تلاش برای فرار از بحران

بسم‌الله الرحمن الرحیم
سفر جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا به فلسطین اشغالی و اظهارات گزنده و تندی که وی این روزها نثار ترکیه و دیگران می‌کند، اوج دلواپسی مقامات آمریکا در قبال تحولات پرشتاب منطقه را به نمایش گذاشته است. اگرچه گفته می‌شود میان سفر جان بولتون و مایک پمپئو به منطقه ارتباطی وجود ندارد ولی شواهد موجود نشانگر آشفتگی اوضاع در جبهه متحدین منطقه‌ای آمریکا است و به وضوح ثابت می‌کند که از طرح شتابزده ترامپ برای خروج نظامیان آمریکائی از سوریه تقریباً چیزی باقی نمانده است. از یکطرف هر سه پیشنهاد آمریکا به عراق درخصوص تحولات سوریه با واکنش منفی بغداد مواجه شده و عراق هر سه پیشنهاد را رد کرده ولی از سوی دیگر آمریکا بدون اعتنا به نظرات دولت عراق نیروهای خارج شده از سوریه را به عراق منتقل کرده و آنها را در اربیل، عین الاسد و الانبار مستقر ساخته است.
ترامپ به مقامات عراقی پیشنهاد کرده بود نظامیان آمریکائی از سوریه به عراق منتقل شوند و درصورت لزوم بتوانند به سوریه باز گردند اما در عین حال نیروهای عراقی هم در عملیات بعدی با نظامیان آمریکائی در حمله به سوریه همراهی کنند. بغداد هر سه پیشنهاد را رد کرد و اعلام داشت اجازه نمی‌دهد از خاک عراق علیه هیچ کشوری استفاده شود و در هیچ عملیات برون مرزی علیه همسایگان مشارکت نخواهد کرد. رد صریح این خواسته‌های ترامپ نشانگر موضع مخالفت رسمی عراق با سیاستهای آمریکا در منطقه است. اوج گیری تظاهرات خیابانی علیه آمریکا در روزهای اخیر در بسیاری از شهرهای عراق هم وجود یک فضای ضدآمریکائی در عراق را آشکار می‌سازد. آمریکا بدون کمترین توجه و اعتنائی به مواضع دولت بغداد، همچون یک مستعمره با این کشور برخورد کرده و بدون کسب مجوز و دریافت موافقت رسمی عراق، نیروهای خود را در این کشور مستقر ساخته است.
سخنان جان بولتون در تل اویو هم در چنین شرایطی بسیار معنی‌دار تلقی می‌شود. بولتون به ترکیه هشدار داد واشنگتن مایل نیست ترکیه بدون هماهنگی به عملیات نظامی در سوریه دست بزند. وی اضافه کرد آمریکا مصمم به تضمین امنیت کردهای سوریه است.


برای این مانور سیاسی – تبلیغاتی جان بولتون، بسیار دیر شده است. وی زمانی وارد عمل شده که کار از کار گذشته و کردهای سوریه زیر نظر مسکو در پایگاه نظامی روسها در حمیم سرگرم مذاکره با دولت دمشق هستند و تا اینجای قضیه به ورود رسمی نظامیان سوری به منبج و استقرار پرچم سوریه در این شهر منجر شده است. این پدیده نشان می‌دهد متحدین دیروز آمریکا در منطقه ناچار شده‌اند راهکار دیگری را برگزینند و دیگر به آنها اعتمادی نداشته باشند. بولتون به اشتهای سیری ناپذیر ترکیه برای استقرار دائمی در صفحات شمال سوریه و تکمیل عملیات موسوم به سپر فرات اشاره دارد که خواسته‌های اردوغان برای حضور نظامی در منبج به هر قیمت ممکن و اشغال آن توسط ارتش ترکیه را مدنظرداشت. اکنون پس از چرخش 180 درجه‌ای ترامپ و خالی کردن پشت کردهای سوریه، کردها با گرایش به دمشق، محاسبات آمریکا، اسرائیل و ترکیه را به سرعت برهم زده‌اند و شرایطی را پدید آورده‌اند که برای هر سه طرف به معنای شکست استراتژیک تلقی می‌شود.
موضوع مهم‌تری که کمتر مد نظر قرار گرفته، کاهش وزن و اعتبار ترکیه در طرح‌های خاورمیانه‌ای آمریکا حداقل در کوتاه مدت است که اردوغان را به سمت روسها متمایل کرده است. در چنین شرایطی مایک پمپئو وزیر خارجه آمریکا قرار است با سفر به منطقه زمینه‌های شکل گیری یک ائتلاف میان برخی رژیم‌های فاسد عربی و اسرائیل را فراهم و عملیاتی کند تا بلکه این ائتلاف بتواند همچون سد و مانعی در برابر ایران و مقاومت اسلامی در منطقه عمل نماید.
با علم به اینکه بدون استثنا تمامی طرفهای تشکیل دهنده چنین ائتلافی از هر سو در محاصره مسائل و مشکلات فراوانی هستند، به نظر می‌رسد هدف تشکیل این ائتلاف، تلاش برای فرار از بحران و سرپوش گذاشتن بر بن بست زجر دهنده‌ای است که تمامی طرفهای حاضر در ائتلاف درماندگان دچار آن هستند.
ترامپ نه تنها در جهان و در میان متحدین همیشگی آمریکا، که حتی در آمریکا هم در انزوای کامل قرار گرفته است. نیمی از دولتش تعطیل است و 900 هزار نفر در مرخصی اجباری هستند و یا بدون دستمزد مجبورند کار کنند. سطح تقابل کنگره و کاخ سفید به قدری بالا گرفته که بی‌اعتباری ترامپ را گوشزد می‌کند. ماجرای دخالت مسکو در انتخابات ریاست جمهوری به رسوائی ترامپ دامن زده و در اطرافش تقریباً چهره کسی باقی نمانده است. بنیامین نتانیاهو نخست‌وزیر اسرائیل دچار یک بحران فزاینده است. وی درگیر چند پرونده فساد مالی – سیاسی است و متحدانش وی را تنها گذاشته‌اند و قطعاً بعد از اردیبهشت آینده برسر کار نخواهد بود و یک انتخابات زودرس، جانشین وی را مشخص می‌کند. در جبهه ارتجاع عرب همگی با یکدیگر در نزاع و درگیری روزمره قرار دارند. ترامپ مرتباً اعراب فاسد را تحقیر می‌کند که بدون حمایت آمریکا حتی یک هفته هم دوام نمی‌آورند. همگی خواستار نابودی قطر هستند و از شورای همکاری و اتحادیه عرب جز پوسته‌ای بی‌ارزش، چیزی باقی نمانده است. سلمان و فرزندش پس از بازداشت فله‌ای شاهزادگان و درباریان، حتی درون دربار هم در امان نیستند. جنگ یمن و قتل فجیع جمال قاشقچی باقیمانده حیثیت و اعتبار سعودی‌ها را برباد داده است.
در چنین شرایطی است که همگی احساس می‌کنند به فرصتی برای سرپوش گذاشتن واقعیت‌ها به شدت احتیاج دارند تا نظرها را به سمت و سوی دیگری منحرف کنند. تلاش برای تشکیل ائتلاف درماندگان، شاید فرصت مطلوب ترامپ، نتانیاهو و سران بی‌افتخار عرب هم باشد. براساس ارزیابی‌های اخیر، کمترین شانس موفقیتی برای طرح جدید ائتلاف درماندگان وجود ندارد. چرا که طرح‌های مهمتر و جامع تر، پیشاپیش ناکام شده‌اند و شکست خورده‌اند.
سایر اخبار این روزنامه
هند عملیات تجاری در چابهار را آغاز کرد معاون اول رئیس جمهور: وفاق همگامی برای اصلاحات ساختاری در بودجه گفتگو با سید محمد صفی زاده آیت‌الله هاشمی رفسنجانی، معتمد امام خمینی بود شمخانی در همایش بین‌المللی دفاع و امنیت در غرب آسیا: دو نماینده مجلس افغانستان به من گفتند آمریکا درخواست مذاکره با ایران را دارد،اما جواب «نه» شنیدند در نخستین جشنواره و نمایشگاه ملی فولاد ایران رقم خورد؛ گردهمایی بزرگ فعالان صنعت فولاد با رویکرد تبادل دانش و بومی‌سازی نیویورک تایمز: رئیس جمهور آمریکا در مقابل مردم ایستاده است رئیس جمهور در دیدار با وزیر و مدیران ارشد وزارت جهاد کشاورزی: حفظ همزمان قدرت خرید مردم و تامین معیشت کشاورزان وظیفه دولت است مراسم دومین سالگرد ارتحال آیت‌الله هاشمی رفسنجانی پیش از ظهر پنجشنبه در تهران برگزار می‌شود تلاش برای فرار از بحران رئیس دفتر رئیس‌جمهور خطاب به منتقدان: انتقاد از دولت موجب رای‌آوری در انتخابات نمی‌شود با حضور رئیس جمهور؛ جلسه هماهنگی سفر کاروان تدبیر و امید به استان گلستان برگزار شد وزارت اطلاعات خبر داد: دستگیری عوامل اخلال در نظام ارزی کشور اولویت‌های برجامی ایران در سال جدید میلادی