ایجاد کانال مالی ناکام ماند؟

به گفته واعظی اروپایی‌ها به دلیل آنکه هنوز نتوانستند SPV را راه‌اندازی کنند از ایران عذرخواهی کرده‌اند.
همزمان اسحاق جهانگیری نیز گفته قاره سبز توان ایستادن مقابل آمریکا را ندارد. در همین حال همزمان با اعلام برخی تحریم‌های امنیتی علیه تهران از سوی اروپا، یک مقام آگاه در وزارت خارجه گفته است در این باره به زودی تصمیمات جدیدی اتخاذ می‌گردد.
با توجه به اخبار فوق آیا باید نتیجه گرفت ایجاد کانال مالی منتفی شده است؟




آفتاب یزد- گروه اقتصادی: پس از ماه‌ها انتظار سرانجام اروپایی‌ها آب پاکی را روی دست ایران ریختند و بر ناتوانی خود در اجرای تعهدات مرتبط با کانال مالی اذعان کردند. این اتفاق در حالی رخ‌داد که پیشتر بسیاری از صاحبنظران بدبینی‌های زیادی به شکل گیری کانال مالی میان اروپا و ایران داشتند. استدلال کارشناسان این بود که دولتها در اروپا نمی‌توانند شرکت‌های فعال در کشور خود را ملزم به همکاری و پذیرش سیستم مالی نمایند چرا که آنها نگران تحریم شدن از سوی امریکا هستند.
با این حال اتفاقات روزهای اخیر هم حاکی از آن‌ بود که اروپا علاوه بر محقق نکردن وعده کانال مالی یک تحریم جدید بر علیه یک نهاد ایرانی
برقرار کرده است.
اعمال این تحریم از سوی اروپا درست چند روز پس از آن صورت گرفت که آنها اعلام کردند که نمی‌توانند SPV (سیستم اروپایی جایگزین سوئیفت ) را برای حفظ برجام و به عبارتی تداوم فعالیت مالی با تهران فعال کنند.
به دنبال این رویداد، محمود واعظی روز گذشته خبر داد که اروپایی‌ها از ایران به دلیل اجرایی نشدن SPV عذرخواهی کردند. این اظهارات در حالی بود که وی تقریبا چند هفته قبل گفته بود اروپایی‌ها تا دو هفته دیگر SPV را اجرایی می‌کنند.
با این حال واعظی دیروز در توضیح این اتفاق گفت: من هیچ گاه نگفتم SPV تا دو هفته دیگر اجرایی می‌شو‌د، بلکه گفتم‌‌‌‌‌‌‌ تا آ‌خر سال میلادی این اتفاق رخ می‌دهد یعنی همان حرفی که خانم موگرینی زده بو‌د ر‌ا گفتم.
اما پاسخ رسمی اروپایی‌ها چه بود؟ ظاهرا مقامات اروپایی به دولت ایران اطلاع داده بودند که ما همه بر‌نامه‌هایمان ر‌ا تقسیم کردیم ا‌ما فشارهای آمریکا کار ما ر‌ا به تاخیر‌انداخته است.
نکته بسیار جالب آنکه با وجود منتفی شدن این موضوع اروپایی‌ها باز هم وعده نیم بند دادند و ضمن همان عذرخواهی گفتند که ما از هدف خود دست برنداشته‌ایم و بر روی این موضوع در حال کار هستیم !

>درگیری لفظی با دیپلماتهای اروپایی
در وزارت خارجه
با این حال بررسی تحولات چند روز اخیر نشان می‌دهد اروپایی‌ها در عمل و حرف دچار تناقض گویی شده‌اند؛ چرا که آنها تنها چند روز پس از جواب منفی به تهران در خصوص کانال مالی در اقدامی عجیب، تحریم یک نهاد ایرانی را به پیشنهاد دانمارک به مرحله اجرا گذاردند.
این اتفاق تهران را به این نتیجه رساند که ظاهرا اروپایی‌ها در حال بازی جدیدی هستند که منطقی به نظر نمی‌رسد ؛ بر همین اساس روز گذشته چهارشنبه اتفاقات عجیبی در وزارت خارجه رخ‌داد که به نظر می‌رسد نشان دهنده این است که آستانه صبر ایران در برابر بازی اروپایی‌ها بخصوص با توجه به تحریم جدیدی که آنها بر علیه ایران اعمال کرده‌اند، سرریز شده است.
یک منبع آگاه در توضیح جزئیات اتفاق روی داده به ایرنا گفت که به زودی قرار است تصمیمات مهمی در خصوص تجدید نظر در همکاری‌های اطلاعاتی با اروپا اتخاذ شود.
وی که نامش فاش نشد به خبرگزاری رسمی جمهوری اسلامی گفت: به محض اعلام تحریم‌های اروپا، شش سفیر و کاردار اروپایی به وزارت خارجه احضار شده‌اند. ماجرا از این قرار است که ابتدا آنها شروع به توضیح دادن کرده‌اند اما دیپلمات ایرانی برخورد شدید و قاطعی داشته چون دیپلمات‌های اروپایی ادبیات نامناسبی داشته‌اند و ادعاهای آنها به قدری غیرقابل پذیرش بود که دیپلمات ایرانی به سرعت به این ملاقات توبیخ آمیز خاتمه داده است.
انتظار ایران بوده که اروپا اگر همکاری نمی‌کند باری بر دوش ایران نباشد اما آنها نه تنها به وعده‌های اقتصادی خود عمل نکردند که دست به تحریم ایران هم زدند.
ابراز بدبینی به رفتارهای اروپا پس از آن اوج گرفت که آنها وعده خود در خصوص کانال مالی و حفظ روابط تجاری در چارچوب برجام را نادیده گرفتند. سخنگوی وزارت خارجه هم گفته به زودی تصمیمات مهمی در خصوص تحریم اخیر اروپایی اتخاذ خواهد شد.

>اروپا از ابتدا چقدر جدی بود؟
مسئله اینجاست که ایجاد کانال مالی میان ایران و اروپا از ابتدا با مشکلات ساختاری روبرو بود. آفتاب‌یزد آبان ماه گذشته در گزارشی عدم امکان ایجاد دفتر اتحادیه اروپا در تهران را یکی از موانع مهمی دانسته بود که عملیاتی شدن کانال مالی ایران و اروپا را دشوار و حتی غیرممکن می‌کرد.
اما از سوی دیگر در خود اروپا هم عزم جدی برای راه‌اندازی این کانال وجود نداشت بطوریکه اواسط آذرماه روزنامه آلمانی «هندلزبلات» به نقل از منابع دیپلماتیک فرانسوی تصریح کرد که ساز و کار مالی ویژه اتحادیه اروپا برای ایران بسیار محدودتر از شکل اصلی آن برنامه‌ریزی شده و هیچ معجزه‌ای با خود به همراه ندارد.
این روزنامه در ادامه نوشت: صبر تهران کم‌کم به پایان می‌رسد؛ صبر آنها با گذشت زمان رو به اتمام است. نماینده اقتصادی آلمان در ایران نیز هشدار داده که «ما کم‌کم اعتبار خود را از دست می‌دهیم» چرا که شرکت‌های آلمانی فعال در ایران هنوز نمی‌دانند که آیا تلاش‌های دولتهای اروپایی برای دور شدن از تحریم‌های آمریکا در عمل نتیجه‌ای خواهد داشت یا خیر؟
یک مسئله بسیار غامض وجود داشت: کارشناسان مالی اروپا به دولتهایشان اطلاع داده بودند که ساز و کار ویژه مالی اروپا برای ایران زمانی اجرایی خواهد شد که بانک‌های خصوصی اروپا متعهد به انجام انتقالات بانکی بین ایران و اروپا شوند. اما اغلب بانک‌های آلمانی از انجام چنین پرداخت‌هایی امتناع می‌کنند.
این در حالی است که «فدریکا موگرینی» مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا گفته که مکانیسم ویژه برای ادامه همکاری اقتصادی با ایران تا «قبل از ماه نوامبر» آماده خواهد شد. این سیستم SPV یا Special Purpose Vehicle نام دارد و هدف از آن ادامه همکاری تجاری اتحادیه اروپا با ایران حتی با وجود تحریم‌های آمریکا است.
با این حال این طرح عقیم ماند و اروپا آنطور که واعظی رئیس دفتر روحانی روز گذشته گفت عذرخواهی کرد ضمن آنکه وعده داد که کماکان پیگیر راه حل‌های دیگر نیز هست!
و البته آنچه در حال اتفاق افتادن است این است که این صبر لبریز شده است و اکنون تهران در حال اتخاذ تصمیم جدید در خصوص رفتار اروپایی‌هاست.