تنها 2.3 درصد !

 درحالی‌که استان خراسان رضوی با بحران جدی آب‌دست و پنجه نرم می‌کند، دولت از کل چهار هزار و 58 میلیارد تومان اعتبارات «فصل منابع آب» در لایحه بودجه 98، تنها 2.3 درصد را به این استان اختصاص داده است. یعنی اعتبارات استان بحران‌زده آبی در این لایحه حتی به 100 میلیارد تومان هم  نرسیده است.
به گزارش خراسان رضوی، استان خراسان رضوی هم‌اکنون بحرانی‌ترین منابع آبی زیرزمینی را در کشور دارد؛ به‌طوری‌که افت سطح آب‌های زیرزمینی در این استان به یک متر رسیده و ذخایر آب‌های زیرزمینی این خطه با کسری یک میلیارد و 200 میلیون مترمکعبی در سال مواجه است. از سویی، هم‌اکنون چاه‌ها و منابع زیرزمینی سهم 80 درصدی در تأمین آب آشامیدنی استان 6.2 میلیون نفری خراسان رضوی دارد. این در حالی است که میزان نزولات جوی و بارندگی‌ها طی سال زراعی جاری تاکنون، در مشهد و دیگر شهرستان‌های خراسان رضوی افت چشمگیر و هشداردهنده‌ای داشته است. امروز بحران آب در مشهد و دیگر شهرستان‌های استان بر کسی پوشیده نیست. درواقع همه این مسائل بازگوکننده یک موضوع است و آن‌هم این که باید در رگ‌های خشک استان، آب تزریق شود و این موضوع، نیازمند تامین اعتبار است. اما بازهم ‌مانند سال‌های گذشته، شاهد کم مهری اعتباری دولت به تأمین اعتبار پروژه‌های آبی استان هستیم و به‌نوعی دولت انتظار دارد بخش خصوصی در پروژه‌های آبی استان سرمایه گذاری کند؛ درحالی‌که شواهد نشان‌دهنده استقبال نکردن بخش خصوصی از این حوزه است.
مجموع اعتبارات حوزه آب کشور که در پیوست شماره یک( اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی در سال 1398) در قالب فصل منابع آب لایحه بودجه 1398 برای برنامه‌های عرضه آب، تأمین آب، مهندسی رودخانه‌ها و سواحل، بهره‌برداری و حفاظت از منابع آب و توسعه منابع آب در حوزه‌های آبریز رودخانه‌های مرزی و مشترک آمده، معادل 40 هزار و 582 میلیارد و 728 میلیون ریال برآورد شده است.
سهم 2.3 درصدی استان از اعتبارات آبی لایحه بودجه 98


سهم استان خراسان رضوی از این اعتبارات در قالب 14 پروژه در زیرگروه‌های یاد شده معادل 935 میلیارد و یک میلیون ریال برآورد شده است. درواقع سهم استان خراسان رضوی از اعتبارات سرفصل منابع آب پیوست شماره یک( اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی در سال 1398) لایحه بودجه 98 کشور  تنها 2.3 درصد است. کل اعتبارات سرفصل(منابع آب)  پیوست شماره یک( اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی در سال 1397) در لایحه بودجه سال 97  معادل 30 هزار و 857 میلیارد و یک میلیون ریال و سهم استان خراسان رضوی از این اعتبارات تنها 1.46 درصد یعنی 452 میلیارد و یک میلیون ریال بوده است.
 این اعتبارات در قانون بودجه 97 برای کشور، معادل 37 هزار و71 میلیارد و 478 میلیون ریال مصوب شده است. سهم استان خراسان رضوی از این اعتبارات در قالب 14 پروژه،  543 میلیارد و 127 میلیون ریال و معادل 1.4 درصد بوده است.
بر اساس آن چه در فصل منابع آب، پیوست شماره یک ( اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی در سال 1398) لایحه بودجه 98 درج‌شده است کل اعتبار موردنیاز تکمیل پروژه‌ها و طرح‌های چهارده گانه آبی استان که در این سرفصل درج‌ شده‌اند، معادل10 هزار و 834 میلیارد و 819 میلیون ریال است که تاکنون هفت هزار و 17 میلیارد و 416 میلیون ریال آن در قوانین سالانه بودجه کشور مصوب شده است.
با احتساب اعتبار برآوردی 935 میلیارد و یک‌میلیون ریالی در لایحه بودجه 98،  اعتبار باقی‌مانده برای سال‌های آینده 14 پروژه آبی استان معادل دو هزار و 882 میلیارد و 402 میلیون ریال خواهد بود. یعنی تاکنون 64.7 درصد کل اعتبارات موردنیاز این 14 پروژه در سال‌های گذشته در قوانین بودجه مصوب شده است.
یکی از پروژه‌های آبی استان که در پیوست شماره یک ( اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی در سال 1398) لایحه بودجه 98 درج‌شده « تأمین آب مشهد از طریق جایگزینی پساب تصفیه‌شده با آب کشاورزی» است. این طرح از سال 1376 شروع ‌شده و قرار است تا سال 1400 به اتمام برسد. با اجرای این طرح بناست سالانه 117 میلیون مترمکعب پساب تصفیه‌شده تحویل کشاورزان شهرستان مشهد  شود تا از این طریق، آب چاه‌های کشاورزی در اختیار شرب مشهد قرار گیرد.
پروژه 21 ساله جایگزینی پساب با آب کشاورزی
کل اعتبار موردنیاز اجرای این طرح 557 میلیارد و 925 میلیون ریال تعیین‌شده که تاکنون 470 میلیارد و 47 میلیون ریال آن در قوانین بودجه 21سال گذشته مصوب شده است. از سویی در لایحه بودجه 98،  اعتباری معادل 30 میلیارد ریال برای این طرح برآورد شده است. یعنی تاکنون بیش از 84 درصد اعتبار موردنیاز این طرح توسط دولت در قوانین بودجه سال‌های گذشته مصوب شده است.
عضو هیئت‌مدیره و جانشین مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان در خصوص وضعیت و میزان پیشرفت فیزیکی این پروژه به خراسان رضوی گفت: مرحله اول مطالعات این طرح به پایان رسیده است. درواقع وقتی پروژه‌ای وارد فاز دوم مطالعات می‌شود، قطعاً اجرا می‌شود. البته با توجه به محدودیت‌های اعتباری بناست از روش دیگری برای جذب اعتبار موردنیاز این پروژه استفاده شود.
علیرضا طاهری درباره این که تاکنون چه میزان پساب در قالب این طرح به بخش کشاورزی مشهد تحویل ‌شده است، افزود: در این پروژه قرار است سالانه  120 میلیون مترمکعب پساب باکیفیت و استاندارد بالا به بخش کشاورزی غرب مشهد تحویل شود؛ تا هم از فقر منابع زیرزمینی این منطقه جلوگیری و هم با تقویت منابع آبی این منطقه، بخشی از آب شرب موردنیاز مشهد تأمین شود.
هنوز وارد فاز اجرایی نشده است!
وی ادامه داد: این پروژه هنوز وارد فاز اجرایی خود نشده است. البته این طرح چندین زیر پروژه دارد که انجام‌شده‌ است مانند رساندن پساب به پایاب سد کارده و سد طرق و ارتقای کیفیت پساب و آبرسانی به پایاب سد کارده و خین عرب.
عضو هیئت‌مدیره شرکت آب منطقه‌ای استان درباره زمان به سرانجام رساندن این طرح نیز گفت: اگر مانند سال‌های قبل می‌توانستیم از اعتبارات دولتی استفاده کنیم قادر بودیم ظرف 2 تا 3 سال آینده آن را اجرایی کنیم اما با توجه به مشکلات اعتباری دولت باید از طریق جذب سرمایه از بخش خصوصی این پروژه را به سرانجام برسانیم.
800 میلیارد تومان اعتبار لازم است
وی اعتبار موردنیاز تکمیل این پروژه را 800 میلیارد تومان اعلام کرد. طاهری درباره وضعیت پیشرفت فیزیکی دیگر پروژه‌های آبی استان که در لایحه بودجه 98 ذکر ‌شده‌اند نیز گفت: بدون شک اعتبارات مندرج در لایحه بودجه، پاسخگوی اجرای این پروژه‌ها نیست. به همین دلیل، رویکرد «کالای اقتصادی بودن آب»  را در آب منطقه‌ای استان پیگیری می‌کنیم تا بتوانیم سرمایه گذاران بخش خصوصی را قانع کنیم در این پروژه‌ها سرمایه‌گذاری کنند.
پروژه هزار مسجد
جانشین مدیرعامل شرکت آب منطقه‌ای استان درباره دو پروژه انتقال آب به مشهد نیز گفت: پروژه انتقال آب دریای عمان تحت عنوان "مطالعه و انتقال آب خلیج‌فارس و دریای عمان به فلات مرکزی(سه استان محور شرق)" در قالب پروژه مطالعاتی در لایحه بودجه آمده است. همچنین پروژه انتقال آب هزار مسجد به مشهد نیز تحت عنوان "تأمین آب شرب مشهد از رودخانه‌های مرزی یال شمالی هزار مسجد" در طرح‌های مشارکت عمومی- خصوصی موضوع تبصره 19 در پیوست شماره یک ( اعتبار طرح‌های تملک دارایی سرمایه‌ای دستگاه‌های اجرایی در سال 1398) لایحه بودجه 98 درج‌شده است.
از اعتبارات مذکور می‌توان به 92 میلیارد و 632 میلیون ریال اعتبارات هزینه‌ای مربوط به کمک زیان شرکت‌های آب و فاضلاب روستایی استان که در جدول شماره10-2- اعتبارات دستگاه‌ها و ردیف‌های متفرقه انتقالی به استان‌ها در سال 1398 لایحه بودجه 98 آمده است، اشاره کرد.
اعتبارات کافی نیست باید بخش خصوصی سرمایه‌گذاری کند
مدیرعامل آبفای مشهد نیز درباره اعتبارات برآوردی در لایحه بودجه 98 برای پروژه‌های آبی این شهرستان به خراسان رضوی گفت: بدون شک اعتبارات در نظر گرفته‌شده کافی نیست اما با توجه به سیاست‌های دولت و آن چه در برنامه ششم توسعه مصوب شده است، تکمیل پروژه‌های آبی مانند ایجاد تصفیه‌خانه و بازچرخانی آب باید با جذب سرمایه بخش خصوصی انجام شود. حسین اسماعیلیان افزود: پروژه انتقال آب سد دوستی به مشهد، یکی از پروژه‌هایی است که به آبفای مشهد محول شده است که با توجه به اعتبار 350 میلیارد ریالی در نظر گرفته‌شده در لایحه بودجه 98 می‌توان گفت این پروژه بر اساس آن چه در موافقت‌نامه‌ها آمده است، تکمیل خواهد شد.
برآوردها کمتر از واقعیت است
مدیرعامل اسبق آبفای استان نیز درباره منطبق بودن اعتبارات در نظر گرفته‌شده در لایحه بودجه 98 با واقعیت، به خراسان رضوی گفت: اعداد و ارقامی که در لوایح بودجه برای پروژه‌های آبی در نظر گرفته می‌شوند، قراردادی هستند.
مهدی جمشیدی افزود: به‌طور مثال مبالغی که برای انتقال هر یک‌میلیون مترمکعب آب به شهرهای نیشابور و تربت‌حیدریه در نظر گرفته‌شده‌است، مبالغ بالایی نیست اما باید توجه داشت امروز ما با بحران جدی آب در استان مواجه و نیازمند اعتبارات بیشتری هستیم. به‌طور مثال در بحث جایگزینی پساب استاندارد با آب کشاورزی در مشهد 20 سال از برنامه‌ها عقب هستیم و این اعتبارات نمی‌تواند پروژه را تکمیل کند.