نگاهی به فیلم «سرو زیر آب» به مناسبت اکران ویژه این فیلم برای خانواده معظم شهدا فاتحان قلعه‌های فخر تاریخیم

سیدحسین رسولی
این روزها فیلم «سرو زیر آب» به کارگردانی محمدعلی باشه‌آهنگر، نویسندگی محمدعلی باشه‌آهنگر و حامد باشه‌آهنگر، بازی بابک حمیدیان، مینا ساداتی، شهرام حقیقت‌دوست، رضا بهبودی و مسعود رایگان روی پرده سینماهای ایران رفته است. فیلمی که به خانواده‌ شهدای اقلیت‌های مذهبی می‌پردازد. دیروز هم خبر رسید که مراسم تجلیل از خانواده شهدای اقلیت با اکران مردمی «سرو زیر آب» در روز پنجشنبه ۲۰ دی‌ماه برگزار می‌شود. این مراسم قرار است در سالن بصیرت مجموعه دانشجویی ۱۳ آبان (لانه جاسوسی) برگزار شود.
این اکران مردمی به همت گروه فدک «خادمین شهدا فدک» به مناسبت میلاد حضرت مسیح(ع) و سال جدید میلادی با هدف تحکیم وحدت و محبت میان اقوام مختلف جمهوری اسلامی ایران است که همگی برای ایران تلاش کرده و تا پای جان ایستاده‌اند، برگزار می‌شود. در این مراسم از خانواده شهدای اقلیت قدردانی می‌شود. سخنران اصلی برنامه هم اسفندیار اختیاری نماینده ایرانیان زرتشتی در مجلس شورای اسلامی است.
ژانر دفاع مقدس، بهترین ژانر سینمای ایران


شاید خیلی‌ها با نظر راقم این سطور مخالف باشند ولی به اعتقاد نگارنده بهترین ژانرهای سینمای ایران در ۴۰ سال گذشته مربوط به ژانرهای دفاع مقدس و درام اجتماعی است. ژانر دفاع مقدس ژانری است که به جنگ و مسائل آن می‌پردازد. سینمای ایران در این زمینه همیشه سر بلند بوده است و یکی از ناراحتی‌های علاقه‌مندان این ژانر کمبود تولیدات است. سینمای جنگ در سینمای هالیوود و سینمای هنری اروپا نیز مورد توجه ویژه بوده است. بسیاری از این فیلم‌ها هم توانسته‌اند جوایزی مانند تندیس اسکار را به خانه ببرند.
فیلم «جوخه» (۱۹۸۶) به کارگردانی الیور استون درباره جنگ ویتنام ساخته شد و به سرعت هم به یکی از شمایل‌های ضد جنگ در آمریکای جنگ‌طلب تبدیل شد. این فیلم اولین قسمت سه‌گانه جنگ‌های ویتنام استون است؛ دو قسمت دیگر عبارت‌اند از «متولد چهارم ژوئیه» (۱۹۸۹) و «بهشت و زمین» (۱۹۹۳). «جوخه» در سال ۱۹۸۶ برنده جایزه اسکار بهترین فیلم و بهترین کارگردانی شد.
فیلم «نجات سرباز رایان» (۱۹۹۸) به کارگردانی استیون اسپیلبرگ نیز یکی از بهترین‌های ژانر جنگ است. داستان این فیلم در طول نبرد نرماندی در جنگ جهانی دوم اتفاق می‌افتد. مراسم اسکار، این فیلم را نامزد ۱۱ جایزه کرد و اسپیلبرگ در نهایت جایزه بهترین کارگردانی را ربود.
فیلم بسیار با کیفیت «کشتی» یا به طور دقیق‌تر «زیردریایی» (۱۹۸۱) به کارگردانی ولفگانگ پترسن هم محصول کشور آلمان غربی است. این فیلم از معدود آثار سینمایی است که از زاویه دید سربازان آلمانی در جنگ جهانی دوم روایت می‌شود. اگر پای دیدن این فیلم بنشینید، قلب‌تان از هیجان تند تند خواهد زد.
فیلم «سقوط شاهین سیاه» (۲۰۰۱) به کارگردانی ریدلی اسکات هم محصول آمریکا است. این فیلم تلاش می‌کند تا داستان واقعی نبرد موگادیشو را به تصویر بکشد. نکته بسیار جالب علاوه بر تبلیغ تجهیزات نظامی آمریکا، ضعف شدید نیروهای آمریکایی در نبردهای تن‌به‌تن در خیابان‌های موگادیشو پایتخت و بزرگ‏ترین شهر کشور آفریقایی سومالی است. سربازان تا دندان مسلح آمریکایی با مردمی ساده مواجه می‌شوند؛ ولی در نهایت با کلی تلفات پا به فرار می‌گذارند.
جالب است بدانید که یهودیان با نفوذ بسیار بالایی که در سینمای هالیوود دارند تلاش کردند تا چهره دیگری از خود در جنگ جهانی دوم نشان بدهند. فیلم‌های بسیار زیادی درباره جنگ جهانی دوم ساخته می‌شوند که درباره کشتار یهودیان است. چندین فیلم مانند «زندگی زیباست» (۱۹۹۷) به کارگردانی روبرتو بنینی (ایتالیایی)، «پیانیست» (۲۰۰۲) به کارگردانی رومن پولانسکی (لهستانی) و «پسر شائول» (۲۰۱۵) به کارگردانی لاسلو نمش (مجارستانی) از جمله این فیلم‌ها هستند. نکته کلیدی در این بین، برنده شدن پر تعداد آنها از سهم تندیس‌های طلایی اسکار و دیگر جشنواره‌ها است. فیلم «پسر شائول» در بخش مسابقه جشنواره کن روی پرده رفت و برنده جایزه ویژه هیئت داوران این جشنواره شد. همچنین این فیلم در هشتاد و هشتمین دوره جوایز اسکار و هفتاد و سومین مراسم گلدن‌گلوب برنده جایزه بهترین فیلم به زبان خارجی شد. با این تفاسیر مشخص می‌شود که سینمای جهان به میزان بالایی به سینمای جنگ توجه می‌کند؛ ولی حالا چرا در سینمای ایران شاهد تولید بسیار کم چنین فیلم‌هایی هستیم؟ پرسشی که جوابش نزد ما نیست. نکته کلیدی دیگر توجه کارگردان‌های مستقل سینما به این ژانر سنگین است. مثلا استنلی کوبریک فیلم «غلاف تمام فلزی» (۱۹۸۷) را ساخت که یکی از بهترین آثار جنگی هم شد. این فیلم به خوبی نشان می‌دهد که ارتش آمریکا چگونه جوانان عادی و بی گناه آمریکایی را تبدیل به قاتلینی بی‌رحم می‌کند. آنها در حقیقت تنها حکم ماشین کشتار ارتش آمریکا را دارند.
زاویه دید باشه‌آهنگر
رزا لوکزامبورگ می‌گوید جنگ نشان داد که نیروهای تولید در نظام سرمایه‌داری نیروهای ویرانگرند. جنگ تحمیلی عراق علیه جمهوری اسلامی ایران هم چنین بود. تمام نظام سرمایه‌داری پشت عراق ایستادند. محمدعلی باشه آهنگر چند سال پس از فیلم «ملکه» بار دیگر با فیلم «سرو زیر آب» به سینما بازگشته است. او زاویه‌ دید بدیعی به جنگ دارد. این فیلم چشم‌به‌راهی خانواده‌هایی را به تصویر می‌کشد که منتظر خبری از پاره‌ تن‏شان هستند. افرادی در «ستاد معراج» را می‌بینیم که می‌کوشند پیکر شهدای گمنام را تعیین هویت کنند. اما درهمان پایان پرده اول مشخص می‌شود که پیکر یک شهید گمنام را به اشتباه به یک خانواده‌ دیگر داده‌اند. در اینجا کشمکشی دراماتیک شکل می‌گیرد و جمله کلیدی: «حق نداریم به مردم دروغ بگیم حتی اگربخواهیم بهشون آرامش بدیم» بیان می‌شود. البته یکی از این خانواده‌ها زرتشتی است. تصاویری که از روستاهای یزد و لرستان در این فیلم می‌بینیم، واقعا درخشان است. فیلم به خوبی مظلومیت خانواده معظم شهدا را روایت می‌کند. اما اگر از منظر ساختاری به فیلم نگاه کنیم دست کارگردان در پرداخت برخی نقاط عطف دراماتیک و انتقال مفصل‌های نمایشی بسته است. بنابراین فیلم از نظر فرمال به طریقی ساده پیش می‌رود. به هر حال، مهدی اخوان ثالث در «آخر شاهنامه» می‌گوید: «ما فاتحان قلعه‌های فخر تاریخیم/شاهدان شهرهای شوکت هر قرن/ما یادگار عصمت غمگین اعصاریم/ما راویان قصه‌های شاد وشیرینیم/قصه‌های آسمان پاک/نور جاری آب...»
سایر اخبار این روزنامه
« ابتکار» در گفت‌وگو با سفیر اسبق ایران در مقر اروپایی سازمان ملل بررسی می‌کند چوب غیرکارشناسی لای چرخ دستگاه دیپلماسی غلامرضا حیدری باز هم تکرار میکنم حفظ منافع ملی ما مهمترین است «ابتکار» از واکنش‌نمایندگان مجلس به طرح موضوع «فتنه 98» گزارش می‌دهد عینیت بخشیدن به تخیل بدخواهان «ابتکار» تاثیر نوسان نرخ ارز بر بازار سرمایه را بررسی می‌کند پیوند میان ارز و بورس نگاهی به نمایشگاه‌های هنری هفته پیش‌رو گشتی در میدان هنر جلسه هم‌اندیشی حناچی و شهرداران پس از انقلاب اسلامی با 4 غایب برگزار شد فرار قالیباف و احمدی‌نژاد از بازگشت به «بهشت» معاون اول رئیس‌جمهوری: قول می‌دهم که با تمام وجود بمانم نگاهی به فیلم «سرو زیر آب» به مناسبت اکران ویژه این فیلم برای خانواده معظم شهدا فاتحان قلعه‌های فخر تاریخیم واکنش ابتهاج به احتمال تخریب خانه مادری وقتی خود آدم نمی‌ماند حالا خانه هم نماند رئیس سازمان برنامه و بودجه کشور: نظارت بر قیمت کالاهای اساسی تشدید می‌شود معاون علمی و فناوری رئیس جمهوری: سرمایه بخش خصوصی وارد پژوهش شود «ابتکار» از دلایل ایجاد حلقه بسته در کابینه روحانی گزارش می‌دهد گذر دولت از اصلاحات