روزنامه مردم سالاری
1397/10/22
پتروشیمیو شاه بیتی که پیش نیاز تولید ملی است
اگر سخنان آقای بهزاد محمدی مدیرعامل جدید شرکت ملی صنایع پتروشیمی را از زمانی که این مسئولیت را برعهده گرفته بررسی کنیم، در مییابیم که شاه بیت سخنانش، «تنوع بخشی و تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی» است؛ شاهبیتی که پیش نیاز تقویت تولید ملی است و از چند منظر قابل تامل به نظر میرسد. رئیس هیات مدیره شرکت ملی صنایع پتروشیمی، دوم دی ماه از تدوین برنامه توسعه در صنعت پتروشیمیخبر داد و گفت: در این برنامه، به جز تمرکز بر اجرای پروژهها، دریافت خوراک، تولید و صادرات، نگاه ویژه ما ایجاد تنوع در زنجیره ارزش و تولید محصولاتی است که هماکنون از طریق واردات تامین میشود. بهزاد محمدی ده روز بعد، در جریان سفر به منطقه ماهشهر ضمن بازدید از طرحهای در دست اجرای این منطقه، در جلسه هماندیشی مدیران عامل مجتمعها و طرحهای مستقر در این منطقه گفت: «با تاکید و توصیه وزیر محترم نفت در خصوص توسعه صنعت پتروشیمی، به دنبال توسعه این صنعت در ماهشهر با دو هدف ریلگذاری مسیر توسعه و نیز حمایت و پشتیبانی از آن هستیم. اما این منطقه به دلیل نزدیکی به دریا، از نظر استحصال زمین با مشکلاتی همراه است و تلاش داریم که منطقهای را به عنوان فاز دوم توسعه پتروشیمی در ماهشهر تعریف کنیم و تعداد قابل توجهی صنایع میاندستی و پاییندستی را در این منطقه با هدف افزایش تولید و تکمیل زنجیره ارزش محصولات ایجاد کنیم.» اما این تاکیدات بر روی تنوع بخشی و تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی توسط مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی ایران از چه جهت میتواند حایز اهمیت باشد؟ در دورههای گذشته، همواره بر تنوع بخشی به تولید و تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی تاکید شده است، اما پیچیدگیهای سیستماتیک موضوع موجب شده است تا به امروز آنچنان که باید و شاید به نتیجه مطلوب منجر نشود. از یک سو سامانه دقیقی برای توزیع ملزومات موردنیاز برای توسعه و تکمیل زنجیره ارزش تنظیم نشده و از سوی دیگر، تمایل به صادرات محصولات به دلیل ارزش مالی بالاتر، موجب شده است تا مقوله صادرات بیش از توسعه زنجیره ارزش در داخل، در دستور کار شرکتهای پتروشیمی قرار گیرد. این امر بویژه با توجه به خصوصیسازی صنعت پتروشیمی در ایران و در اولویت قرار گرفتن بنگاهداری، غفلت از زنجیره ارزش را در صنعت دوچندان کرده است. توسعه و تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی از این جهت حایز اهمیت است که با توسعه صنایع پایین دست و تکمیلی، بخش مغفول صنعت پتروشیمی یعنی اشتغالزایی را فعالتر میکند؛ مقولهای که به اشتباه مترادف با احداث مجتمعهای پتروشیمیبزرگ تعریف شده است. از آن جهت که احداث یک مجتمع پتروشیمی، علیرغم هزینههای بالا، اشتغالزایی پایینی دارد و به همین دلیل هم ایجاد شغل با پتروشیمی را گرانترین نوع اشتغالزایی میدانند. اما وقتی با توسعه صنایع تکمیلی همراه میشود، پتروشیمی در قالب یک زنجیره ارزش، معنا و مفهوم واقعی خود را پیدا میکند. از سوی دیگر، غفلت از رویکرد سیستماتیک موجب شده اغلب مجتمعهای پتروشیمیبه دلیل نگاه به بازارهای صادراتی، به نیازهای صنایع پاییندستی خود توجه کمتری داشته باشند و به همین دلیل در بسیاری از موارد، صنایعی که در انتهای زنجیره ارزش قرار دارند، از مواد خارجی و حتی پلیمرهای خارجی بهره میگیرند درحالیکه میتوان با تکمیل زنجیره ارزش، بخش تولید را در صنعت داخلی، فعالتر کرد و این یکی از راهکارهای عملیاتی برای کاهش رکود در صنعت و ایجاد رونق اقتصادی است. تکمیل زنجیره ارزش، به ارتقای ارزش سبد محصولات پتروشیمی نیز منجر میشود. تا پایان برنامه پنجم توسعه صنعت پتروشیمی ایران در زمینه تولید محصولات پایه شیمیایی یا پلیمری فعالیت کرده ولی برای توسعه صنعت نیاز به طرحهایی است که زنجیره تولید را تکمیل کنند و محصولات با ارزش افزوده بالاتر برای تامین خوراک صنایع پاییندستی پتروشیمی را تولید کنند. بنابراین تکمیل زنجیره تولید، ایجاد تنوع بیشتر در محصولات و ارتقای ارزش سبد محصولات پتروشیمی میتواند در نیل به این هدف کمک کند و نه تنها در تامین نیاز داخلی، بلکه برای بهبود کیفی و کمی صادرات ایران در صنعت پتروشیمیتاثیرگذار باشد. رگولاتوری در صنعت پتروشیمی یکی از اصول مهمی است که پس از واگذاریهای گسترده در صنعت پتروشیمیکه تحت نام خصوصیسازی انجام گرفت، بیش از پیش مورد توجه قرار گرفت تا شرکت ملی صنایع پتروشیمی به عنوان یک ارگان حاکمیتی، نقش خود را در پتروشیمی ایران به نحو مطلوب ایفا کند. اگر بخواهیم مرتبط ترین بخش با تحقق هدف رگولاتوری در صنعت پتروشیمی را جستجو کنیم، قطعا تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی، همان حلقه مفقوده خواهد بود.نیاز به رگولاتوری در صنعت پتروشیمی اگر در حوزه بینالمللی، در نیاز به یکپارچهسازی عمل در بازارهای صادراتی و جلوگیری از دامپینگ تبلور مییابد، در بخش داخلی که مقدمهای برای فروش و صادرات است، میتواند در ترغیب سیستماتیک مجتمعهای پتروشیمیبه تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی خلاصه شود. فقدان رگولاتوری قوی در صنعت پتروشیمی، گاه موجب شده تا شاهد افزایش شکاف میان بخش دولتی و بخش خصوصی و به تبع آن، آسیب به زنجیره ارزش و صنایع تکمیلی در صنعت پتروشیمی باشیم. چراکه پس از واگذاریها در پتروشیمی، عملا یکپارچگی در صنعت پتروشیمی که پیش از آن به مثابه کلیتی واحد عمل میکرد تا مدتی به حاشیه رفت است.
در واقع، لازمه تحقق هدف مهم صنعت پتروشیمیدر تکمیل زنجیره ارزش و تنوع بخشی به تولید، تقویت رگولاتوری در سایه اتخاذ تصمیمات دارای پشتوانه قانونی و ضمانت اجرایی قوی با رویکرد اقتداربخشی هر چه بیشتر به شرکت NPC و به موازات آن در نظر گرفتن مزیتها و ملزومات فعالیت بخش خصوصی بدون آسیب به اهداف و برنامههای آنهاست. اگر شعار حمایت از کالای ایرانی و تولید داخلی مطرح میشود، زمینههای عملیاتی شدن این شعار باید در تمام جوانب فراهم شود و تکمیل زنجیره ارزش در صنعت پتروشیمی، از آن جهت که موجب رونق تولید و اشتغال در صنایع پایین دست کشور میشود، یک مقدمه مهم برای تحقق کیفی شعار تولید ملی است که زمانی تحقق مییابد که بخش خصوصی و دولتی، در حمایت از تولید داخل، همگام و همراه شوند.
پربازدیدترینهای روزنامه ها
سایر اخبار این روزنامه
پتروشیمیو شاه بیتی که پیش نیاز تولید ملی است
خبر
طرح حذف کنکور
کیروش: برابر ویتنام با تمرکز بالا ظاهر میشویم
رکوردشکنی تعطیلی دولت آمریکا
آغاز افول دلار در تجارت جهانی نفت
نپیوستن به FATF کمین دشمن برای کشور است
گسترش روابط ایران و عراق در حوزه انرژی
فرمانده نیروی هوایی ارتش: آماده پاسخگویی به هر تهدیدی هستیم
نه شلاق ساواک و نه شلاق بر آبرو، نتوانست هاشمی را به زانو درآورد
حمله گازانبری پمپئو علیه برجام