روزنامه خراسان
1397/10/19
دکتر خوش چهره: معضل «شاغلان فقیر» پیش روی دولت
دکتر خوش چهره اقتصاددان و نماینده مجلس هفتم، در سفر اخیر خود به مشهد، مهمان جمعی از فعالان رسانه ای و فضای مجازی بود. وی در حاشیه این نشست، به سوالات «روزنامه خراسان» درباره وضعیت اقتصادی کنونی کشور و نیز لایحه بودجه سال 98 پاسخ داد. وی معتقد است که تبعات تورمی افزایش نرخ ارز در شرایط کنونی، به پدیده «شاغلان بیکار» در جامعه دامن زده است که بر اساس آن، شاغلان به رغم داشتن شغل، از حفظ سطح معیشت خود، بیش از پیش فاصله گرفته اند. به گفته وی، تبعات رکود و به ویژه تورم ناشی از شوک ارزی در جامعه، در سال آینده، بیشتر آشکار می شود. با این حال و بر خلاف انتظار، بودجه سال آینده، از نظر شکل و محتوا، شباهت های زیادی به بودجه های سنواتی قبل دارد بنابراین برای اصلاح آن، لازم است نگرش و روش دولت در بودجه نویسی تغییر کند. خوش چهره در نهایت، راهکارهای خود برای برون رفت از وضع موجود را در اصلاح وضع منابع و درآمدهای بودجه خلاصه کرد. از سخنان وی چنین برداشت می شود که کاهش وابستگی بودجه به نفت که نرخ آن بیش از نرخ های گفته شده کنونی است، باید پیگیری شود. همچنین اصلاح ساختار مالیاتی به گونه ای که مالیات درست از بخش سوداگری و غیر مولد و مالیات منطقی و عادلانه از بخش تولید گرفته شود، ضروری است. رکود تورمی به منزله تب و لرز دکتر خوش چهره در بخش اول سخنان خود، به سابقه رکود تورمی اقتصاد ایران، از آغاز به کار دولت و بی توجهی دولت به این پدیده اشاره و اظهار کرد: اقتصاد ایران از چندین سال پیش یعنی تا قبل از شروع کار دولت یازدهم، در شرایط رکود تورمی بود. رکود تورمی شبیه تب و لرز است که کار معالجه را سخت می کند اما نشدنی نیست. به این معنا که اگر شما بخواهید تنها جلوی تب را بگیرید، باید بدن بیمار را به اصطلاح خنک کنید که در آن صورت لرز بیمار زیاد میشود. اگر هم بخواهید لرز بدن بیمار را کنترل و او را گرم کنید، تب بالا می رود. بنابراین باید با این پدیده هدفمند و حرفه ای مواجه شد.وی افزود: با این وصف ، اگر چه قبول داریم که دولت یازدهم شرایط رکود تورمی را به ارث برد، اما معالجه را خوب شروع نکرد. این دولت، در چند سال اول، تمرکزش را بر مبارزه با تورم گذاشت. با این حال، بعد از سه سال اذعان کرد که تورم را کاهش دادیم، اما رکود شدید شد. بعد دوره دوم را با عنوان مقابله با رکود مطرح کرد. با این حال، بخش های جدی اقتصاد مثل مسکن در یک رکود سنگین ماند و سال قبل هم این رکود ادامه داشت تا این که امسال یک تورم سنگین به آن اضافه شد. متاسفانه در برنامه های عملیاتی سالانه یعنی بودجه هم در پنج، شش سال گذشته اقدامات موثری برای حل مسئله رکود یا تورم اتخاذ نشد. بروز پدیده ای به نام شاغلان فقیر خوش چهره تبعات این موضوع با توجه به شوک ارزی را موجب ایجاد قشری در جامعه که وی آن را «شاغلان فقیر» نامید، دانست و گفت: افت نرخ ارز که تعبیر صحیح تر آن، کاهش معنی دار ارزش پول ملی است، قدرت خرید آحاد مردم را به شدت کاهش داد و پدیده شاغلان فقیر را ایجاد کرد.وی توضیح داد: معمولاً فقر مربوط به بیکاران است و کسانی که از کار افتاده اند، آسیب پذیر و فقیرند. این افراد معمولاً 5 درصد اقتصادهای باثبات را شامل می شوند. با این حال، با کاهش معنی دار ارزش پول ملی، طیف گسترده ای از مردم به ویژه طبقات متوسط یعنی به جز سه دهک پایین، دچار آسیب های جدی اقتصادی شدند که منجر به ایجاد پدیده «شاغلان فقیر» شده است. این افراد به رغم اشتغالی که دارند، نمی توانند معیشت خود را در سطحی که قبلاً بودند، اداره کنند. همچنین این افراد، جدای از فقرا و دهک های پایین هستند که دولت با دادن بسته های حمایتی فکر می کند مثلاً می تواند از آن ها حمایت کند. اقدامی که خیلی هم محدود است و در طول سال یکی دو بار صورت می گیرد. این استاد اقتصاد دانشگاه تهران نتیجه مستقیم شکل گیری این پدیده اقتصادی-اجتماعی را افت تقاضای موثر در جامعه اعلام کرد و گفت: مسائل موجود، تقاضای گروه های متوسط را پایین می آورد. با توجه به این که عامل اساسی پویایی اقتصاد، رشد تقاضای این افراد است، بنابراین می توان از هم اکنون یک جریان رکود غلیظ را پیش روی اقتصاد تصور کرد. پیشنهادها برای اصلاحات بودجه ای دکتر خوش چهره به تحلیل بودجه سال آینده با توجه به وضعیت خاص اقتصادی و تحریم ها پرداخت و گفت: این بودجه، به رغم برخی تغییرات محدود، هم از نظر ساختار و هم از نظر شکل، شباهت های معنی داری با بودجه های سنواتی گذشته دارد و برای همین نمی توان آن را یک بودجه تاثیرگذار و اعجاب انگیز دانست.وی با تاکید بر لزوم تغییر نگرش و روش در ساختار بودجه اظهار کرد: در این زمینه، یک تغییر نگرش و روش قطعاً لازم است تا شرایط اقتصاد ملی بهبود یابد. باید دانست که خیلی از راه حل های مقابله با آن هم از دل تشخیص درست در می آید. لیکن به اعتقاد من در سطح ملی، هنوز در این زمینه ضعف داریم. چون در گزارش رئیس محترم جمهور که چند ماه پیش در مقابله با کاهش معنی دار ارزش پول ملی ارائه شد، حرف ایشان، این بود که ما می خواهیم به کالاهای اساسی ارز به نرخ 4200 تومانی بپردازیم. در حالی که تنها یک بخش سبد هزینه خانوار، غذاست و کالاهای اساسی در آن نقش مهمی دارد. قیمت بخش های دیگر مانند مسکن و اجاره نیز به شدت افزایش پیدا کرده است. این موارد، قبل از این که به تحریم ربط داشته باشد به بی دقتی و بی توجهی به سوداگری در زمین و مسکن بر می گردد که دولت، شهرداری ها، شوراهای شهر و حتی مجلس می توانستند به آن بپردازند تا این فشار به مردم وارد نشود.وی در خاتمه و در بیان راهکار، به ساختار درآمدهای مبتنی بر نفت دولت در بودجه و غفلت از ظرفیت های مالیات و کاهش فرارهای مالیاتی اشاره کرد وخواستار بهبود آن شد. وی اظهار کرد: همان طور که می دانید حدود دو سوم بودجه کل، مربوط به بودجه شرکت ها و بنگاه های دولتی است و تنها یک سوم آن مربوط به بودجه عمومی است و همه چالش ها و بحث ها مربوط به همان یک سوم است. در حالی که تاثیر بودجه کل بر اقتصاد را باید دنبال کرد.وی روی دیگر پیشنهاد اصلاحی اش را معطوف به اصلاح نظام مالیاتی دانست.خوش چهره گفت: مالیاتی که باید اصلی ترین بودجه در یک اقتصاد باشد (نه فشار مالیاتی)، الان این گونه نیست. به این معنا که باید مالیات درست از بخش سوداگری و غیر مولد و مالیات منطقی و عادلانه از بخش تولید گرفته شود. اما اکنون فشارهای مالیاتی بیشتر روی تولید کننده و حقوق بگیر است. این ساختار در بودجه جاری هنوز وجود دارد. اگر چه صحبت هایی شده است که برای تشخیص حوزه هایی که از قلمرو مالیات فراری یا در امان هستند توجه بیشتری شود، اما در عین حال، این ساختار الان بیشتر متکی به درآمدهای نفتی است و درآمدهای مالیاتی در درجه دوم قرار دارد.
سایر اخبار این روزنامه
اجحاف سینمایی به مردم مشهد
بگومگوی اصلاح طلبان و واعظی بالا گرفت
نوبت مشت آهنین ماکرون
بدهی مالیاتی 28 هزار میلیاردی دارندگان کارت های بازرگانی
به حقابه هیرمند متعهدیم
تحریم نقد، SPV نسیه
دکتر خوش چهره: معضل «شاغلان فقیر» پیش روی دولت
ستاری:بیشتردروس دانشگاهی به درد کشورنمی‌خورد
فلاحت پیشه: وزارت اطلاعات ادعای شکنجه اسماعیل بخشی را تکذیب کرد
3 وجه دیگر از ماجرای ادعای شکنجه
ماجرای جنایت در پلاک 100
حذف تنها قطار تندروی مشهد- تهران
نقره داغ فولادی ها به دلیل بازنگرداندن ارز صادراتی
کاش یک خواهر یا برادر داشتم!
احیای شرکای سنتی
