تعلل عمدی در اعلام قیمت‌های خودرو

«جهان‌صنعت»- بازار خودرو این روزها بیشتر از هر زمان دیگری سکوت اختیار کرده، برخی این سکون را انتظار برای اعلام نهایی قیمت‌های جدید و از سوی دیگر کاهش قدرت خرید عنوان می‌کنند اما آنچه مسلم است انتظار از این رکود این است که قیمت اغلب خودروهای داخلی یا ثابت بماند یا گران‌تر نشود. بر اساس اعلام قبلی قرار بود 13 دی ماه قیمت کارخانه‌ای خودروهای پرتیراژ خودروسازان با معادله پنج درصد زیر قیمت بازار تعیین شود‌. طبق وعده تابش قیمت‌های جدید محصولات خودروسازان باید 13 دی‌ماه، اعلام می‌شد‌. اگرچه رییس سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولیدکنندگان اشاره به خودروهای خاصی نکرده، اما چیزی که مشخص است خودروهای زیر 45 میلیون تومان که بخش اعظم تیراژ خودروسازان را تشکیل می‌دهد محصولات مدنظر عباس تابش است‌. ولی با توجه به وعده وعیدهای اعلام قیمت این خودروها در طول سه‌ماهه اخیر، این سوال مطرح است که آیا فردا به‌طور حتم روز موعود اعلام قیمت‌ها خواهد بود؟ این سوال از آن جهت مطرح می‌شود که ماه‌هاست از شخص وزیر صنعت گرفته تا دیگر مسوولان صنعتی و نمایندگان مجلس وعده اعلام قیمت‌ها در هفته یا روز مشخصی را داده‌اند حال آنکه این وعده‌ها هیچ‌گاه عملی نشده است‌. وعده آقای معاون هم مانند وزیر صنعت به مرحله اجرا نرسیده است‌. ماجرای اعلام تغییرات قیمتی انواع خودروهای مشمول قیمت‌گذاری از اوایل آبان‌ماه امسال آغاز شده به نحوی که هر مسوول از جانب خود خبر اعلام قیمت‌های جدید را طی روزهای آینده مطرح کرد اما متاسفانه با وجود تمام این اظهارنظرها آبان ماه تمام شد و خبری از اعلام قیمت‌های جدید در بازار نشد.
سالی که گذشت روزهایش روز به روز به قیمت خودرو اضافه کرد و با وجود چند نوبت جهش قیمت‌ها حالا در سه ماه پایانی‌اش هم خریداران برای اعلام قیمت‌ها جدید و گرانی دوباره خودرو به انتظار نشسته‌اند‌. این در حالی است که سال 97 با رکوردشکنی پیش‌فروش‌های اینترنتی از سوی سایپا و ایران‌خودرو، خودروسازان دنیا را غافلگیر کرد و خبرها از شش میلیون مراجعه به سایت و درخواست خرید خودرو طی مدت محدود و چندروزه حکایت داشت‌. پیش‌فروش گسترده‌ای که بنا بر اعلام برخی از کارشناسان حجم نقدینگی فراوانی که معادل ارزش شرکت بنز بود را نصیب خودروسازان ایرانی کرد‌.
جالب اینجاست رحمانی وزیر صنعت هم در صحبت‌هایی خبر اعلام قیمت‌ها را عنوان کرد اما هنوز وعده‌های آقای وزیر هم محقق نشده است‌. رحمانی در جدیدترین اظهارنظر خود (دوم دی‌ماه) در گفت‌وگوی ویژه خبری گفته است با قیمت‌گذاری ستاد تنظیم بازار‌، قیمت جدید خودروهای پرفروش تا هفته آینده اعلام خواهد شد‌. در حال حاضر چند روز از وعده آقای وزیر گذشته و بازار خرید و فروش خودرو با تشدید رکود روبه‌رو است به صورتی که در این شرایط خریداران بلاتکلیف هستند و کسی هم حاضر به فروش خودرو نیست‌. البته بعد از اظهارنظر وزیر صنعت، تابش مدیرعامل سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان از اعلام سیاست‌های وزارت صنعت در مورد قیمت خودروهای مشمول قیمت‌گذاری و سایر خودروها در پنجشنبه (13 دی‌ماه) خبر داد‌. اما وعده آقای معاون هم مانند وزیر صنعت محقق نشده و مردم همچنان بلاتکلیف منتظر اعلام قیمت‌های جدید هستند‌. به نظر می‌رسد مسوولان پیش از اظهار نظر در مورد اعلام قیمت‌های جدید باید با یکدیگر هماهنگ باشند‌. اما متاسفانه این رویکرد هنوز در میان مسوولان به ویژه وزارت صنعت وجود ندارد و هرکسی اظهارنظر خاص خود را مطرح و رکود بازار خودرو را تشدید‌ می‌کند‌. از سوی دیگر سکوت واحدهای نظارتی در بازار بلاتکلیف خودرو و افزایش مدام قیمت‌ها باعث شده خریداران خودرو برای احقاق حقوق خود چاره‌ای جز شکایت و تجمع مقابل شرکت‌های خودروسازی نداشته باشند‌.
حفظ منافع خودروسازان


تبیین سیاستی خاص عرضه و تقاضا در بازار خودرو همچنان مغفول مانده و هیچ مسوول و متولی درصدد اصلاح و نظم‌بخشی به بازار نیست‌. عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی شفاف‌سازی در خودروسازی را در گرو حفظ منافع خودروسازان و مردم دانست و گفت: در وهله نخست باید با تبیین سیاستی خاص عرضه و تقاضا را در بازار خودرو متعادل کنیم تا به شفاف‌سازی نائل آییم و در مرحله بعد خودروهای خارجی را بدون مصرف ارز از مناطق آزاد به کشور وارد کنیم زیرا اسقاط خودروهای با عمر هشت سال که تنها 50 هزار کیلومتر کارکرد دارند غیرعاقلانه و غیرمنطقی است‌. محمدرضا منصوری با تاکید بر ترخیص خودروهای دپو شده در گمرک گفت: چنانچه قصد واردات خودرو را داریم باید با افزایش تعرفه‌ها جلوی ورود بی‌رویه خودرو گرفته شود البته این حرف بدان معنا نیست که کاملا از واردات خودرو ممانعت شود زیرا نمی‌توان به طور کل جلوی واردات خودرو را گرفت‌.
وی گفت: چنانچه سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته در ایران از ضمانت اجرایی قوی برخوردار بود علاوه بر نجات شرکت‌های خودروساز از مشکلات‌، این امکان برایمان فراهم می‌شد تا با بلوکه کردن سرمایه‌ها مانع از خروج شرکت‌هایی مانند رنو از ایران شویم‌.
نماینده مردم ساوه در مجلس شورای اسلامی خاطرنشان کرد: کوتاهی خودروسازان در عقد قراردادهایی با ضمانت اجرایی بالا منجر به سوءاستفاده شرکای خارجی شد و با اولین تکانه‌های تحریم دولتمردان آمریکا به راحتی کشور را ترک کردند و این در حالی است که اگر قراردادهای محکمی منعقد می‌شد شرکای خارجی نه تنها قادر به خروج نبودند بلکه با سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته می‌توانستیم قطعات مورد نیاز را تولید کنیم‌. این عضو کمیسیون صنایع و معادن مجلس شورای اسلامی افزایش قیمت را چاره حل موضوع خودرو ندانست و گفت: تجربه سالیان گذشته ثابت کرده افزایش قیمت خودرو نه تنها منجر به بهبود کیفیت نخواهد شد بلکه هرچه قیمت افزایش یابد شاهد افت کیفیت خودرو می‌شویم که این روند مانعی برای رشد صنعت خودرو شده است‌. محمدرضا منصوری در ادامه افزود: برای ارتقای کیفیت خودروها و تولید صادرات‌محور می‌توان بر تولید جویت ونچر سرمایه‌گذاری کرد‌. وی در پایان گفت: در حالی از دانشمندان و نخبگان در حوزه خودرو بهره نمی‌گیریم که دانش ساخت موشک را به دست آورده‌ایم که این روند نشان از نادرست بودن مسیری است که تاکنون رفته‌ایم لذا باید با صبر و حمایت دولت از خودروسازان از این دوران گذر کرد‌.
از سوی دیگر و با توجه به اینکه بازار هنوز منتظر نظم‌بخشی و ثبات قیمت است خودروسازان به فعالیت خود در بازار سرمایه ادامه می‌دهند‌. مهدی طحانی یکی از تحلیلگران بازار سرمایه نیز در خصوص تاثیر سهام خودروسازان در این شرایط بر بورس چنین معتقد است: در حال حاضر سهام شرکت‌های خودرویی با لیدری ایران‌خودرو در صف خرید حضور دارند و به دلیل اخبار منتشره مبنی بر احتمال تجدید نظر در ارزیابی قیمت محصولات ایران‌خودرو و سایپا شاهد استقبال معامله‌گران بازار بورس از سهام خودرویی‌ها هستیم‌. طحانی گفت: تاثیر مثبت بالایی که معاملات سهام خودرویی‌ها دارند قابل کتمان نیست به طوری که در حال حاضر شاهد روند مثبت بازار سرمایه هستیم‌.
کوبیدن بر طبل واردات
هنوز بازار تولیدات داخلی سر و سامان نگرفته که بر طبل ترخیص خودرو‌های وارداتی که در گمرک در حال خاک خوردن است می‌کوبند‌. مهدی دادفر دبیر انجمن واردکنندگان خودرو در خصوص این خودرو‌ها معتقد است: اصلی‌ترین هدف عدم واردات خودرو بالا بردن قیمت‌ خودرو‌های تولید داخل است. بر همین اساس این طرح توسط دو خودروساز اصلی شروع شد و سرانجام به تصویب رسید. اگر واردات خودرو آزاد بود امروز کسی که می‌توانست تویوتا کرولای 140 میلیون تومانی را بخرد دیگر 110 میلیون تومان برای دنا نمی‌داد‌. در همین حال دولت مجبور شد دستور آزادسازی خودرو‌هایی که در گمرک حبس شده‌اند را صادر کند اما بازار تولید داخل را رها کرده است‌. در همین رابطه مدیرکل گمرک شهید باهنر بندرعباس تعداد خودروهای موجود در این گمرک که در انتظار ترخیص هستند را ۳۴۶۰ دستگاه اعلام کرد‌. مهدی رضایی‌، مدیرکل گمرک شهید باهنر بندرعباس در جمع خبرنگاران با بیان اینکه هنوز بخشنامه‌ای برای ترخیص خودروها از این بندر به ما ابلاغ نشده است، به ایسنا گفت: ۳۴۶۰ خودرو در این گمرک در انتظار ترخیص هستند که از زمانی هم که متوجه شده‌اند قرار است خودروهای موجود ترخیص شوند احتمالا بیشتر هم خواهد شد، چرا که ظاهرا چندین دستگاه دیگر در حال ارسال به این گمرک است‌. رضایی با بیان اینکه از شرکت‌های خودروسازی داخلی ثبت سفارشی در گمرک شهید باهنر صورت نگرفته است، مدل ماشین‌های خارجی وارداتی را هیوندا و نیسان اظهار کرد‌. طرح ترخیص خودروهای وارداتی در هیات وزیران مطرح و توسط سران قوه به تصویب رسید که با رفع ایرادات مطرح شده در وزارت صنعت و گمرک ایران این طرح دوباره به شورای عالی هماهنگی اقتصادی متشکل از سران سه قوه ارجاع شده که احتمالا طی هفته جاری عملیاتی خواهد شد‌.
بازار خودرو همچنان در وضعیتی غیرعادی است‌. مشتریان خودرو در انتظار تعیین تکلیف قیمت خودرو‌های پرتیراژند اما دولت از این قضیه سود زیادی می‌برد‌. عرضه کم خودرو در بازار عطش مردم را برای خرید زیاد می‌کند و نقدینگی‌ها همه به سوی این صنعت راهی می‌شود‌. ابتدا متولیان این صنعت وعده تنظیم بازار تولید داخل را دادند اما اکنون خودرو‌های دپو شده در گمرک را روانه بازار کردند‌. در این صورت باز هم مشتریان خودرو‌های تولید داخل ناامید در انتظار قیمت‌ها می‌مانند که در این صورت پس از کش‌و‌قوس‌های فراوان و تعلل در اعلام قیمت بازار تشنه عرضه و هر قیمتی را پذیرا!
سعید موتمنی، رییس اتحادیه نمایشگاه‌داران خودرو با اعلام این مطلب به «جهان‌صنعت» گفت: دو شرکت خودروسازی ایران‌خودرو و سایپا به دفعات دست به پیش‌فروش خودرو زدند اما این پیش‌فروش‌ها نتوانست قیمت‌ها را متعادل کند چرا که مدت‌دار است.موتمنی ابراز امیدواری کرد که با مشخص شدن قیمت‌های جدید بازار به تدریج خود را پیدا کند. او گفت: در ماه‌های اخیر بسیاری از همکاران ما اصلا خرید و فروش و معامله‌ای نداشتند و بازار خرید و فروش خودروهای دست دوم اصلا رونقی ندارد. به گفته وی تعداد خریداران از فروشندگان در بازار به مراتب کمتر است. وی در پاسخ به سوالی در خصوص وضعیت بازار خرید و فروش در شرایط کنونی گفت: بازار به شدت راکد است. از یک سو قدرت خرید به شدت کاهش یافته است و از سوی دیگر بازار در بلاتکلیفی است و نمی‌داند بالاخره نتیجه تصمیمات درباره قیمت خودرو چه خواهد شد.
وی اضافه کرد: وقتی ما از رکود حرف می‌زنیم، خودروسازان از رونق صحبت می‌کنند چرا که می‌گویند در واقع رها شدن از این رکود تنها با اجرای سیاست صحیح است نه اینکه با توجه به موقعیت هر روز به ادامه سرگردانی مردم ادامه دهیم.
موتمنی در توضیح این مطلب افزود: در حقیقت ۹۹ درصد از خریداران خودرو در پیش‌فروش‌های صورت گرفته در ماه‌های اخیر مصرف‌کننده واقعی خودرو نبودند و تلاش دارند با حفظ قدرت خرید نقدینگی خود از فاصله قیمتی کارخانه و بازار بهره‌برداری کنند اما به دلیل مشخص نبودن وضعیت قیمت‌ها حتی حواله‌ها که تا چند ماه پیش به وفور خرید و فروش می‌شد، امروز دیگر خریدار ندارد.این فعال بازار خودرو از کاهش قیمت خودروهای مونتاژی در بازار طی هفته اخیر خبر داد و گفت: یکی از مهم‌ترین مشکلات، عدم عرضه و ناکافی بودن عرضه خودروها بود اما در چند روز اخیر وضعیت بهبود یافته است.
او در پاسخ به این سوال که وضعیت بازار خودرو را چگونه پیش‌بینی می‌کنید، گفت: اگر خودروساز بتواند به تعهداتش عمل کند بی‌تردید بازار متعادل خواهد شد. در غیر این صورت مشکلات ادامه خواهد یافت.