روزنامه ابتکار
1397/10/16
گزارش تحلیلی «ابتکار» از آثار سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر بیشتر راه‌ها به ژانر درام اجتماعی منتهی میشود
سیدحسین رسولیاین روزها تحلیل و بررسی فیلم‌های حاضر در بخش سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر وقت بسیاری از سینمادوستان و سینما‌نویسان را گرفته است. امسال 22 فیلم در بخش سودای سیمرغ سی و هفتمین جشنواره بین‌المللی فیلم فجر حاضر هستند. نکته بسیار جالب اینجاست که بیشتر این فیلم‌ها در ژانر درام اجتماعی دسته‌بندی می‌شوند. نکته مهم دیگر این است که بسیاری از نویسندگان تنها به ژانر «اجتماعی» اشاره می‌کنند که به نظر می‌رسد کمی مشکل‌دار باشد. در دورن باستان تنها پنج ژانر اصلی وجود داشت: درام (در قرن هجدهم در کنار ملودرام استفاده میشود)، تراژدی، کمدی، تراژدی کمدی و طنز (ساتیر). ژانرشناسی معمولا براساس دو وجه مهم «موضوعی» و «ساختاری» انجام میشود.
ژانر به معنای نوع، قسم، طبقه، دسته، جنس، طریقه و... است. ژانر اصطلاحی است که آثار هنری را طبق تقسیم‌بندی موضوعی و ویژگی‌های ساختاری آنها توصیف می‌کند. ارسطو- فیلسوف یونانی- پایه‌گذار این مدل طبقه‌بندی ادبی است. او تلاش می‌کند ژانرهای تراژدی، کمدی و حماسه را از هم تفکیک کند. امروز شاهد هستیم که هر اثر نمایشی می‌تواند چند ژانر را در برگیرد. ژانرهای چندوجهی و پیچیده هم شکل گرفته است؛ مانند روایت‌های تودرتو و پیچیده داستان. این روزها حتی برخی ژانرهای مطرح شده به دلیل اینکه در نمایشنامه و فیلمنامه به شکل مشخصی جای نمی‌گیرند و بیشتر با عناصر دیگر نمایشی چون کارگردانی، بازیگری، دکور، نور و... سر و کار دارند، فاقد مثال در بخش نوشتاری هستند. مثلا از ژانر «کوئنتین تارانتینو» با نام «سینمای تارانتینویی» نام می‌برند. سینمای ایران هم ژانرهای متفاوتی دارد که تحت‌تاثیر کارگردان‌هایی مانند اصغر فرهادی و عباس کیارستمی شکل گرفته است. برخی منتقدان سینمایی مانند روبرت صافاریان از ژانر «جوانانه» هم نام برده‌اند. گروهی از هنرمندان که وابسته به جریان‌های گوناگون سیاسی هستند نیز ژانر «انتقادی‌ـ اجتماعی» را برای کارهای خود معرفی می‌کنند. منظور آثاری است که به شرایط زندگی زیر لوای سرمایه‌داری اعتراض می‌کنند، مانند فیلم‌های «کن لوچ» بریتانیایی. از طرف دیگر نوع متفاوتی از کمدی هم با عنوان «کمدی سیاه» معرفی میشود. آنها آثاری هستند که بیشتر به مسائل جدی، عناصر تلخ و تاریک زندگی می‌پردازند ولی رویکرد کمدی دارند. داستان «بودن» به نویسندگی «یرژی کاشینسکی» نیز از‌جمله این آثار است. در نهایت، «رابرت مک‌کی» در کتاب «داستان ساختار سبک و اصول فیلمنامه‌نویسی» توضیح بسیار خوبی درباره ژانر درام اجتماعی دارد که می‌توانید به آن رجوع کنید. در ادامه ۸ فیلم جشنواره فجر را به صورت اتفاقی معرفی می‌کنیم.
جشنواره‌ای پر سر و صدا
در اسامی که دبیر جشنواره فیلم فجر اعلام کرده است آثار کارگردانانی مانند رضا درمیشیان، منوچهر هادی، سیروس الوند، مسعود ده‌نمکی و علیرضا داوودنژاد از فهرست بیرون مانده است. با این وجود نام هنرمندان جوانی همچون محمدحسین مهدویان و سعید روستایی در کنار کهنه‌کارهایی مانند فریدون جیرانی و رسول صدرعاملی به چشم می‌خورد. بهروز افخمی هم اعلام کرده است که فیلم «فرزند صبح» او در جشنواره حاضر خواهد بود بنابراین باید منتظر جشنواره‌ای پر سر و صدا باشیم.
آشفتگی
فیلم «آشفتگی» آخرین ساخته فریدون جیرانی- روزنامه‌نگار کهنه‌کار سینما - در جشنواره حاضر است. جیرانی فیلمنامه «آشفتگی» را نوشته‌است. او از بهرام رادان، مهناز افشار، مهران احمدی، نسیم ادبی و علی میلانی برای بازی در فیلمش بهره برده است.در خلاصه داستان «آشفتگی» به تهیه‌کنندگی خود جیرانی آمده است: «آشفتگی» رئالیستی و اجتماعی نیست، یک فیلم است درباره عشق و جنایت.
ایده اصلی
فیلم «ایده اصلی» به کارگردانی آزیتا موگویی - که بیشتر به عنوان تهیه‌کننده در سینما شناخته میشود - هم در جشنواره حاضر است. او فیلم «ایده اصلی» را به عنوان دومین اثر سینمایی خود بعد از «تراژدی» کارگردانی است. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «ایران و اسپانیا برای راه‌اندازی یک پروژه بزرگ در جزیره هندورابی در جنوب ایران به توافق رسیده‌اند، شرکت‌ها و افراد بسیاری به طمع برنده‌شدن در این مناقصه شرکت کرده‌اند و...» بازیگرانی مانند بهرام رادان، مریلا زارعی، هانیه توسلی، پژمان جمشیدی، مهرداد صدیقیان و شهباز نوشیر در این فیلم ایفای نقش کرده‌اند. تا اینجای کار دومین فیلم رادان را شاهد هستیم.
بنفشه آفریقایی
فیلم «بنفشه آفریقایی» دومین ساخته سینمایی مونا زندی حقیقی - که بیشتر در حوزه مستندسازی شناخته میشود - است. علیرضا شجاع‌نوری تهیه‌کننده دومین تجربه کارگردانی همسرش را بر عهده داشته است. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «شوکو متوجه میشود که همسر اولش فریدون توسط فرزندانش به خانه سالمندان منتقل شده است. او به همراه همسر دومش رضا تصمیم می‌گیرند تا فریدون را به خانه خودشان بیاورند. با آمدن فریدون در خانه رابطه هر سه تغییراتی پیدا می‌کند و اتفاقات تازه‌ای در زندگی هر سه نفر به وجود می‌آید».
۲۳ نفر
فیلم سینمایی «23 نفر» به کارگردانی مهدی جعفری نیز در جشنواره سی و هفتم فجر حاضر است. این فیلم داستانی از دوران دفاع مقدس را به روایت می‌کشد که بازیگران اصلی آن مجید پتکی، رضا نوری و عبدالحلیم تقبلی هستند. در خلاصه داستان «23 نفر» آمده است: «این فیلم روایت گروهی از رزمندگان نوجوان ایرانی است که در جریان جنگ ایران و عراق در سال 1361 به اسارت نیروهای عراقی در آمدند.
پالتو شتری
فیلم سینمایی «پالتو شتری» به کارگردانی مهدی علی میرزایی نیز در جشنواره حاضر است. این فیلم در دو بخش نگاه نو و سودای سیمرغ شانس برنده شدن سیمرغ را دارد. سام درخشانی، بهاره کیان افشار، لیندا کیانی، بانیپال شومون، شاهرخ فروتنیان، افسانه چهره آزاد، پریوش نظریه، علیرضا مهران، طوفان مهردادیان و رضا شیخ انصاری بازیگران این فیلم هستند. در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «اگه دشمنید چرا اینقدر با هم می‌پرید؟ اگه دوستید چرا اینقدر به هم می‌پرید؟»
تیغ و ترمه
فیلم «تیغ و ترمه» به کارگردانی کیومرث پوراحمد دیگر اثر حاضر در جشنواره است. پژمان بازغی، دیبا زاهدی، لاله اسکندری، مهران رجبی، کوروش سلیمانی، آویسا سجادی، هومن برق نورد و شراره رنجبر بازیگران این فیلم هستند. براساس خلاصه داستان این فیلم گفته میشود که «تیغ‌وترمه» یک درام ملتهب اجتماعی زنانه است.
جمشیدیه
فیلم «جمشیدیه» ساخته یلدا جبلی هم در جشنواره حاضر است. در خلاصه داستان آمده است: «ترانه و امیر (زن و شوهر 34 و 37 ساله) در شب تولد امیر درگیر حادثه‌ای می‌شوند و برای کشف حقایق نهفته در دل حادثه وارد مسیر پیچیده‌ای می‌شوند که هرچه در آن پیش می‌روند امکان بازگشت‌شان کمتر میشود». سارا بهرامی، حامد کمیلی، پانته‌آ پناهی‌ها، سعید چنگیزیان، ستاره پسیانی، ندا جبرائیلی، شادی کرم‌رودی، کیومرث پوراحمد و... در این فیلم بازی می‌کنند.
خون خدا
فیلم «خون خدا» دومین ساخته مرتضی علی عباس‌میرزایی است که بیشتر در حوزه مستند فعالیت داشته است.
در خلاصه داستان این فیلم آمده است: «میثم کارتون خواب است که بعد از سال‌ها خود درمانی‌اش را نسبت به اعتیاد آغاز کرده و درد فراوانی را متحمل میشود. او از درد و رنج خسته شده و از صاحب عزای محرم می‌خواهد تا به او کمک کند. از بازیگران این فیلم می‌توان به رضا اخلاقی‌راد، فرید سجادی حسینی، سعید داخ، علیرضا ثانی‌فر، خسرو احمدی و شیوا ابراهیمی اشاره کرد.
سایر اخبار این روزنامه
عباس عراقچی یک هفته پس از مذاکره با نمایندگان طالبان در ایران به کابل رفت
کلید صلح افغانستان در تهران
جهانبخش محبی نیا
موجودی خزانه به‌مثابه تمامیت ارضی
گزارش تحلیلی «ابتکار» از آثار سودای سیمرغ جشنواره فیلم فجر
بیشتر راه‌ها به ژانر درام اجتماعی منتهی میشود
دوران سختی را پیش‌رو داریم اما این یک اتفاق تازه نیست
تبدیل تهدیدها به فرصت
ترامپ در جمع خبرنگاران
لازم باشد ماه‌ها و سال‌ها دولت را تعطیل می‌کنم
«ابتکار» از کارنامه وزرای اصلاح‌طلب کابینه روحانی گزارش می‌دهد
دست بسته اصلاح‌طلبان در دولت
در سالگرد حادثه غرق شدن نفتکش ایرانی، «ابتکار» نگاهی تحلیلی به نتایج بررسی این سانحه می‌اندازد
«ابتکار» از مصوبه جدید مجمع تشخیص در اولین جلسه ریاست آیت‌الله آملی لاریجانی گزارش می‌دهد
رئیس سازمان حفاظت محیط‌زیست از بلامانع بودن پروژه انتقال آب از دریای شمال ایران به سمنان خبر داده
دادستان تهران خبر داد
پرونده سکه ثامن؛ ۲۵۰ میلیارد بدهی، صدمیلیارد موجودی
نگرشی بر سازوکارهای حاکمیت شرکتی در راستای مدیریت بهینه شرکت‌ها
