قصه تکراری سقوط

آفتاب یزد- گروه اجتماعی: در همه‌جای دنیا امن‌ترین و به صرفه ترین روش مسافرت، استفاده از خطوط هوایی است، در حالی که یکی از پرحادثه‌ترین ناوگانهای حمل و نقل ایران، خطوط هوایی آن است به طوریکه هر چند وقت یک بار با خبر سقوط یک هواپیما مردم کشور در بهت فرو رفته و باعث نگرانی آنها می‌شود.
کمتر از یک سال پیش و در بهمن ماه سال96 هواپیمای مسافری «ای‌تی‌آر ۷۲» تهران - یاسوج
سقوط کرد و حالا دوازده ماه از آن حادثه نگذشته، هواپیمای بوئینگ 707 که پیشتر اعلام شده بود
از خطوط هوایی کشور بازنشست شده دچار


سانحه شد.

>جزئیات سقوط و تعداد کشته شدگان
حوالی ساعت ۸:۳۰ صبح دیروز یک فروند هواپیمای بوئینگ ۷۰۷ با ۱۶ سرنشین در حوالی زیباشهر کرج دچار سانحه شده و سقوط کرد، هواپیما متعلق به ارتش و حامل یک محموله بزرگ گوشتی از بیشکک قرقیزستان به مقصد ایران بود. گفته می‌شود که این هواپیما با انتخاب اشتباه فرودگاه فتح به جای فرودگاه پیام که در فاصله 10 کیلومتری از هم قرار دارند، اقدام به فرود اضطراری در فرودگاه فتح کرده که زمان ورود به باند فرودگاه، نتوانسته هواپیما را کنترل کند و از انتهای باند خارج شده و به دیواره فرودگاه برخورد کرده است و پس از آن به شهرک مسکونی نزدیک فرودگاه برخورد می‌کند و دچار آتش سوزی می‌شود. از مجموع 16 مسافر این هواپیما که همگی ایرانی بودند ۱۵ مسافر جان خود را از دست داده و فقط مهندس پرواز آن زنده مانده است.

>کسی هویت هواپیما را برعهده نگرفت
بوئینگ 707، هواپیمایی متعلق به قرن بیستم بوده و تولید آن در شرکت بوئینگ در سال 1958 آغاز شد و تا 1979 ادامه یافت. هواپیمای سانحه دیده بیش از 40 سال عمر داشت. پیشتر اعلام شده بود که این نوع هواپیماها از خطوط هوایی کشور بازنشست شده و در هیچ جایی به کار گرفته نمی‌شود، دیگر پرواز نمی‌کنند.
در ساعات ابتدایی سانحه هوایی سقوط هواپیمای بوئینگ 707 ارتش، سخنگوی سازمان هواپیمایی کشور و فرماندار فردیس کرج اعلام کردند که هواپیمایی سقوط کرده مربوط به خطوط هوایی کشور قرقیزستان است و تنها حامل محموله گوشتی به ایران بوده است اما پس از چند ساعت مشخص می‌شود که این هواپیما بعد از خارج شدن از خطوط هوایی با کنده شدن علائم و برچسب‌های آن دوباره در اختیار ارتش قرار گرفته و در حمل تجهیزات و کالاهای مورد استفاده قرار می‌گیرد. در سال 92 اعلام شد که دیگر هیچ هواپیمایی از این دست پرواز نخواهد کرد ولی متاسفانه شاهد سقوط و کشته شدن تعدادی از خدمه ایرانی این هواپیمای فرسوده بودیم. اما باید پرسید که دلیل کتمان تعلق این هواپیما به خطوط هوایی ایران توسط مسئولان چه بوده است؟! چند سوال اینجا مطرح می‌شود: نخست اینکه وقتی هواپیمایی از استانداردهای ایمنی برخوردار نبوده، چرا مجدداً به آن اجازه پرواز می‌دهند، ولو آن که مسافری نباشد. آیا جان افرادی که با این هواپیماهای فرسوده و قدیمی پرواز می‌کنند، به اندازه مسافران هواپیماها ارزش ندارد؟ دوم آنکه وقتی هواپیما بدان حد غیر ایمن است که سازمان هواپیمایی اجازه پرواز به آن نمی‌دهد، دیگر نباید فرقی بین مسافری و باری وجود داشته باشد؛ جان همه انسان‌ها عزیز است. پاسخ دادن به این دو سوال با توجه به شرایط هواپیما یعنی نداشتن علائم ظاهری مانند پرچم و آرم و همچنین از رده خارج بودن آن شاید بتواند گره از راز حضور این هواپیما در فرودگاهی اشتباهی را فاش کند.

>تکرار اشتباه در انتخاب فرودگاه پیام و فتح
موضوع مهمی که در حادثه چندان به آن توجه نشد نزدیکی این دو فرودگاه به حریم خانه‌های مسکونی است که در مردم در آن زندگی می‌کنند. نکته جالب توجه این است که چرا باید یک فرودگاه در حریم شهرک‌های مسکونی ادامه کار داشته باشد یا برعکس زمان ساخت چرا اینقدر ‌خانه‌ها را نزدیک به باند و محوطه فرودگاه ساخته شده‌اند؟!
از سویی گفته می‌شود مقصد هواپیما فرودگاه پیام بوده اما به اشتباه در فرودگاه فتح فرود آمده است؛ این دو فرودگاه با هم چیزی در حدود 10 کیلومتر فاصله هوایی دارند که باعث می‌شود که خلبان به اشتباه بیفتد، خلبان سعید عابدین‌پور که خود بارها بر فراز این منطقه پرواز داشته از همان ابتدا احتمال داد که هم راستایی دو فرودگاه فتح و پیام آن هم در فاصله نزدیک احتمالاً خلبان را به اشتباه انداخته و چون باند فتح کوتاه‌تر از آن چیزی است که بوئینگ 707 برای نشستن نیاز دارد، هواپیما از باند خارج و به منازل مسکونی برخورد کرده است.
اما چرا چنین اتفاقی رخ داده و آیا این اشتباه در دو فرودگاه یاد شده که در نزدیکی هم قرار دارند، سابقه نیز داشته است؟ تا به حال هیچ کدام از مسئولان ذی ربط در مورد این موضوع هیچ صحبتی نکرده‌اند، اما بعد از بررسی‌های بیشتر یک کارشناس هوانوردی که نخواست نامش فاش شود به ایسنا گفت: «این موضوع یک بار دیگر آن هم به فاصله چند ماه از مسافربری شدن فرودگاه پیام تکرار شده است. آبان ماه امسال یک هواپیما از مشهد به سمت فرودگاه پیام در حرکت بود، خلبان که از کادر کارکشته پروازی یکی از ایرلاین‌های کشور بوده با وجود دسترسی به اطلاعات مورد نیاز، فرودگاه فتح را با پیام اشتباه می‌گیرد و ارتفاع را برای فرود کم می‌کند اما در آخرین لحظات متوجه اشتباه خود می‌شود و دوباره برای فرود در پیام اوج می‌گیرد، این اشتباه ممکن بود به قیمت جان 150 مسافر به همراه خدمه پروازی تمام شود.»
حال در چنین شرایطی و با توجه به حادثه امروز و ماجرای آبان ماه، این دو فرودگاه در کنار فرودگاه ناجا به یک معضل تبدیل شده و باید پیش از هر حادثه‌ای برای آن چاره‌اندیشی کرد.

>باز هم کم کاری صدا و سیما
در همه جای دنیا، شبکه‌های خبری هنگام مواجهه با چنین حوادثی خبرهای عادی خود را قطع می‌کنند و موضوع را به طور زنده پوشش می‌دهند. اما برخلاف سایر نقاط دنیا هر بار در کشور اتفاق یا حادثه ای رخ می‌دهد آخرین اخبار را صدا و سیما گزارش می‌دهد، در حالی که با توجه به امکانات و تجهیزاتی که در اختیار این سازمان است باید همه اخبار مهم از این دست را که همواره با نگرانی خانواده مسافران همراه است پوشش لحظه ای داده و از کم و کیف آن گزارش‌های دقیق ارائه دهد. شبکه خبر صدا و سیما که چند روز قبل انفجاز گاز در یک نانوایی در پاریس را پخش مستقیم می‌کرد، خبر سانحه هوایی در زیباشهر کرج را به صورت کوتاه پخش کرد و سپس به موضوعات دیگری مانند تنظیم بازار مرغ پرداخت. این در حالی است که مردم
تشنه اطلاعات دست اول بودند. صدا و سیما بیش‌از هواپیما سقوط کرده است.

>چرا سقوط هواپیما در ایران زیاد است
بعد از اینکه دولت با به فرجام رساندن برجام اقدام به خرید چند هواپیما برای نو سازی خطوط فرسوده هوایی کشور کرد، دلواپسان با تمسخر و تحت فشار قرار دادن دولت گفتند که خرید هواپیما از اولویت‌های کشور نیست و دولت برای جلب نظر مساعد و خوشایند اروپا اقدام به خرید آنها کرده، سعی در جو سازی منفی علیه دولت کردند. این فضا سازی‌ها در نهایت به حوادثی نظیر آن که در مورد بوئینگ اتفاق افتاد یا هواپیمای تهران - یاسوج منجر شد.