روزنامه جمهوری اسلامی
1397/10/25
از منفعت‌طلبی‌های لهستان تا پاسخ‌های هوشمندانه ایران
دکتر محمدمهدی مظاهریاستاد دانشگاه
در روزهای اخیر جمهوری لهستان به دلیل پذیرش میزبانی یک نشست بین‌المللی ضد ایرانی با مشارکت آمریکا، به مرکز توجه بسیاری از مقامات و رسانه‌های ایرانی تبدیل شده است. دلیل این نارضایتی و خشم عمومی شاید به سابقه طولانی روابط دو کشور بر می‌گردد که در قرن پانزدهم میلادی ریشه دارد. اسناد تاریخی گواهی می‌دهند که از زمان حکومت آق قویونلوها در ایران، مناسبات تجاری و سیاسی بین دو کشور برقرار بوده است. در قرن هجدهم و به هنگام تجزیه لهستان، ایران یکی از 2 کشور جهان بود که اشغال و تجزیه لهستان را هرگز به رسمیت نشناخت. ایران و پس از جنگ جهانی اول و بلافاصله پس از تشکیل مجدد لهستان مستقل، از جمله نخستین کشورهایی بود که لهستان را به رسمیت شناخت و با تاسیس سفارت در ورشو، اقدام به برقراری روابط دیپلماتیک با آن کرد. در دوران جنگ جهانی دوم و اشغال لهستان، حدود 120 هزار نفر از اتباع لهستانی که از اردوگاه‌های سیبری آزاد شده بودند به ایران مهاجرت کردند و پس از پایان جنگ برخی از آنها در ایران باقی ماندند.
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران نیز دولت وقت لهستان از جمله کشورهایی بود که از ابتدا نظام جدید در کشورمان را به رسمیت شناخت و در این دوران همکاری‌ها و رایزنی‌های دو کشور در زمینه‌های سیاسی، اقتصادی و فرهنگی ادامه داشته است.
بعد از انعقاد برجام نیز دو کشور مناسبات تجاری و سیاسی خود را تقویت کردند و سفرهای متقابلی ازسوی مقامات ایران و لهستان انجام شد، اما با خروج آمریکا از برجام به ناگاه ورق برگشت و سرگردانی مقامات لهستانی در قبال برجام به تدریج به خصومت و دشمنی با ایران و همراهی با کشور متخلف(آمریکا) تغییر ماهیت داد.
دلایل مختلفی در این قضیه دخیل هستند، از یکسو حقارتی که لهستان در سالهای اخیر از طرف سه کشور قدرتمند اروپایی یعنی فرانسه، آلمان و انگلیس تحمل کرده سبب شده است تا بخواهد در برخی بزنگاهها از سیاستهای این کشورها فاصله گرفته و استقلال خود را به نمایش بگذارد. اختلافات کشورهای مرکزی اتحادیه اروپا با لهستان به ویژه از زمان به قدرت رسیدن حزب راست‌گرای «قانون و عدالت» در این کشور از سال 1394 تشدید شده است و در بسیاری مواقع لهستان سازی مخالف با دیگر کشورهای اروپایی کوک می‌کند.
ازسوی دیگر این کشور تلاش دارد ضمن حفظ همگرایی با اتحادیه اروپا، از فرصت پیش آمده در قضیه برجام برای نزدیک‌تر شدن به آمریکا استفاده کند. در واقع لهستان با نزدیک شدن به آمریکا تلاش می‌کند که از روابط با این کشور به عنوان یک تضمین امنیتی در برابر روسیه استفاده کند؛ در لهستان به دلیل پیشینه تاریخی، نوعی احساس ترس و عدم اطمینان نسبت به روسیه وجود دارد و این ترس پس از آنکه روسیه شبه جزیره کریمه را در سال 1393 به خاک خود ضمیمه و از جدایی طلب‌ها در شرق این کشور حمایت کرد، بیشتر شد.
دونالد ترامپ، رئیس جمهوری آمریکا نیز که خود نوعی تنهایی استراتژیک بی‌سابقه را در بین متحدان سابق اروپایی تجربه می‌کند، دنبال چنین فرصتهایی است تا با استفاده از نگرانی برخی کشورها آنها را به سمت خود جذب کرده و جبهه خلوت خود را تقویت کند. بنابراین به نظر می‌رسد اختلافات درون اتحادیه اروپا و نیازهای متقابل آمریکا و لهستان در مقطع فعلی این دو کشور را به هم نزدیک کرده و متاسفانه جمهوری اسلامی ایران وجه المصالحه این اتحاد نامیمون شده است.
باید گفت که واکنش مقامات دستگاه دیپلماسی ایران به تصمیم لهستان برای میزبانی نشست ضد ایرانی رویکردی قابل قبول و براساس مقتضیات دیپلماسی نوین بود. از یکسو احضار کاردار لهستان در ایران و تذکر به وی برای حق ایران نسبت به اقدامات متقابل اقدامی رایج و پذیرفته شده در عرصه مناسبات دیپلماتیک است.
ازسوی دیگر، اقدام هوشمندانه دستگاه دیپلماسی کشور برای بهره گیری از دیپلماسی عمومی و تلاش برای تحت تاثیر قرار دادن افکار عمومی جهانی با استفاده از فضای مجازی قابل تحسین است. اقدام وزیر امور خارجه و برخی دیگر از مقامات کشورمان در انتشار رشته توییتهایی که مقامات لهستانی را به نادیده گرفتن حس انسان دوستی ایرانی‌ها و خاطرات آوارگان جنگ جهانی، متهم می‌کرد، یکی از کارآمدترین روشهایی بود که امروزه در عصر جهانی شدن ارتباطات می‌تواند بر افکار عمومی جهان اثر گذار بوده و اعتبار و وجهه مقامات لهستانی را خدشه‌دار کند.
در مجموع با توجه به جایگاه سیاسی نسبتا ضعیف لهستان در اتحادیه اروپا و اعتبار ناچیز ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا برای شکل دادن به یک ائتلاف مهم و فراگیر، به نظر می‌رسد این نشست ضد ایرانی که قرار است در بهمن ماه برگزار شود، برد و تاثیر چندانی نداشته باشد. با این حال، باید منتظر ماند و دید از بین هفتاد کشوری که برای حضور در این نشست دعوت شده‌اند، چه تعداد شرکت خواهند کرد و آیا کشورهای شرکت‌کننده همچون بسیاری نشستهای نمایشی دیگر، به صدور یک بیانیه سیاسی غیرالزام‌آور بسنده می‌کنند یا به دنبال تصمیمات و اقدامات عملی و جدی‌تری هستند.
سایر اخبار این روزنامه
جزئیات سومین مرحله عرضه نفت خام در بورس انرژی اعلام شد
حضرت آیت‌الله جوادی آملی:
مشکل اصلی کشور بی عرضگی و عدم مدیریت است
با حضور رئیس‌جمهور و به صورت ویدئو کنفرانس؛
61 طرح زیربنایی و اقتصادی در استان گلستان افتتاح و یا عملیات اجرایی آنها آغاز شد
نفس مطبوعات با گرانی کاغذ به شماره افتاده
15 کشته در سقوط هواپیمای غیرمسافربری در زیبا دشت کرج
ظریف در بغداد مطرح کرد
تشکیل کمیته مشترک هماهنگی لایروبی اروندرود بین ایران و عراق در آینده‌ای نزدیک
دونالد ترامپ در پی اعلام تصمیم عقب‌نشینی آمر
ترامپ: اگر ترکیه به کردهای سوریه حمله کند اقتصادش را نابود می‌کنیم
سیاست اعتمادسوزی ترامپ
در جلسه هیات دولت به ریاست دکتر روحانی؛
برای جبران خسارات ناشی از حوادث غیرمترقبه در پنج استان کشور اعتبار و تسهیلات بانکی اختصاص یافت
با اشاره به گزارش هیات بررسی اظهارات اسماعیل بخشی؛
دادستان کل کشور: هیچ شکنجه و ضرب و جرحی در کار نبوده است
زمان برگزاری کنکور 98 تغییر نمی‌کند
از منفعت‌طلبی‌های لهستان تا پاسخ‌های هوشمندانه ایران
