا پیشنهاد داده‌اند که در اتحادیه اروپا بماند.امضا‌کنندگان این نامه از شهروندان بریتانیا تقاضا کرده‌اند که در باره‌ خروج از اتحادیه اروپا تجدیدنظر کنند. آنها نوشته‌اند: «ما از هر گونه تصمیمی برای ماندن بریتانیا در اتحادیه اروپا پشتیبانی می‌کنیم و با شما همکاری خواهیم کرد تا با کمک یکدیگر اتحادیه را اصلاح و بهتر کنیم».
بحث درباره آینده برگزیت
«جرمی کوریبن» رهبر حزب کارگر، حزب اصلی مخالف دولت می‌گوید، خانم می در کسب اعتماد نمایندگان و رفع نگرانی‌های آنها درباره بریگزیت «کاملا شکست خورده» و خواهان اعلام انتخابات زودهنگام در صورت رأی نیاوردن طرح توافق در پارلمان شده بود.
به احتمال فراوان، حزب کارگر طرح خود را برای رای گیری برسر بی کفایتی سیاسی دولت بریتانیا، ارائه خواهد کرد. مطابق قانون دو هفته پس از این درخواست رای گیری بر سر آن انجام شود اما ممکن است بصورت فوری و در روز پنج شنبه به رای گذاشته می شود که در آن صورت راه برای برکناری دولت کنونی،  انحلال مجلس و برگزاری انتخابات عمومی زود هنگام هموار خواهد شد.
«ترزا می» نخست وزیر بریتانیا برای تحت تاثیر قرار دادن پارلمان خود را به آب و آتش می زد. نخست وزیر بریتانیا  با اشاره به اینکه تصویب نشدن توافق برگزیت در پارلمان ممکن است به خروج آشفته بریتانیا از اتحادیه اروپا و یا  شکست کامل برگزیت و باقی ماندن این کشور در اتحادیه اروپا منجر شود، هشدار داد: «هر دو اتفاق فقط باعث تقویت موضع استقلال‌طلبان در اسکاتلند و ایرلندشمالی خواهد شد.»
ترزا می روز دوشنبه گفته بود که اکنون احتمال متوقف کردن روند برگزیت توسط پارلمان از احتمال خروج بریتانیا بدون یک توافق بیشتر شده است.
نخست وزیر بریتانیا روز یکشنبه هم به اعضای پارلمان بریتانیا هشدار داده بود که عدم اجرای برگزیت برای دمکراسی «فاجعه‌بار» خواهد بود و اعضای دولت او نیز گفتند اجرا نکردن نتیجه همه‌پرسی سال ۲۰۱۶ ممکن است به تقویت پوپولیسم راست افراطی منجر شود.
بازگشت به سال‌های جنگ ایرلند
در شرایط پیش آمده،  طرح ترزا می تنها گزینه دیگر خروج از اتحادیه اروپا بدون یک توافق است که با مخالفت سرسختانه مواجه می شود زیرا علاوه بر هزینه‌های کشنده،  بحث جدایی طلبی را فعال می‌کند.
یکی از مهم‌ترین موارد مورد اختلاف، وضعیت مرز ایرلند شمالی و جمهوری ایرلند است که به ترتیب در انگلیس و اتحادیه اروپا واقع شده‌اند.
پس از جنگ‌های خونین داخلی میان دو ایرلند، قرارداد بلفاست در سال ۱۹۹۸ امضا و بر مبنای آن قرار شد برای جلوگیری از درگیری، مرزی میان این دو کشور نباشد.
حالا با خروج بریتانیا و به تبع آن ایرلند شمالی از اتحادیه اروپا، مشخص نیست که مرز میان دو کشور چگونه خواهد شد.
طرحی موسوم به Backstop  یا «پشتیبان» یکی از این راه‌هاست که با اجرای آن از بازگشت «مرز سخت» یا همان مرز فیزیکی بین دو ایرلند جلوگیری شده و بریتانیا موظف می‌شود برای مدتی محدود در چارچوب مقررات گمرکی اتحادیه اروپا عمل کند. طرح «پشتیبان» می‌تواند از وقوع آتش درگیری دوباره میان دو ایرلند جلوگیری کند. اما این طرح تنها یک راه‌حل موقت برای مرز تجاری میان بریتانیا و ایرلند شمالی است. اتحادیه اروپا همواره تاکید کرده که هیچ تغییری را در توافق منعقدشده با بریتانیا نمی‌پذیرد.
تلاش برای اعمال محدودیت
برخی نمایندگان پارلمان به دنبال جلوگیری از تصمیمات فردی خانم می هستند.  برای ایجاد محدودیت علیه خانم نخست وزیر،  بخشی از اعضای پارلمان بریتانیا قصد دارند کنترل برگزیت را از دست دولت خارج کنند. 
با وجودی که موقعیت ترزا می بسیار تضعیف شده ولی قوه مجریه به خصوص در دوره‌های بحرانی قدرت و اختیارات فراوانی دارد و بنابراین معلوم نیست پارلمان به چه شکلی می‌خواهد کنترل برگزیت را به دست بگیرد.
از سوی دیگر، هفته گذشته پارلمان بریتانیا طرحی را تصویب کرد که بر اساس آن نخست وزیر موظف شد در صورت شکست طرح توافق، طی سه هفته طرح پیشنهادی تازه‌ای را به پارلمان ببرد اما خانم می چنین توانایی ندارد. احتمالا اگر خانم می بتواند از چنگ انتخابات زودهنگام فرار کند؛ درخواست تمدید مهلت برگزیت را مطرح خواهد کرد. 
برخی کارشناسان می‌گویند که احتمال تمدید تاریخ برگزیت تا ماه ژوئیه سال جاری وجود دارد اما برخی دیگر معتقدند که چنین امری ناممکن است زیرا انتخابات پارلمان اروپا در ماه مه برگزار می‌شود، انتخاباتی که قرار نیست بریتانیا در آن شرکت کند.
طبق برنامه ریزی، ظاهرا قرار است بریتانیا در روز ۲۹ مارس سال ۲۰۱۹ ( دو و ماه نیم دیگر) از اتحادیه اروپا خارج شود اما حالا هیچ چیز مشخص نیست.